Το κίνημα ΑΛΜΑ – Πολίτες για την Κύπρο κατέθεσε σήμερα προτάσεις για «τη ριζική αναθέσμιση της χώρας και τη δημιουργία ενός σύγχρονου, ευρωπαϊκού και αξιόπιστου κράτους που θα υπηρετεί τους πολίτες και τις πραγματικές τους ανάγκες».

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Κινήματος, «η δέσμη προτάσεων περιλαμβάνει ρηξικέλευθες εισηγήσεις και πρακτικές αλλαγές σε όλους τους βασικούς πυλώνες του πολιτειακού συστήματος (την εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, τους ανεξάρτητους θεσμούς, τη δημόσια διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση) για την ενίσχυση της αξιοκρατίας, της αποτελεσματικότητας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας προς όφελος της κοινωνίας».  

Αυτούσια η ανακοίνωση

Το ΑΛΜΑ – Πολίτες για την Κύπρο καταθέτει σήμερα μια τολμηρή και ολοκληρωμένη δέσμη θεσμικών μεταρρυθμίσεων, με στόχο τη ριζική αναθέσμιση της χώρας και τη δημιουργία ενός σύγχρονου, ευρωπαϊκού και αξιόπιστου κράτους που θα υπηρετεί τους πολίτες και τις πραγματικές τους ανάγκες, κι όχι τα συμφέροντα του κομματικού κατεστημένου και τις πελατειακές σχέσεις του παρελθόντος. 

Η δέσμη προτάσεων περιλαμβάνει ρηξικέλευθες εισηγήσεις και πρακτικές αλλαγές σε όλους τους βασικούς πυλώνες του πολιτειακού συστήματος (την εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, τους ανεξάρτητους θεσμούς, τη δημόσια διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση) για την ενίσχυση της αξιοκρατίας, της αποτελεσματικότητας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας προς όφελος της κοινωνίας.  

Η κεντρική φιλοσοφία των προτάσεών μας στοχεύει σε μια ριζική επαναθεμελίωση της θεσμικής λειτουργίας του κράτους, με συγκεκριμένες τομές και εφαρμόσιμες λύσεις που ενισχύουν το κύρος και την αξιοπιστία των θεσμών και αποκαθιστούν  την εμπιστοσύνη των πολιτών προς αυτούς, ώστε:  

  • Η εκτελεστική εξουσία να απαλλαγεί από τον υπερ-συγκεντρωτισμό και τις υπερεξουσίες του Προεδρικού αξιώματος,  
  • Η Βουλή να υπερβεί τα στενά κομματικά κριτήρια στη λήψη αποφάσεων, στον κοινοβουλευτικό έλεγχο και στην παραγωγή νομοθετικού έργου 
  • Η Δικαιοσύνη να λειτουργεί με ταχύτητα, αξιοπιστία και ανεξαρτησία, διασφαλίζοντας την ασφάλεια δικαίου και εμπνέοντας εμπιστοσύνη στους πολίτες 
  • Οι ανεξάρτητοι θεσμοί να αποκτήσουν πραγματική ανεξαρτησία και να ενεργούν ως στιβαρά θεσμικά αντίβαρα και αποτελεσματικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί
  • Η Διοίκηση να απο-πολιτικοποιηθεί και να καταστεί αποτελεσματική και παραγωγική και η κυβερνητική εξουσία να προσανατολισθεί στη στρατηγική δράση για το κοινό καλό.

Οι βασικές έννοιες που διαπερνούν τη δέσμη προτάσεων είναι: λογοδοσία, διαφάνεια, θεσμικά αντίβαρα, αξιοκρατία, επαγγελματισμός, εμπιστοσύνη, θεσμική μνήμη και μάθηση, αποτελεσματικότητα

Ενδεικτικά, οι προτάσεις μας περιλαμβάνουν: 

  • θεσμοθέτηση μηχανισμού αυξημένης πολιτικής λογοδοσίας και παύσης του Προέδρου της Δημοκρατίας, στη βάση του αμερικανικού μοντέλου, για λόγους πέραν των όσων προβλέπει το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας (π.χ. κατάχρηση εξουσίας για προσωπικό όφελος ή εις βάρος του κράτους).
  • Αλλαγή της διαδικασίας διορισμού ανεξάρτητων αξιωματούχων και δικαστών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ώστε οι διορισμοί να γίνονται μέσω Γνωμοδοτικού Συμβουλίου και έγκρισης από τη Βουλή, διασφαλίζοντας διαφάνεια, αξιοκρατία και θεσμικό έλεγχο. 
  • Αποκλεισμός διορισμού σε ανώτατες θέσεις ανεξάρτητων αξιωματούχων για πρόσωπα που κατείχαν πολιτική ή κομματική θέση τα τελευταία 7 χρόνια, με στόχο τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας, της αμεροληψίας και της αποκομματικοποίησης των θεσμών. 
  • Αλλαγή της διαδικασίας διορισμού Υπουργών, ώστε πριν τον διορισμό να πραγματοποιείται δημόσια ακρόαση των υποψηφίων στη Βουλή, με δυνατότητα έγκρισης ή απόρριψης της υποψηφιότητάς τους. 
  • Εισαγωγή «Συμβολαίου Διακυβέρνησης» για κάθε Υπουργό με σαφείς προγραμματικούς στόχους, χρονοδιαγράμματα και δείκτες απόδοσης. 
  • Διαχωρισμός πολιτικής και διοικητικής λειτουργίας, ώστε το Υπουργικό Συμβούλιο και οι Υπουργοί να επικεντρώνονται στον επιτελικό σχεδιασμό και η εκτέλεση να ανήκει στη δημόσια διοίκηση. Στόχος είναι η μετάβαση από την κουλτούρα του “εξυπηρετώ” στην κουλτούρα του “θεσπίζω, ελέγχω, αξιολογώ”. 
  • Θεσμοθέτηση (ή επέκταση όπου υπάρχει) Κώδικα Δεοντολογίαςγια τον Πρόεδρο, τους Υπουργούς και τους Βουλευτές και εισαγωγή Επιτρόπου Δεοντολογίας 
  • Θέσπιση περιορισμένης αστικής ευθύνης Υπουργών σε σοβαρής μορφής παραλείψεις ή καταχρηστικές πράξεις, με αυστηρά κριτήρια και φίλτρα προστασίας. 
  • Υποχρεωτική παρουσία και λογοδοσία Υπουργών και ανεξάρτητων αξιωματούχων ενώπιον της Βουλής. 
  • Υποχρέωση Υπουργών και ανεξάρτητων αξιωματούχων να απαντούν σε ερωτήσεις Βουλευτών και να προσκομίζουν στοιχεία εντός 30 ημερών. 
  • Δικαίωμα της Βουλής να ζητά τη σύσταση Ερευνητικών Επιτροπών. 
  • Άρση της απόλυτης απαγόρευσης για προτάσεις νόμου που συνεπάγονται μικρή αύξηση δαπανών. 
  • Διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στη Δικαιοσύνη, δημιουργία ανεξάρτητου μηχανισμού παραπόνων και διεύρυνση των μηχανισμών εξωδικαστικού ελέγχου 
  • Διαχωρισμός των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα και μεταφορά των διωκτικών αρμοδιοτήτων σε Γενικό Δημόσιο Κατήγορο. 
  • Παραχώρηση ανακριτικών εξουσιών στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς 
  • Διασφάλιση της οικονομικής ανεξαρτησίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας 
  • Αναμόρφωση της ΕΔΥ με αυξημένα κριτήρια διαφάνειας, αξιολόγησης και λογοδοσίας.
  • Εκσυγχρονισμός Δημόσιας Υπηρεσίας στη βάση στρατηγικού σχεδιασμού με δείκτες απόδοσης, λογοδοσία διευθυντικών στελεχών και σύγχρονα συστήματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού. 
  • Σύγχρονη εταιρική διακυβέρνηση για τους ημικρατικούς οργανισμούς, σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές του ΟΟΣΑ. 

Εν κατακλείδι, η χώρα μας χρειάζεται βαθιές αλλαγές, όχι ημίμετρα ή επιφανειακές και επικοινωνιακές «βελτιώσεις». Χρειάζεται μια ειρηνική επανάσταση παντού. Χρειάζεται μια νέα θεσμική αρχιτεκτονική που θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και θα θωρακίσει το κράτος από διαφθορά,αναξιοκρατία και αυθαιρεσία της εξουσίας. Η Κύπρος δεν μπορεί να πορεύεται με θεσμούς που σχεδιάστηκαν για μια άλλη εποχή. Ζούμε σε εποχή καταιγιστικών αλλαγών και αβεβαιότητας, η οποία απαιτεί σύνθετους τρόπους διακυβέρνησης και αναβαθμισμένη λειτουργία των θεσμών. Αξιοπιστία, εμπιστοσύνη, λογοδοσία, ισότητα, αξιοπρέπεια και αποτελεσματικότητα  είναι το παν για μια πατρίδα που θα εμπνέει περηφάνεια.

Η επίτευξη αυτής της μεταρρύθμισης απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας από όλους, σε όλα τα επίπεδα, αλλά και ευρεία κοινωνική και πολιτική σύμπνοια. Το ΑΛΜΑ θα επιδιώξει, στο αμέσως επόμενο διάστημα, ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία των πολιτών, καλώντας κάθε πολίτη να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση ενός ευρέος κοινωνικού και πολιτικού μετώπου μεταρρύθμισης για την αναθέσμιση της χώρας. 

Για να πετύχουμε την πραγματική αλλαγή της Κύπρου με θεσμούς που εμπνέουν εμπιστοσύνη, υπερηφάνεια, και υπηρετούν τον πολίτη.  Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Κινήματος.