Μπλόκο Λευκωσίας σε περίεργες ιδέες ενόψει Νέας Υόρκης

Η Λευκωσία είναι προετοιμασμένη να αποτρέψει κινήσεις για να μην τεθούν προς συζήτηση ιδέες «εκτός κουτιού», στη διάρκεια της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, που θα πραγματοποιηθεί στις 16-17 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη.

Η κυπριακή πλευρά κινείται προληπτικά έχοντας υπόψη δυο δεδομένα.  

Το πρώτο αφορά την πάγια θέση της Τουρκίας για λύση δυο κρατών και την επιμονή της για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος.  

Το δεύτερο αφορά παρασκηνιακές κινήσεις από τρίτους, οι οποίοι θεωρούν πως θα πρέπει να συζητούνται όλα τα ζητήματα, που εγείρονται. Μια λογική, δηλαδή, του γνωστού «όλα στο τραπέζι».

Τέτοιες απόψεις, που θεωρούνται επικίνδυνες από τη Λευκωσία, θα επιτρέψουν εν πολλοίς στην κατοχική πλευρά να θέσει στην ατζέντα τις αξιώσεις της και να συζητηθούν. Αυτοί οι κύκλοι θεωρούν πως μόνο έτσι «θα ενθαρρυνθεί» η Τουρκία να συνεργασθεί. Είναι σαφές πως τέτοιες προσεγγίσεις επιχειρούν διά της πλαγίας οδού να ανατρέψουν το πλαίσιο, που καθορίζει ο ΟΗΕ για το Κυπριακό.

Είναι σαφές πως η  συζήτηση κι άλλων επιλογών ως προς το περιεχόμενο μιας συμφωνίας στο Κυπριακό,  «εκτός κουτιού» δηλαδή, παραπέμπει στο μοντέλο συνομοσπονδίας, που διαχρονικά ευνοεί η Άγκυρα. Η συνομοσπονδία διευκολύνει τους σχεδιασμούς της Τουρκίας για στρατηγικό έλεγχο του νησιού. Υπενθυμίζεται συναφώς πως τέτοιες απόψεις αναπτύσσονται και από κάποιους κύκλους στην ελληνική πλευρά.

Ενόψει των πιο πάνω, η κυπριακή πλευρά θέλοντας να αποφύγει τυχόν εκπλήξεις κατά τη διάρκεια της άτυπης Πενταμερούς, κινήθηκε και θα κινηθεί και στη Νέα Υόρκη προληπτικά και αποτρεπτικά. Δεν εφησυχάζει αν και υπάρχει μια διάχυτη άποψη ότι τίποτε δεν θα γίνει και πως η Σύνοδος θα είναι διαδικαστικού χαρακτήρα.

Την ίδια ώρα, η Λευκωσία προετοιμάζεται και για άλλα ενδεχόμενα. Ενόψει τούτου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και οι συνεργάτες του, θα έχουν στις αποσκευές τους, εναλλακτικά σενάρια για να σπάσει το αδιέξοδο. Πληροφορίες αναφέρουν πως η κυπριακή πλευρά είναι έτοιμη αναλόγως της πορείας των συζητήσεων να παρουσιάζει ιδέες, προσφέροντας διεξόδους.

Οι εντολές Γκουτέρες

Η Προσωπική Απεσταλμένη του Γ.Γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό, Μαρία Άνχελ Ολγκίν  Κουεγιάρ, κατά την παραμονή της στη  Λευκωσία, την περασμένη εβδομάδα, προσπάθησε να διασφαλίσει αποτέλεσμα, το οποίο θα ανακοινωθεί από τον Αντόνιο Γκουτέρες, μετά την άτυπη Διάσκεψη. Αυτές είναι και οι εντολές του Γ.Γ. του ΟΗΕ, ο οποίος θέλει διακαώς αποτέλεσμα, έστω και μικρής εμβέλειας, για να δικαιολογήσει και την κινητικότητα. Ο Γενικός Γραμματέας, στη διάρκεια της Πενταμερούς αναμένεται να αναδείξει την… πρόοδο στο θέμα της Νεολαίας με τη συγκρότηση Τεχνικής Επιτροπής και το θέμα των κοιμητηρίων. Ωστόσο, ζήτησε από τους συνεργάτες του μια ακόμη «επιτυχία».

Η κ. Ολγκίν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψη της στη Λευκωσία επικεντρώθηκε στο ενδεχόμενο να ανοίξουν νέα οδοφράγματα στη βάση και τα όσα συμφωνήθηκαν στην προηγούμενη άτυπη Πενταμερή. Ωστόσο, δεν βρήκε ανταπόκριση από την κατοχική πλευρά. Θεώρησε πως μπορούσε να ανοίξει το οδόφραγμα Πυρόιου- Αθηένου, μετά που έκανε επιτόπου αυτοψία, αλλά δεν κατάφερε να το «περάσει» στην τουρκική πλευρά, που ειρήσθω εν παρόδω απορρίπτει εκ προοιμίου την ιδέα αυτή. Όπως και εκείνη για τα Κόκκινα.

Την ίδια ώρα, παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο να ανοίξει για πεζούς οδόφραγμα στην παλιά Λευκωσία, στην παλιά αγορά, στην οδός Λιδίνης.

Επίσης, αν και κάποιοι θεωρούν εύκολο το θέμα της αποναρκοθέτησης, ωστόσο, υπάρχουν δυσκολίες. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως διαπιστώνονται διαφωνίες ως προς το που βρίσκονται ναρκοπέδια. Κατά πόσο είναι εντός της νεκρής ζώνης, στα κατεχόμενα ή στις ελεύθερες περιοχές.

Από πλευράς του Διεθνούς Οργανισμού εκτιμάται ότι πρόοδος μπορεί να σημειωθεί και στο θέμα της συμφωνίας για την Πύλα. Αυτό δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή να ισχύει εκτός κι εάν στον ΟΗΕ γνωρίζουν για αλλαγή στάσης της κατοχικής πλευράς, που δεν είναι ορατή.

Ενδιαφέρον, πάντως, θα έχει και η τελευταία ενημέρωση του ειδικού αντιπροσώπου των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, τη Δευτέρα. Ο κ. Στιούαρτ αναμένεται να… ρίξει αυλαία στην καριέρα του ( αφυπηρετεί στις 7 Αυγούστου), προσπαθώντας να πει όσα απέφευγε τόσα χρόνια.

Η Τουρκία δεν αποφάσισε

Είναι σαφές πως η Τουρκία δεν θεωρεί το Κυπριακό ως θέμα προτεραιότητας καθώς επενδύει πρωτίστως στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή. Η Κύπρος θεωρείται, ωστόσο διαχρονικά, σημαντικό κομμάτι στο πάζλ των τουρκικών σχεδιασμών. Τούτο θεωρείται, με βάση την τουρκική προσέγγιση, ότι δεν θα πρέπει να υπάρξουν εξελίξεις στο Κυπριακό, ούτε και  κινήσεις που θα επηρεάσουν τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της κατοχικής πλευράς.

Η Τουρκία ενόψει και του ενδιαφέροντος της στα ευρωτουρκικά δεν θα φέρει ένσταση για τον καθορισμό και νέου ραντεβού, μιας νέας Πενταμερής. Κι αυτό θα είναι το ελάχιστον ( ίσως και το μείζον), που θα πράξει.

Ο Φιντάν, ο Τατάρ σε ρόλο «καλού», «κακού» και θορυβοποιού

Στη Νέα Υόρκη, η όλη διαχείριση στη διάρκεια της Πενταμερούς, από τουρκικής πλευράς θα γίνει από τον υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, ο οποίος προσπαθεί να δείχνει καλό πρόσωπο, αφήνοντας το ρόλο του κακού στον Τατάρ. Είναι το γνωστό το παιχνίδι του «καλού» και του «κακού».  Ο Φιντάν δεν πρόκειται να εγκαταλείψει ούτε χιλιοστό τις τουρκικές αξιώσεις, τη θέση για δυο κράτη. Αναμένεται ότι θα τις διατυπώσει με ήπιο τόνο, αλλά ξεκάθαρο. Τον ενδιαφέρουν οι ευρωτουρκικές σχέσεις, πλην όμως για την Τουρκία «πολυτιμότερη» είναι η Κύπρος, όπως πολλές φορές το απέδειξε. Είναι δε σαφές πως το ρόλο του θορυβοποιού, θα αναλάβει κι αυτή τη φορά ο Ερσίν Τατάρ, ο οποίος θα πάει στη Νέα Υόρκη φορώντας και το κοστούμι του υποψήφιου «Προέδρου» ενόψει και των λεγόμενων εκλογών της 19^ης Οκτωβρίου.

Η Τουρκία φαίνεται ότι δεν έχει αποφασίσει ακόμη ποιόν θα στηρίξεις στις «εκλογές», κι αυτό καθιστά τον Τατάρ υπερβολικά υπάκουο και τους υπόλοιπους διεκδικητές να τον συναγωνίζονται με τον τρόπο τους. Στην περίπτωση που, για παράδειγμα, επιλεγεί να στηριχθεί ο Τουφάν Ερχουμάν, θα προτάσσει αυτός το πλαίσιο του ΟΗΕ και την ακολουθούμενη διαδικασία του ΟΗΕ, ωστόσο, με τις αξιώσεις που θα θέτει, άλλα θα λέγει και θα εννοεί προφανώς αυτά που ζητά η Άγκυρα.

Είναι σαφές πως στη Νέα Υόρκη, η κατοχική πλευρά, είναι αποφασισμένη να επιμένει και στο θέμα των συλλήψεων και διώξεων σφετεριστών ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα. Το θέτει παντού. Θα το εγείρει στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ενώπιον όλων των συμμετασχόντων,  υποστηρίζοντας ότι οι ενέργειες αυτές της ελληνοκυπριακής πλευράς δημιουργούν δήθεν εντάσεις και περιπλέκουν τις προσπάθειες του ιδίου στο Κυπριακό. Με τις παρεμβάσεις της Άγκυρας ( ο Φιντάν είδε πρόσφατα τον κ. Γκουτέρες) και την επιστολή Τατάρ προς τον Γ.Γ. ασκείται πίεση προς τον ΟΗΕ για να στραφεί προς τη Λευκωσία και να σταματήσει τις διώξεις. Η αναφορά στην έκθεση Γκουτέρες, που γράφτηκε διά χειρός του ειδικού αντιπροσώπου του στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, αποτελεί δείγμα ότι έπιασαν τόπο οι πιέσεις της κατοχικής πλευράς. Αν και στις κατ΄ ίδιαν επαφές οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ αντιλαμβάνονται ότι οι διώξεις είναι αποτέλεσμα της πολιτικής των δυο κρατών, που ακολουθεί η κατοχική δύναμη.