Η προχθεσινή διαρροή νερού σε χώρο του κτηρίου του υπουργείου Οικονομικών όπου φυλάσσονται κυβερνητικοί διακομιστές, δεν προκάλεσε μόνο μπλακ άουτ σε υπηρεσίες του δημοσίου για διάστημα 24 ωρών, αλλά ανέδειξε, ταυτόχρονα, χτυπητές αδυναμίες σε τεχνολογικά ζητήματα.
Όπως προκύπτει, το Πλάνο Επιχειρησιακής Συνέχειας (Business Continuity), το οποίο έπρεπε να εφαρμοστεί άμεσα μετά τη διακοπή λειτουργίας των διακομιστών, δεν λειτούργησε.
Βάσει των όσων μας ανέφερε πρόσωπο με κατάρτιση, η εφαρμογή του σχεδιασμού για την επιχειρησιακή συνέχεια, θα διασφάλιζε την αδιάλειπτη παροχή υπηρεσιών παρά το ατυχές γεγονός με τους διακομιστές.
Αυτό που βιώσαμε, ωστόσο, ήταν πολύ διαφορετικό. Η φυσική καταστροφή, είχε ως αποτέλεσμα να παγώσουν υπηρεσίες του δημοσίου. Πέραν από τις κυβερνητικές ιστοσελίδες που έπεσαν μετά την απόφαση να τεθούν εκτός λειτουργίας οι διακομιστές μέχρι να αποκατασταθεί το πρόβλημα με τη διαρροή ύδατος, υπήρξε γενικότερο πρόβλημα.
Λειτουργοί του δημοσίου δεν μπορούσαν να διεκπεραιώσουν τις εργασίες τους, καθώς δεν είχαν πρόσβαση σε υπηρεσιακό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και εσωτερικά συστήματα. Κάποιοι δεν είχαν καν πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω των υπηρεσιακών υπολογιστών τους.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: ΠτΔ για βλάβη σε servers: Δεν θα κρυφτώ πίσω από αποφάσεις
Όπως, άλλωστε, διευκρινίστηκε προχθές κατά το μεσημέρι, οι ψηφιακές εγκαταστάσεις στον υπόγειο χώρο του υπουργείου Οικονομικών, δεν φιλοξενούσαν μόνο ψηφιακά δεδομένα κρατικών ιστοτόπων. Ο τεχνολογικός εξοπλισμός που επηρεάστηκε, συνθέτει τον κυβερνητικό κόμβο από τον οποίο παρέχεται η διαδικτυακή πρόσβαση στις κρατικές υπηρεσίες. Τελικά, παρήλθαν 24 ώρες για να επιλυθούν όλα τα προβλήματα και να επανέλθει η ομαλότητα. Θυμίζουμε ότι το πρόβλημα προέκυψε τη Δευτέρα νωρίς το βράδυ, ενώ τα προβλήματα άρχισαν να αποκαθίστανται σταδιακά αργά το απόγευμα της Τρίτης. Χθες ανακοινώθηκε κι επίσημα η πλήρης αποκατάσταση του προβλήματος.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητό το ζήτημα που τίθεται, η Επιχειρησιακή Συνέχεια, σύμφωνα με πραγματογνώμονες του κλάδου, όπως και η Ανάκαμψη από Καταστροφή (Disaster Recovery), είναι στενά συνδεδεμένες πρακτικές που υποστηρίζουν την ικανότητα ενός οργανισμού να παραμείνει σε λειτουργία μετά από ένα απρόβλεπτο γεγονός. Κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε στην περίπτωση με το κέντρο ψηφιακής τεχνολογίας στο υπουργείο Οικονομικών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», ήδη η αδυναμία εφαρμογής του σχεδίου Επιχειρησιακής Συνέχειας έχει απασχολήσει αξιωματούχους της κυβέρνησης, ενώ το ζήτημα έχει τεθεί ως προβληματισμός σε άμεσα αρμόδια πρόσωπα.
Όσο για τους λόγους που δεν έγιναν τα δέοντα, αναμένεται να ρίξει φως η διοικητική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη κατόπιν οδηγιών του υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Φίλιππου Χατζηζαχαρία, κατόπιν σχετικής απόφασης του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη.
Μιλώντας, πάντως, χθες πριν το μεσημέρι για την εν λόγω έρευνα ο κ. Χατζηζαχαρίας, λίγο μετά το τέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, δεν θέλησε να επεκταθεί σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο απόδοσης ευθυνών. Απαντώντας σε ερώτημα που του υποβλήθηκε από δημοσιογράφο, αρκέστηκε να αναφέρει γενικά ότι θα γίνουν ενέργειες, ανάλογα με τα όσα θα καταδείξει η έρευνα.
Πάντως, σε χθεσινές τους δηλώσεις και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά και ο υφυπουργός, επιβεβαίωσαν πλήρως το χθεσινό δημοσίευμα του «Φ» για την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 2022.
Όπως είχαμε σημειώσει, το πλάνο που είχε εγκριθεί από την απελθούσα κυβέρνηση, δεν προνοούσε απλώς τη μεταφορά των δεδομένων των διακομιστών, αλλά την εξελικτική κι γενικότερη αναβάθμιση του όλου συστήματος, με τη δημιουργία κέντρου ψηφιακών δεδομένων υψηλών προδιαγραφών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Χατζηζαχαρίας στις τοποθετήσεις του διευκρίνισε πως η απόφαση του προηγούμενου Υπουργικού Συμβουλίου, τον Νοεμβρίου 2022, αφορούσε τη δημιουργία Διεθνούς Κέντρου Δεδομένων, «με τις κατάλληλες προδιαγραφές για να φιλοξενήσει τα ψηφιακά συστήματα και τις υπηρεσίες επικοινωνίας και πληροφορικής της κρατικής μηχανής».
Όπως ξεκαθαρίστηκε χθες, το πρόβλημα με τη διαρροή νερού στο χώρο των διακομιστών στο υπόγειο του υπουργείου Οικονομικών, προέκυψε λόγω προβλήματος στη μια εκ των τριών δεξαμενών νερού που γειτνιάζουν. Ο υφυπουργός εξήγησε ότι «σε μια δεξαμενή δεν λειτούργησε η μπάλα που ειδοποιεί ότι υπάρχει υπερχείλιση του νερού». Πρόσθεσε ότι ζήτησε από τη διευθύντρια του Τμήματος Υπηρεσιών Πληροφορικής (ΤΥΠ) να καταγραφούν οι ζημιές. Ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ο χώρος χρησιμοποιείται από το 2003 γιατί το ΤΥΠ ανήκε στο υπουργείο Οικονομικών.
Άμεση μεταφορά διακομιστών στις εγκαταστάσεις της Cyta
Από χθες έχουν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες για μεταφορά των διακομιστών (servers) σε εγκαταστάσεις της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (Cyta). Μάλιστα, χθες ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Φιλίππος Χατζηζαχαρίας, είχε συνάντηση με αρμόδιους αξιωματούχους του ημικρατικού οργανισμού για να υλοποιηθεί η σχετική απόφαση που είχε ληφθεί τον Νοέμβριο του 2022, από το τότε Υπουργικό Συμβούλιο, στο πλαίσιο της ευρύτερης πολιτικής για αναβάθμιση των τεχνολογικών κυβερνητικών συστημάτων.
Εδώ να σημειωθεί ότι η Cyta υλοποιεί ένα μεγαλεπήβολο σχετικό έργο. Πρόκειται για το Διεθνές Κέντρο Ψηφιακών Δεδομένων στον Πεντάσχοινο. Σκοπός είναι να εξυπηρετούνται μέσω των τεχνολογικών και άλλων εγκαταστάσεων, ακόμα και υπηρεσίες ξένων χωρών.
Για τη μεταφορά των διακομιστών σε εγκατάσταση της ΑΤΗΚ, μίλησε χθες ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης στο περιθώριο επίσκεψης του σε στρατόπεδο στην Αθαλάσσα. «Εκείνο για το οποίο έχω ενημερωθεί είναι ότι οι servers τοποθετήθηκαν στο συγκεκριμένο σημείο το 2001 από το ΤΥΠ και τοποθετήθηκαν εκεί διότι το 2003 το ΤΥΠ ήταν μέρος του υπουργείου Οικονομικών. Mετατέθηκε στο υφυπουργείο Έρευνας μετά τη σύσταση του συγκεκριμένου Υφυπουργείου, αλλά τον Νοέμβριο του 2022 έχει περάσει μια σύσταση του Υπουργικού Συμβουλίου για ένα μνημόνιο συνεργασίας με την ΑΤΗΚ που θα αφορούσε γενικότερα και αυτά τα κέντρα δεδομένων. Εκείνο που έχω ζητήσει, είναι πότε θα μεταφερθούν τα δεδομένα εκεί». Ο Πρόεδρος πρόσθεσε πως αυτό που θέλει να διασφαλιστεί είναι να μην ξανασυμβεί πανομοιότυπο περιστατικό.
Ερωτηθείς αν είναι εφικτό το θέμα μεταφοράς στην ΑΤΗΚ, ο Πρόεδρος είπε ότι «μέχρι στιγμής, βάσει της ενημέρωσης που έχω δεν προκύπτει ότι είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει. Γνωρίζω ότι η ΑΤΗΚ δεν έχει αναπτύξει το δικό της κέντρο δεδομένων, αλλά υπάρχει τρόπος, τουλάχιστον στην παρούσα φάση για να προστατεύσουμε τους servers, να υπάρξει συνεννόηση και συνεργασία με την ΑΤΗΚ».
Να σημειωθεί ότι ο βουλευτής (ΔΗΠΑ), Αλέκος Τρυφωνίδης, έχει αποστείλει χθες επιστολή στη Βουλή, ζητώντας όπως εγγραφεί για αυτεπάγγελτη εξέταση από την κοινοβουλευτική επιτροπή Ελέγχου το ζήτημα που προέκυψε με τους διακομιστές, αλλά και το θέμα των τριών κυβερνοεπιθέσεων σε Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Κύπρου και Κτηματολόγιο.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Στη σωστή κατεύθυνση
Κατά την προχθεσινή ημέρα κι ενώ στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης κυριαρχούσε το θέμα με τη διαρροή νερού στους διακομιστές, υπήρξαν… ενδιαφέρουσες αντιδράσεις. Προβλήθηκε εμμέσως η θέση από αξιωματούχους ότι η μη μεταφορά των διακομιστών ήταν ευθύνη της απελθούσας κυβέρνησης. Χθες, ωστόσο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, άλλαξε τη ρότα. «Δεν είμαστε εδώ ούτε εμείς ως διακυβέρνηση ούτε οι προηγούμενες διακυβερνήσεις ούτε οι επόμενες για να ψάχνουμε μετά ποιου είναι η ευθύνη» είπε μεταξύ άλλων. Και πρόσθεσε: «Εμείς είμαστε η παρούσα διακυβέρνηση, η ευθύνη είναι δική μας. Δεν πρόκειται να κρυφτώ». Το σχόλιό μας; Οι δηλώσεις ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Διότι αυτό που ενδιαφέρει τον πολίτη, δεν είναι τι έκαναν οι προκάτοχοι, αλλά τι πράττουμε τώρα…
