Η Υπηρεσία Επιθεωρήσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ενημέρωσε μαθητές στο πλαίσιο του προγράμματος Junior Achievement Cyprus για τα βασικά εργασιακά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις εργοδοτών και εργοδοτουμένων.
Την ενημέρωση πραγματοποίησε ο Αντής Αποστόλου, Μέντορας στο Junior Achievement Κύπρου, Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων, Διευθυντής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων και Έφορος Συντεχνιών.
Στόχος της παρουσίασης ήταν η κατανόηση των βασικών διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, η πρόληψη της αδήλωτης εργασίας και η ενημέρωση για τον εθνικό κατώτατο μισθό, τις ώρες εργασίας, τα δικαιώματα αδείας και τις εισφορές κοινωνικών ασφαλίσεων.
Τι θεωρείται αδήλωτη εργασία
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, αδήλωτη εργασία είναι η απασχόληση μισθωτών ή αυτοτελώς εργαζομένων χωρίς καταβολή εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αντίστοιχα, «αδήλωτες αποδοχές» νοούνται οι ασφαλιστέες απολαβές που δεν έχουν δηλωθεί εγκαίρως από τον εργοδότη ή έχουν δηλωθεί ψευδώς.
Η Υπηρεσία επεσήμανε ότι η υποχρέωση δήλωσης και καταβολής εισφορών ισχύει και για την εργοδότηση μαθητών και φοιτητών, ανεξαρτήτως διάρκειας και είδους σύμβασης.
Οφέλη και συνέπειες
Οι εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αντιστοιχούν σε ποσοστό των ακαθάριστων αποδοχών. Για παράδειγμα, σε μισθό €1.200, η εισφορά ανέρχεται σε €105,60. Οι εισφορές αυτές αποφέρουν δικαιώματα σύνταξης, επιδομάτων και άλλων παροχών. Αντίθετα, η αδήλωτη εργασία στερεί από τον εργαζόμενο τα απαραίτητα ένσημα και επηρεάζει αρνητικά το δικαίωμα συνταξιοδότησης και επιδομάτων όπως ανεργίας, μητρότητας ή ασθενείας.
Παράλληλα, δημιουργούνται σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις: απώλεια κρατικών εσόδων, επιβάρυνση των φορολογουμένων και αθέμιτος ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας.
Εθνικός κατώτατος μισθός και βασικά δικαιώματα
Αναφορικά με το 2025, ο εθνικός κατώτατος μισθός για πλήρη απασχόληση ορίζεται στα €900 κατά την πρόσληψη και αυξάνεται στα €1.000 μετά από έξι μήνες υπηρεσίας. Για μερική απασχόληση εφαρμόζεται αναλογία. Εξαιρούνται εργαζόμενοι σε οικιακή εργασία, γεωργοκτηνοτροφία και ναυτιλία, καθώς και όσοι εμπίπτουν σε ειδικά διατάγματα όπως της ξενοδοχειακής βιομηχανίας.
Συμβατικές υποχρεώσεις εργοδοτών
Οι εργοδότες υποχρεούνται να ενημερώνουν γραπτώς τους εργαζόμενους εντός επτά ημερών από την πρόσληψη για τους όρους απασχόλησης και να χορηγούν μισθοδοσία (payslip). Η δοκιμαστική περίοδος δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες.
Ώρες εργασίας και άδειες
Οι ώρες εργασίας διαφέρουν ανάλογα με τον τομέα: καταστήματα έως 38 ώρες, γραφεία έως 44 και σε ορισμένες περιπτώσεις έως 48 ώρες με υπερωρίες. Οι εργαζόμενοι δικαιούνται ετήσια άδεια τεσσάρων εβδομάδων, διάλειμμα 15 λεπτών σε ημερήσια εργασία άνω των 6 ωρών, καθώς και ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση.
Ισότητα δικαιωμάτων για όλους τους εργαζομένους
Οι εργαζόμενοι με μερική ή ορισμένου χρόνου απασχόληση έχουν ίσα δικαιώματα με τους πλήρους απασχόλησης, αναλογικά με τις ώρες εργασίας τους. Απαγορεύεται η δυσμενής μεταχείριση βάσει καθεστώτος σύμβασης.
Ασθένεια, ανεργία και αργίες
Επίδομα ασθενείας και ανεργίας δικαιούνται όλοι οι ασφαλισμένοι που συνεισφέρουν στο Ταμείο, μέχρι και 156 ημέρες ανά περίοδο διακοπής απασχόλησης. Οι δημόσιες αργίες ρυθμίζονται είτε από τον νόμο είτε από συλλογικές συμβάσεις. Σε περίπτωση εργασίας σε επίσημη αργία, ο εργαζόμενος αποζημιώνεται με 1:2 για τις ώρες που απασχολείται.
