Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πακέτο βοήθειας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), συμπεριλαμβανομένης πρότασης Κανονισμού για καθυστερήσεις πληρωμών.
Ο προτεινόμενος Κανονισμός «Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on combating late payment in commercial transactions» στην ουσία αναθεωρεί την ισχύουσα Οδηγία της 16ης Φεβρουαρίου 2011, 2011/7/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές. Ο Κανονισμός, σε αντίθεση με την Οδηγία, εφαρμόζεται άμεσα και ισχύει με τις ίδιες διατάξεις σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η πρόταση εισάγει αυστηρότερα μέτρα για την αντιμετώπιση των καθυστερήσεων πληρωμών σε επιχειρηματικές συναλλαγές στην ΕΕ. Κυριότερα, προβλέπει μία ενιαία μέγιστη προθεσμία πληρωμής των 30 ημερών για όλες τις εμπορικές συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων (B2B) και των συναλλαγών μεταξύ δημόσιων αρχών και επιχειρήσεων. Σήμερα η προθεσμία πληρωμής για τα εν λόγω προϊόντα ορίζεται σε 60 ημέρες κατ’ ανώτατο όριο. Η πρόταση μειώνει το όριο αυτό στις 30 ημέρες.
Η πρόταση επιβάλλει την αυτόματη καταβολή τόκων υπερημερίας μέχρι την εξόφληση της οφειλής, προστατεύοντας τους πιστωτές. Οι νέοι κανόνες διασφαλίζουν ότι ο πιστωτής δεν μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμα αυτό και ακυρώνουν συμβατικές διατάξεις που το επιτρέπουν. Έτσι, οι τόκοι υπερημερίας καταβάλλονται αυτομάτως από τον οφειλέτη.
Ανησυχίες και ενδοιασμοί
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) ως ο βασικός εκπρόσωπος του κυπριακού επιχειρείν, εξέφρασε ανησυχίες και ενδοιασμούς.
Ως αρχή, η ΟΕΒ θεωρεί την Πρόταση Κανονισμού για τη μείωση του χρόνου πληρωμής στις τριάντα (30) ημέρες υπερβολικά αυστηρή και περιοριστική για την ελευθερία διαπραγμάτευσης μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις η επιβολή προθεσμίας μπορεί να είναι σωστή, είναι αδύνατο να εφαρμοστεί σε όλες τις εμπορικές συναλλαγές.
Η μετατροπή της Οδηγίας σε Κανονισμό μειώνει την ευελιξία των κρατών-μελών και των επιχειρήσεων να συνάπτουν συμφωνίες που θεωρούν κατάλληλες, αγνοώντας τις οικονομικές συνθήκες κάθε χώρας. Με την τρέχουσα οικονομική αστάθεια, αύξηση πληθωρισμού και επιτοκίων, και μείωση ρευστότητας των ΜμΕ, η επιβολή ενός τέτοιου Κανονισμού μπορεί να υπονομεύσει την οικονομική βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών για τους καταναλωτές.
Εναλλακτικές επιλογές
Η ΟΕΒ πιστεύει ότι υπάρχουν άλλοι τρόποι για τη διαχείριση των καθυστερήσεων πληρωμών, καθώς η εφαρμογή του Κανονισμού όπως προτείνεται θα προκαλέσει αναταραχή στο εμπόριο και πιθανόν να εξαναγκάσει εταιρείες να προμηθεύονται αγαθά εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που θα υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού εμπορίου και την ποιότητα των προϊόντων που εισάγονται στην Ευρώπη.
Η υιοθέτηση αποτρεπτικών ρυθμίσεων για τις καθυστερημένες πληρωμές μεταξύ εταίρων και η δημιουργία ενός οργανωμένου συστήματος παρακολούθησης, επιφορτισμένου με την τήρηση της περιόδου πίστωσης, είναι κάποιες από τις μεθόδους που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων που ορίζονται στα συμβόλαια.
Σύμφωνα με αξιόπιστα στατιστικά, στις χώρες της ΕΕ η προθεσμία πληρωμής εμπορικών συναλλαγών είναι 41 ημέρες, αλλά ο πραγματικός χρόνος πληρωμής είναι 56 ημέρες κατά μέσο όρο. Στον δημόσιο τομέα, οι προθεσμίες είναι 52 ημέρες, ενώ οι πληρωμές γίνονται σε 69 ημέρες κατά μέσο όρο. Επομένως, χρειάζεται σημαντική βελτίωση στις πληρωμές του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις, ώστε αυτές να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους.
Αλλαγές από την Ευρωβουλή
Κατόπιν εξέτασης των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προέβη στις εξής τροποποιήσεις: Οι όροι πληρωμής σε εμπορικές συναλλαγές μεταξύ δημόσιων αρχών και επιχειρήσεων θα περιορίζονται στο μέγιστο των 30 ημερών, ενώ σε εμπορικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων, εάν συμφωνηθεί ρητά, η προθεσμία πληρωμής μπορεί να επεκταθεί έως και 60 ημέρες από την ημερομηνία υποβολής του τιμολογίου.
Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα υπό προϋποθέσεις παράτασης έως 120 ημέρες για αγορές αργών ή εποχιακών αγαθών.
Η περίοδος για την αποδοχή ή επαλήθευση των αγαθών ορίζεται σε 30 ημέρες, αλλά εάν η ημερομηνία υποβολής του τιμολογίου δεν είναι σαφής, η προθεσμία πληρωμής δεν μπορεί να υπερβεί τις 30 ημέρες από την ημερομηνία παραλαβής των αγαθών ή των υπηρεσιών.
* Λειτουργός Τμήματος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης (ΟΕΒ)
