Οι κίνδυνοι γύρω από τις αγοραπωλησίες οικιστικών ακινήτων και τα στεγαστικά δάνεια είναι ένας από τους βασικούς τομείς εποπτείας της ΕΚΤ και των βασικών προτεραιοτήτων για την περίοδο 2023-2025, αναφέρει το ενημερωτικό δελτίο εποπτείας με τίτλο «Χάραξη του μέλλοντος: κίνδυνοι και πρότυπα δανεισμού σε οικιστικά ακίνητα».
Οι τεχνοκράτες της τραπεζικής εποπτείας των ευρωπαϊκών συστημικών τραπεζών σημειώνουν ότι «μέσα σε όλες αυτές τις προκλήσεις είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι προοπτικές δεν είναι εντελώς ζοφερές. Ενώ υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με πιθανούς κινδύνους, τα πρόσφατα στοιχεία υποδεικνύουν κάποιο βαθμό σταθεροποίησης στις μειώσεις των τιμών των κατοικιών και ανθεκτικότητα στην αγορά εργασίας, γεγονός που θα μπορούσε να μετριάσει τους κινδύνους αθέτησης των στεγαστικών δανείων. Ωστόσο, εάν επιβεβαιωθούν οι κίνδυνοι, θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στις πιστωτικές απώλειες των τραπεζών».
Όπως σημειώνεται, σύμφωνα με την πρόσφατη ανασκόπηση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ΕΚΤ, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους έχει αυξηθεί για τους υφιστάμενους δανειολήπτες, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο για αυτούς να ανταποκριθούν στις αποπληρωμές των στεγαστικών δανείων.
Να διευκρινίσουμε ωστόσο ότι οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζικών στην Κύπρο έχουν αναφέρει επανειλημμένα ότι η εξυπηρέτηση των στεγαστικών δανείων δεν παρουσιάζει προβλήματα μετά την αύξηση των επιτοκίων και όπου κρίνεται ότι υπάρχουν δυσκολίες δίνονται λύσεις στους πελάτες μέσω αναδιαρθρώσεων.
Στο δελτίο εποπτείας της ΕΚΤ αναφέρεται ότι οι προσεγγίσεις που υιοθετήθηκαν από τις τράπεζες για τη δημιουργία και την παρακολούθηση των οικιστικών δανείων εξακολουθούν να βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο των εποπτικών αρχών. Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια, η τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ πραγματοποίησε επιτόπιες εργασίες, καθώς και μια σειρά από στοχευμένες αξιολογήσεις.
Οι εποπτικές αρχές αξιολόγησαν τις πρακτικές πιστώσεων και διαχείρισης κινδύνων των τραπεζών για να κατανοήσουν πόσο καλά προετοιμασμένες είναι να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που θα προέκυπταν εάν επαληθεύονταν ορισμένοι κίνδυνοι.
Συγκεκριμένα, εξετάστηκαν οι πρακτικές των τραπεζών στους εξής πέντε τομείς: χαρτοφυλάκια τραπεζών και στρατηγικές αντιμετώπισης κινδύνων οικιστικών δανείων, διαδικασία δανεισμού, τιμολόγηση δανείων, αποτίμηση εξασφαλίσεων και ενσωμάτωση του κινδύνου κλιματικής αλλαγής.
Στο δελτίο εποπτείας αναφέρεται ότι τα χαρτοφυλάκια οικιστικών δανείων διαφέρουν στην Ευρώπη, όπως και οι πρακτικές των τραπεζών και σαφώς στερούνται ομοιογένειας. Για παράδειγμα, οι τράπεζες σε ορισμένες χώρες λειτουργούν κυρίως με βάση στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου και άλλες μόνο με δάνεια σταθερού επιτοκίου. Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχουν ρωγμές στα θεμέλια των πρακτικών αποτίμησης εξασφαλίσεων. Η στοχευμένη επανεξέταση στοιχείων στις τράπεζες της Ευρωζώνης, αποκάλυψε ότι για περίπου το 40% των νέων οικιστικών δανείων που προήλθαν μεταξύ του δεύτερου τριμήνου 2021 και του δεύτερου τριμήνου 2022, οι αποτιμήσεις των εξασφαλίσεων δεν πραγματοποιήθηκαν από εκτιμητή. Κατά την άποψη της ΕΚΤ, είναι απαράδεκτο να μην εμπλέκονται εκτιμητές στη διαδικασία.
