Δυσκολεύει ο δανεισμός των επιχειρήσεων, καθώς τα κριτήρια τραπεζών για να δώσουν πιστώσεις γίνονται πιο αυστηρά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 36ου γύρου της έρευνας για την πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση (SAFE) στη ζώνη του ευρώ, η οποία διεξήχθη μεταξύ 27 Αυγούστου και 3 Οκτωβρίου 2025.
Σε αυτό το τρίμηνο, οι μεγάλες επιχειρήσεις της Ευρωζώνης ανέφεραν μείωση των επιτοκίων σε καθαρούς όρους, ενώ οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) ανέφεραν μικρή καθαρή αυστηροποίηση των επιτοκίων τραπεζικών δανείων).
Σε καθαρούς όρους, τόσο οι μεγάλες όσο και οι μικρές επιχειρήσεις, ανέφεραν μια περαιτέρω ελαφρά αυστηροποίηση σε άλλους όρους δανεισμού που σχετίζονται τόσο με τιμολογιακούς όσο και με μη τιμολογιακούς παράγοντες.
Στην Κύπρο, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, με μήνα αναφοράς τον Σεπτέμβριο, τα συνολικά δάνεια (κάτοικοι και μη κάτοικοι Κύπρου, σύμφωνα με τον ορισμό της Κεντρικής) αυξήθηκαν κατά €231 εκατ., με την πιστωτική επέκταση να ανέρχεται στο 12,6% σε ετήσια βάση. Από την ανάλυση φαίνεται ότι από αυτές τις πιστώσεις, δάνεια €84,1 εκατ. κατευθύνονται σε κατοίκους εσωτερικού και η πιστωτική επέκταση σε αυτή την κατηγορία είναι 3,8% σε ετήσια βάση. Σχετικά με τους όρους δανεισμού, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα που δημοσίευσε η Κεντρική τον Σεπτέμβριο, οι τράπεζες εκτιμούν ότι τα κριτήρια χορήγησης προς επιχειρήσεις θα γίνουν αυστηρότερα.
Στην Ευρωζώνη, 23% των επιχειρήσεων (από 16% στο δεύτερο τρίμηνο του 2025) ανέφερε αύξηση σε άλλα έξοδα χρηματοδότησης, όπως χρεώσεις, τέλη και προμήθειες, και ένα καθαρό 16% των επιχειρήσεων (από 11% στο προηγούμενο τρίμηνο) ανέφερε αυστηρότερες απαιτήσεις εξασφαλίσεων. Το μερίδιο των μεγάλων επιχειρήσεων που δήλωσαν αυστηρότερες απαιτήσεις εξασφαλίσεων αυξήθηκε, ενώ αυτό των ΜμΕ παρέμεινε αμετάβλητο.
Οι επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη, τους τελευταίους τρεις μήνες δεν ανέφεραν καμία αλλαγή στον κύκλο εργασιών, αλλά εξακολουθούν να έχουν αισιόδοξες προσδοκίες για το επόμενο τρίμηνο. Οι μεγάλες εταιρείες ανέφεραν βελτιώσεις στον κύκλο εργασιών, ενώ οι ΜμΕ ανέφεραν μειώσεις. Οι εταιρείες, ιδίως οι μεγάλες, εξακολουθούν να έχουν αισιόδοξες προσδοκίες για τον κύκλο εργασιών κατά το τρίτο τρίμηνο του 2025.
Από την έρευνα φάνηκε ότι οι επιχειρήσεις συνέχισαν να καταγράφουν επιδείνωση των κερδών τους και η μείωση ήταν πιο εκτεταμένη στις ΜμΕ παρά στις μεγάλες επιχειρήσεις. Τους τελευταίους τρεις μήνες το ποσοστό των οικονομικά ευάλωτων επιχειρήσεων ήταν χαμηλό και παρόμοιο με αυτό που αναφέρθηκε το προηγούμενο τρίμηνο. Μόνο το 3% των επιχειρήσεων αντιμετώπισε σημαντικές δυσκολίες στη διαχείριση τους και στην εξυπηρέτηση των χρεών τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Περισσότερες επιχειρήσεις ανέφεραν αύξηση των επενδύσεων τους τελευταίους τρεις μήνες, αλλά ήταν ελαφρώς λιγότερο αισιόδοξες για τις μελλοντικές εξελίξεις στις επενδύσεις.
Ποια είναι όμως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις. Η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, η παραγωγή και το κόστος εργασίας παραμένουν σημαντικές ανησυχίες που περιορίζουν την παραγωγή, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας.
Τους τελευταίους έξι μήνες, η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού συνέχισε να είναι η πιο ευρέως αναφερόμενη σημαντική ανησυχία (που επισημάνθηκε από το 63% των επιχειρήσεων). Οι επιχειρήσεις τόνισαν επίσης την εύρεση πελατών (53%) και τον ανταγωνισμό (45%) ως σημαντικές ανησυχίες, σηματοδοτώντας ότι η αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής επηρέαζε τις επιχειρηματικές τους αποφάσεις. Ανεξάρτητα από το μέγεθος, οι επιχειρήσεις συνέχισαν να αναφέρουν υψηλότερες προσδοκίες για τις τιμές πώλησης και τους μισθούς.
Συγκρίνοντας τις εξελίξεις μεταξύ των τομέων, οι επιχειρήσεις με αντικείμενο τις κατασκευές και τις υπηρεσίες ανέμεναν μεγαλύτερες αυξήσεις στις τιμές πώλησης από ό,τι οι επιχειρήσεις στο εμπόριο και τη βιομηχανία.
