Αναβαθμισμένους μηχανισμούς υβριδικού πολέμου έχει στήσει το τουρκικό κράτος αξιοποιώντας όλα τα τεχνικά μέσα, περιλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, θέτοντας στο στόχαστρο την Κύπρο, την Ελλάδα, αλλά και ευρωπαϊκά κράτη. Στόχος η υπονόμευση του «εχθρού» και η προώθηση των στρατηγικών επεκτατικών επιδιώξεων της κατοχικής δύναμης.
Είναι σαφές πως πρόκειται για μια νέα μορφή επίθεσης και τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί η Άγκυρα, οδηγούν σε ένα άλλο επίπεδο τις πρακτικές που χρησιμοποιεί το τουρκικό κράτος, για να υλοποιήσει τους σχεδιασμούς του. Πρέπει να σημειωθεί πως οι επιθέσεις αυτές αξιολογούνται κι από ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες θεωρούν πως είναι στόχος αυτού του πολέμου τόσο από την Τουρκία όσο και από τη Ρωσία και το Ιράν. Οι τουρκικές δράσεις στο πεδίο του υβριδικού πολέμου είναι συστηματικές, συντονισμένες και προκαλούν έντονη ανησυχία. Η Λευκωσία αξιολογεί τη δραστηριότητα αυτή και κινείται συστηματικά για την αντιμετώπισή της.
Όπως συναφώς προκύπτει, από τα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η Τουρκία μέσα από ψεύτικους λογαριασμούς, προωθεί στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, κυρίως στο ΤΙΚ-ΤΟΚ και στο instagram, βίντεο με συγκαλυμμένη προπαγάνδα. Πρόκειται για deepfakes βίντεο, που φαίνονται αληθινά καθώς δύσκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι είναι φτιαγμένα από την τεχνητή νοημοσύνη. Είναι βίντεο ή και ηχητικά, στα οποία κάποιος εμφανίζεται να λέει, να κάνει πράγματα, χωρίς να το έπραξε τούτο ποτέ. Είναι μιας νέας μορφής πολιτική προπαγάνδα, που δύσκολα μπορεί να διαπιστωθεί ότι είναι όλα ψέματα. Διαχέουν το ψέμα, την παραπληροφόρηση με στόχο την επίτευξη των στόχων, που προωθεί η κατοχική δύναμη.
Τι επιδιώκει, μεταξύ άλλων, ο τουρκικός μηχανισμός προπαγάνδας και παραπληροφόρησης.
Πρώτο, στην περίπτωση της χώρας μας, η συστηματική προσπάθεια αποσκοπεί να υπονομεύσει την Κυπριακή Δημοκρατία, να δημιουργήσει την εικόνα ενός κράτους πλήρως εξαρτημένου σε τρίτους, όπως στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, στο Ισραήλ. Αυτή η εικόνα προωθείται, μέσα από τα ΜΚΔ, και στο εσωτερικό ακροατήριο, το κυπριακό, το οποίο βομβαρδίζεται από παραπλανητικά αφηγήματα για το ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό δημιουργεί ανασφάλεια αλλά και απαξίωση, αποδυναμώνοντας το κράτος.
Δεύτερο, τα τουρκικά ψεύτικα αφηγήματα, που αφορούν την Κύπρο, στοχεύουν να επηρεάσουν τις διμερείς σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και τις διεθνείς της δράσεις. Για παράδειγμα, στοχεύουν να δημιουργήσουν εντάσεις με αραβικές χώρες προβάλλοντας το αφήγημα ότι δήθεν η Κυπριακή Δημοκρατία είναι «υποχείριο» του Ισραήλ. Δεν είναι τυχαίο, που τα βίντεο αυτά απευθύνονται, «βομβαρδίζουν», τον μουσουλμανικό κόσμο.
Τρίτο, την τελευταία περίοδο και ενόψει τα όσα πράττει το Ισραήλ στη Γάζα ( γενοκτονία, λιμοκτονία), Ισραηλινοί πρωταγωνιστούν στα deepfakes βίντεο, στα οποία παρουσιάζονται είτε στο αεροδρόμιο Λάρνακας είτε μπροστά από μια οικοδομή ( προφανώς ελληνοκυπριακή περιουσία), να δηλώνουν ότι θα εποικίσουν την Κύπρο, κι αυτό επειδή «το θέλει ο θεός», εδώ και «πέραν των 300 χρόνων». Μάλιστα , σε ένα από τα βίντεο κάποιος φέρεται να αναφέρει πως εάν δεν κλέψει αυτός την ( ελληνοκυπριακή ) περιουσία κάποιος άλλος θα το πράξει! Οι Ισραηλινοί παρουσιάζονται- ως εικόνα- να είναι από εκείνους τους ακραίους, που χρησιμοποιούν ρητορική μίσους. Εάν παρακολουθήσει κάποιος τα βίντεο εύκολα μπορεί να πιστέψει πως τα πρόσωπα που παρουσιάζονται είναι αληθινά!
Τέταρτο, βίντεο αναρτούνται και σε σχέση με το Κυπριακό. Στόχος τους να αναδείξουν την τουρκική πολιτική για λύση δυο κρατών, μέσα από τις «πραγματικότητες». Η τουρκική πολιτική παρουσιάζεται με τα γνωστά επιχειρήματα, που προβάλλονται από την κατοχική πλευρά. Σε ένα από αυτά τα βίντεο, δείχνουν ουρές αυτοκινήτων στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου, με φόντο τις σημαίες του ψευδοκράτους. Κανείς δεν εμφανίζεται να μιλά στο βίντεο, απλώς παρουσιάζεται η… ταλαιπωρία, που προκαλούν, δήθεν, οι Ελληνοκύπριοι στο οδόφραγμα.
Πέμπτο, οι απειλές στην ΑΟΖ, η παρεμπόδιση ερευνών, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, εντάσσονται σε αυτό το πεδίο του υβριδικού πολέμου. Αυτή η αμφισβήτηση συνδυάζεται με απειλές και αυτό ενισχύεται και από την παρουσία πολεμικών σκαφών στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.
Έκτο, υπενθυμίζεται ότι ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, απείλησε ευθέως την Κύπρο με επιθέσεις «εάν διαθέσει βάσεις στο Ισραήλ». Η αναφορά αυτή από τον Νασράλα, ο οποίος στη συνέχεια δολοφονήθηκε από τους Ισραηλινούς( Σεπτέμβριο 2024), ήταν αποτέλεσμα ψεύτικων αφηγημάτων που προωθούσε η Άγκυρα και έγιναν πιστευτά.«Με μία λέξη η Κύπρος πρέπει να προειδοποιηθεί ότι το άνοιγμα κυπριακών βάσεων και αεροδρομίων στους Ισραηλινούς για να στοχοποιήσουν τον Λίβανο σημαίνει ότι η κυπριακή κυβέρνηση έχει γίνει μέρος του πολέμου. Και η αντίσταση θα την αντιμετωπίσει (την Κύπρο) σαν να είναι μέρος του πολέμου» είχε πει επί λέξη ο Νασράλα. Η κυπριακή κυβέρνηση αντέδρασε σημειώνοντας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία «δεν εμπλέκεται με κανένα τρόπο στις πολεμικές συρράξεις και δεν αποτελεί μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος» ( δήλωση Προέδρου Χριστοδουλίδη). Η απειλή- που ενδεχομένως να εκτοξεύθηκε σε συνεννόηση με την Άγκυρα- καταγράφηκε, αναπαράχθηκε και δημιούργησε μια παραπλανητική αρνητική εικόνα για την Κύπρο.
Εντοπισμός των χρηστών
Ο εντοπισμός των χρηστών τέτοιων λογαριασμών, που δεν είναι δύσκολο να γίνει στις μέρες μας, δείχνει πως η διαχείριση γίνεται κεντρικά, στην Τουρκία. Χρήστες υπάρχουν και στα κατεχόμενα, όπως και στην Ευρώπη. Πρόκειται για Τούρκους και Τουρκοκύπριους Σε ό,τι αφορά τα κατεχόμενα τα πρόσωπα που προωθούν τα βίντεο συνδέονται και με το σφετερισμό ελληνοκυπριακών περιουσιών. Επιχειρηματίες ανάπτυξης γης στο κατεχόμενο Τρίκωμο ( π.χ. @cousiniskele), είναι παραγωγοί βίντεο!
Είναι σαφές πως η χρησιμοποίηση των ΜΚΔ αντί συμβατικών ΜΜΕ γίνεται καθώς με αυτόν τον τρόπο η προώθηση παραπλανητικών αφηγημάτων είναι πιο εύκολη. Δεν υπάρχουν εμπόδια ούτε και αναστολές από τα ΜΜΕ να προωθήσουν ψεύτικα αφηγήματα και γίνεται μαζική διάχυση μέσω, κυρίως, των δυο ΜΚΔ, ΤΙΚ-ΤΟΚ και στο instagram.
Είναι σαφές πως αυτής της μορφής οι επιθέσεις, ο υβριδικός πόλεμος, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, περνά μέσα από την αξιοποίηση υψηλού επιπέδου τεχνολογικά μέσα, τα οποία χρειάζονται εξειδικευμένους χρήστες. Το δε κόστος είναι ιδιαίτερα ψηλό και γι αυτό και βασικοί παίκτες είναι μεγάλες, ισχυρές χώρες. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορούν και οι μικρότερες χώρες να δράσουν στο πεδίο αυτό.
Η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ζητήματος
Στο πλαίσιο του υβριδικού πολέμου, η Άγκυρα εργαλειοποίησε και το μεταναστευτικό. Το χρησιμοποίησε τούτο ασκώντας πίεση στην Ευρώπη με τους πρόσφυγες από τη Συρία, που απειλούσε να διοχετεύσει, ανοίγοντας τις πύλες της, για να «πλημμυρίσει» η γηραιά ήπειρος με κατατρεγμένους ανθρώπους. Ο πόλεμος αυτός της Άγκυρας δημιουργούσε- λόγω και των μηνυμάτων- συνειρμούς στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, ότι εάν υλοποιείτο η τουρκική απειλή θα επηρεαζόταν η ασφάλεια, η κοινωνική συνοχή των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό ήθελε η Τουρκία, να τρομάξει και να εκβιάσει την Ευρώπη. Τούτη την πρακτική χρησιμοποίησε και σε βάρος της Ελλάδος ( π.χ η κρίση στον Έβρο) και της Κύπρου, με τη διοχέτευση παράτυπων μεταναστών μέσω κατεχομένων αλλά και θαλάσσης. Βεβαίως, στην περίπτωση της Ελλάδος και της Κύπρου, η κατοχική δύναμη υλοποίησε τις απειλές της.
Υπενθυμίζεται ότι μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη στάση, που τήρησε η Κυπριακή Δημοκρατία, είχε διαρρεύσει η είδηση ότι δήθεν ο Ουκρανός Πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι , είναι ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στην κατεχόμενη Κύπρο. Η είδηση, που παρουσιάσθηκε ως να ήταν γεγονός, θεωρήθηκε αρχικά πως διοχετεύθηκε από τη ρωσική πλευρά. Αυτό πιθανόν και να ισχύει. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, να ήταν έργο των τουρκικών μηχανισμών προπαγάνδας και παραπληροφόρησης.
Νέοι όροι και πρακτικές
Ο όρος υβριδικός πόλεμος πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 2000 και αναφέρεται σε ένα νέο, προσαρμοσμένο στα δεδομένα της εποχής, πόλεμο. Έκτοτε έχει εξελιχθεί αυτής της μορφής ο πόλεμος αξιοποιώντας την τεχνολογία. Ως πόλεμος διεξάγεται με τη χρήση συμβατικών και μη συμβατικών μεθόδων και τακτικής. Μέρος των επιχειρήσεων του πολέμου αυτού μπορεί να είναι ο κυβερνοπόλεμος, η τρομοκρατία, ο ανταρτοπόλεμος, οι ψυχολογικές επιχειρήσεις, η παραπληροφόρηση.
Σε σχέση με την παραγωγή των deepfakes, τούτο γίνεται μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και τη δυνατότητα που έχει η συγκεκριμένη τεχνολογία να αποκρυπτογραφεί κινήσεις και ομιλίες ενός ατόμου. Να… διαβάζει, δηλαδή, τον τρόπο που ένας άνθρωπος κινείται όταν μιλάει, το ηχόχρωμα της φωνής του ανάλογα με το πώς εκφράζει τα όσα αναφέρει. Είτε είναι θυμωμένος είτε χαρούμενος. Πρακτικά να καθίσταται δύσκολη έως αδύνατη η διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και το ψεύτικο. Αν και τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν τρόποι που μπορούν να κάνουν το διαχωρισμό, αλλά τούτοι βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο.
