Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει ριζικά τον επιχειρηματικό κόσμο, καθώς διαφοροποιεί τον παραδοσιακό τρόπο εργασίας. Ο ακαδημαϊκός πληροφορικής, ερευνητής και ειδικός τεχνητής νοημοσύνης Δρ. Γιώργος Μέλλιλος, σε συνέντευξή του στον «Φ», παραθέτει τις νέες ευκαιρίες που θα δημιουργηθούν.

Όπως δηλώνει, η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει έναν νέο τρόπο εργασίας και νέο τρόπο σκέψης. Παράλληλα, σημειώνει πως θα προκύψουν πολλά σημαντικά οφέλη στις επιχειρήσεις, όπως είναι η μείωση των λειτουργικών εξόδων, η αύξηση της παραγωγικότητας, η ταχύτερη εξυπηρέτηση πελατών και η καλύτερη λήψη αποφάσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Μέλλιλο, με την τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργηθεί μια νέα τάξη επιχειρήσεων, οι οποίες θα κατηγοριοποιούνται ως «επιχειρήσεις υψηλής ψηφιακής ωριμότητας» και ως «ψηφιακά ανώριμες επιχειρήσεις», που θα παλέψουν να παραμείνουν βιώσιμες.

Σε σχέση με τους εργαζόμενους, ο ερευνητής θεωρεί βάσιμη την ανησυχία που υπάρχει, αλλά εκτιμά ότι δεν δικαιολογείται πανικός για μαζική απώλεια θέσεων εργασίας. Όπως δηλώνει, σε περίπτωση που διαφοροποιηθούν τα καθήκοντα κάποιων εργαζομένων λόγω της τεχνητής νοημοσύνης, θα μπορούσαν να αναλάβουν εποπτικά και στρατηγικά καθήκοντα.

Επιπρόσθετα, αναφέρει πως, σύμφωνα με μελέτη που διενεργήθηκε, το 60% των επιχειρήσεων στην Κύπρο ξέρει τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη αλλά μόνο το 15% την αξιοποιεί. Καταλήγοντας, υπογραμμίζει πως είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται η εποπτεία, η διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας των αλγορίθμων και να υπάρχουν ξεκάθαρα όρια στις παραπλανητικές ή επικίνδυνες χρήσεις της τεχνολογίας.

– Πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα μετασχηματίσει τον επιχειρηματικό κόσμο; Θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις; Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποιες πρακτικές εφαρμογές;

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αλλάζει ριζικά τον επιχειρηματικό κόσμο, προσφέροντας, όχι απλώς έναν νέο τρόπο εργασίας, αλλά έναν εντελώς νέο τρόπο σκέψης. Ο μετασχηματισμός αφορά κυρίως τρεις πυλώνες: την αυτοματοποίηση, τη λήψη αποφάσεων βάσει δεδομένων και την εξατομίκευση των υπηρεσιών.

Νέες ευκαιρίες εμφανίζονται καθημερινά σε πολλούς τομείς. Στην εξυπηρέτηση πελατών, για παράδειγμα, τα chatbots απαντούν άμεσα σε απλές ερωτήσεις, αφήνοντας περισσότερο χρόνο στο προσωπικό για πιο σύνθετες εργασίες. Στην εφοδιαστική αλυσίδα, οι επιχειρήσεις μπορούν να προβλέπουν πιο έξυπνα τις ανάγκες τους, περιορίζοντας καθυστερήσεις και περιττά έξοδα. Στο μάρκετινγκ, οι καμπάνιες γίνονται πιο στοχευμένες, βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα, συμπεριφορές των πελατών ή ακόμα και τοποθεσίες πελατών.

Ένα απλό παράδειγμα: μια επιχείρηση λιανικής μπορεί, με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, να προβλέπει ποια προϊόντα θα έχουν αυξημένη ζήτηση ανάλογα με τον καιρό ή τις προηγούμενες αγορές των πελατών της. Έτσι, μειώνει το περιττό στοκ και αυξάνει τις πωλήσεις της με μεγαλύτερη ακρίβεια.

– Ποια τα οφέλη των επιχειρήσεων από την τεχνητή νοημοσύνη; Για παράδειγμα, θα υπάρξει μείωση του κόστους τους και θα βελτιωθούν οι υπηρεσίες που προσφέρουν; Δεν θα υπάρξει κόστος για την αγορά και χρήση της τεχνολογίας και για τον ψηφιακό μετασχηματισμό;

Τα οφέλη είναι σημαντικά: μείωση λειτουργικών εξόδων, αύξηση παραγωγικότητας, ταχύτερη εξυπηρέτηση πελατών και καλύτερη λήψη αποφάσεων.

Ειδικά για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η χρήση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM), όπως το Gemini, το Microsoft Copilot ή το ChatGPT, μπορεί να μεταφραστεί σε εξοικονόμηση χρόνου, π.χ., στη σύνταξη emails, προσφορών ή ακόμα και απαντήσεων σε πελάτες. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δημιουργία δημοσιεύσεων στα social media.

Σαφώς, υπάρχει κόστος αρχικής επένδυσης που αφορά νέα τεχνολογία, εκπαίδευση, προσαρμογή συστημάτων. Όμως αυτό το κόστος είναι μακροπρόθεσμη επένδυση και όχι δαπάνη.

– Θα υπάρξουν επιπτώσεις από την τεχνητή νοημοσύνη στον επιχειρηματικό χάρτη της Κύπρου;

Αναπόφευκτα, ναι. Οι επιχειρήσεις που θα υιοθετήσουν έγκαιρα την τεχνητή νοημοσύνη θα έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα: χαμηλότερο κόστος, καλύτερη στόχευση πελατών, προσαρμοστικότητα στην αγορά.

Αντίθετα, όσες μείνουν πίσω και δεν ενσωματώσουν την τεχνητή νοημοσύνη, θα δυσκολευτούν να ανταγωνιστούν. Έτσι, θα δημιουργηθεί μια νέα τάξη επιχειρήσεων: «υψηλής ψηφιακής ωριμότητας» και «ψηφιακά ανώριμες επιχειρήσεις», που θα παλέψουν να παραμείνουν βιώσιμες.

Αυτό σημαίνει ότι η AI μπορεί να επιταχύνει την οικονομική ανισότητα μεταξύ των επιχειρηματικών μονάδων.

– Έγινε κάποια έρευνα για τον βαθμό στον οποίο οι επιχειρήσεις στην Κύπρο είναι έτοιμες και πρόθυμες να αξιοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Ναι, από ό,τι γνωρίζω, τα τελευταία δύο χρόνια έχουν ξεκινήσει κάποιες προσπάθειες καταγραφής. Για παράδειγμα, οργανισμοί και ερευνητικά κέντρα έχουν πραγματοποιήσει έρευνες σχετικά με την ψηφιακή ωριμότητα.

Ένα βασικό εύρημα: το 60% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Κύπρο γνωρίζει τι είναι η AI, αλλά μόλις το 15% την αξιοποιεί ουσιαστικά. Οι περισσότεροι δηλώνουν έλλειψη γνώσεων, φόβο για το AI, φόβο για το κόστος ή έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Ωστόσο, υπάρχει αυξημένη πρόθεση ένταξης AI σε διάφορους τομείς όπως διαχείριση πελατών και μάρκετινγκ.

– Πώς θα επηρεαστούν οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις με την τεχνητή νοημοσύνη; Συμμερίζεστε τις ανησυχίες ότι θα χαθούν θέσεις εργασίας;

Η ανησυχία είναι βάσιμη, αλλά δεν δικαιολογεί φόβο και πανικό. Δεν είναι τόσο ότι θα χαθούν θέσεις εργασίας, όσο ότι θα αλλάξουν οι ρόλοι και τα καθήκοντα.

Συγκεκριμένα καθήκοντα, όπως η επαναλαμβανόμενη καταχώριση δεδομένων, η βασική τηλεφωνική εξυπηρέτηση ή η σύνταξη πρότυπων εγγράφων, θα εκτελούνται πλέον από τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα απόλυση, αλλά μετατόπιση των εργαζομένων σε πιο δημιουργικές, εποπτικές ή στρατηγικές δραστηριότητες.

Άρα, μιλάμε για μετάβαση, όχι απώλεια. Η εκπαίδευση και η προσαρμοστικότητα θα είναι καθοριστικοί παράγοντες.

– Θα πρέπει οι επιχειρήσεις να επενδύσουν στην εκπαίδευση των εργαζομένων σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης;

Απολύτως. Η εκπαίδευση δεν είναι πολυτέλεια, είναι προϋπόθεση επιβίωσης.

Η εισαγωγή εργαλείων AI χωρίς εκπαίδευση οδηγεί σε λάθη, φόβο και απόρριψη. Όταν, αντίθετα, ο εργαζόμενος κατανοεί πώς να χρησιμοποιεί εργαλεία —όπως prompts σε LLMs ή εφαρμογές ανάλυσης δεδομένων— η παραγωγικότητα απογειώνεται.

Πλέον υπάρχουν πολλές επιλογές: δωρεάν ή προσιτά σεμινάρια, in-house εκπαιδεύσεις, προσαρμοσμένες σε κάθε επιχείρηση. Είναι κάτι που αφορά όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους.

– Θα πρέπει να ενδυναμωθεί το νομικό πλαίσιο και να υπάρξει εποπτεία στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης;

Πρόκειται για βασικό ζήτημα. Η Ε.Ε. έχει ήδη προχωρήσει στον AI Act, που θέτει αυστηρούς κανόνες για συστήματα υψηλού ρίσκου (υγεία, δικαιοσύνη κ.λπ.).

Είναι απαραίτητο να υπάρχει εποπτεία, διαφάνεια στους αλγόριθμους και σαφή όρια σε παραπλανητικές ή επικίνδυνες χρήσεις.

Σε ό,τι αφορά τα πνευματικά δικαιώματα, υπάρχει νομικό κενό: ποιος κατέχει το παραγόμενο περιεχόμενο; Ο δημιουργός του prompt, η εταιρεία ή το ίδιο το σύστημα; Όταν υπάρχει ανθρώπινη παρέμβαση, ποιος έχει τα δικαιώματα;

Τέλος, η προστασία προσωπικών δεδομένων είναι κρίσιμη, ειδικά όταν τα εργαλεία «μαθαίνουν» από τα δεδομένα που τους παρέχονται.