Μέχρι τώρα γνωρίζαμε για το ευρώ ότι είναι το βασικό μέσο συναλλαγής στην Ευρωζώνη, τώρα μαθαίνουμε σε ποιο βαθμό τα μετρητά ρυπαίνουν και πόσο το κάθε ευρώ επιβαρύνει το περιβάλλον.
Το μέσο περιβαλλοντικό αποτύπωμα για πληρωμές με τραπεζογραμμάτια ήταν 101 μικρομονάδες (µPt) ανά πολίτη της ζώνης του ευρώ το 2019. Αυτό ισοδυναμεί με οδήγηση αυτοκινήτου για 8 χλμ. ή με το 0,01% των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ετήσιων καταναλωτικών δραστηριοτήτων ενός Ευρωπαίου. Πρόκειται για τα αποτελέσματα μελέτης, την οποία έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η οποία αναλύει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των τραπεζογραμματίων του ευρώ ως μέσου πληρωμής.
Από το 2004, το Ευρωσύστημα καταβάλλει προσπάθειες να μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των τραπεζογραμματίων ευρώ, π.χ. χρησιμοποιώντας μόνο 100% βιώσιμο βάμβακα και απαγορεύοντας την υγειονομική ταφή των απορριμμάτων των τραπεζογραμματίων.
Οι στόχοι της παρούσας μελέτης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος, σημειώνει η ΕΚΤ, είναι οι εξής: (α) να γνωρίσει διεξοδικά τις δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις όλων των δραστηριοτήτων ενός πλήρους κύκλου ζωής των τραπεζογραμματίων, από την απόκτηση πρώτων υλών και την παραγωγή έως τη διάθεση των τραπεζογραμματίων και (β) να μετρήσει τις δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των τραπεζογραμματίων ως μέσου πληρωμής, ώστε να εντοπιστούν περαιτέρω πτυχές του κύκλου ζωής που μπορούν να συμβάλουν στοχευμένα στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των τραπεζογραμματίων ευρώ.
Σύμφωνα με την μελέτη, επιπλέον, οι κατασκευαστές ATM και οι τράπεζες έχουν κάνει πρόοδο όσον αφορά τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μηχανημάτων τους. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των ΑΤΜ συνέβαλε σε μείωση κατά 35% του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος μεταξύ 2004 και 2019. Οι κύριες δραστηριότητες που συμβάλλουν στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των τραπεζογραμματίων ευρώ είναι η ηλεκτροδότηση των ΑΤΜ (37%), οι μεταφορές (35%), οι δραστηριότητες επεξεργασίας στο στάδιο της διανομής (10%), η παραγωγή χαρτιού (9%) και η εξακρίβωση της γνησιότητας των τραπεζογραμματίων στα σημεία πώλησης (POS) κατά το στάδιο της χρήσης (5%).
Επιπλέον, εκτός από τη βελτιστοποίηση των μεταφορών, εξετάζονται και άλλοι τρόποι μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, καθώς και η χρήση πιο βιώσιμων καυσίμων. Διεξάγεται εκτεταμένη έρευνα και ανάπτυξη για να γίνουν τα μελλοντικά τραπεζογραμμάτια ευρώ ακόμη πιο φιλικά προς το περιβάλλον σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους. Για παράδειγμα, η ΕΚΤ διερευνά εναλλακτικές μεθόδους διάθεσης απορριμμάτων για τραπεζογραμμάτια, όπως η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση απορριμμάτων, καθώς και πιθανές βελτιώσεις σε υλικά και εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στη διαδικασία εκτύπωσης.
Η ΕΚΤ αναφέρει ότι το έργο αυτό θα τροφοδοτήσει την ανάπτυξη της μελλοντικής σειράς τραπεζογραμματίων ευρώ με σκοπό αυτά να καταστούν όσο το δυνατόν πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Το Ευρωσύστημα θα εκπονεί παρόμοιες ή μερικές μελέτες, ιδίως όταν επέρχεται σημαντική αλλαγή στον κύκλο των μετρητών.
