Νίκος Ρολάνδης: Πίσω από το αυστηρό πρόσωπο της πολιτικής

Ανάμεσα στα πολλά σημαντικά πολιτικά δεδομένα που περιλαμβάνει στο καινούριο του βιβλίο με τίτλο «Ματιές στη ζωή και την ιστορία», ο Νίκος Ρολάνδης δεν παραλείπει να περιγράψει με ειλικρίνεια και χιούμορ και τις προσωπικές του εμπειρίες, που έζησε με περισσότερες από 150 διεθνείς προσωπικότητες της εποχής μας, καταγράφοντας περιστατικά έξω από τα τυπικά και τα τετριμμένα.

 
DONALD TRUMP, 45ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών
«Τον Donald Trump τον γνώρισα στις αρχές Μαρτίου 2000. Ήταν τότε που είχα οργανώσει το μεγαλύτερο πολυθέαμα στον τομέα της ψυχαγωγίας στην Κύπρο, το Miss Universe Pageant, που έλαβε χώρα στις 13 Μαΐου 2000 στη Λευκωσία. Ο Trump ήταν ο ιδιοκτήτης της εταιρίας Miss Universe Organization, σε συνεργασία με το μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι των Ηνωμένων Πολιτειών CBS. Ο Trump είχε πληροφορηθεί για την παρουσία μου στη Νέα Υόρκη και με προσκάλεσε στον περίφημο πύργο του στην Πέμπτη Λεωφόρο, το “Trump Tower”, όπου μου επιφύλαξε εξαιρετική υποδοχή. Ο Donald Trump δεν γνώριζε σχεδόν τίποτα για την Κύπρο. Δεν γνώριζε ούτε καν πού βρισκόταν η χώρα μας, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους Αμερικανούς, αλλά είχε εντυπωσιασθεί από το γεγονός ότι μια τόσο μικρή χώρα επρόκειτο να φιλοξενήσει για πρώτη φορά εκτός Αμερικής, το μεγάλο γεγονός της “Miss Universe”. Κρίνοντας από τον τρόπο που ο πρόεδρος Donald Trump χειριζόταν τις ιδιωτικές του επιχειρήσεις, είμαι με την εντύπωση ότι ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών θα είναι πολύ αποφασιστικός και δυναμικός, αλλά και απρόβλεπτος».

JUAN CARLOS (Βασιλιάς Ισπανίας, 1975-2014)
«Ο Juan Carlos και η σύζυγός του μας υποδέχθηκαν μαζί με τη σύζυγό μου στο παλάτι Zarzuela, λίγο έξω από τη Μαδρίτη. Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε  απόγευμα και μας πρόσφεραν τσάι. Καθίσαμε με το βασιλικό ζεύγος για σαράντα πέντε περίπου λεπτά. Ο βασιλιάς ήταν πολύ κατατοπισμένος πάνω σε όλα τα θέματα στους τομείς της πολιτικής και της οικονομίας. Η βασίλισσα Σοφία μάς ρώτησε ποια είναι ακριβώς η γλώσσα που μιλούμε στην Κύπρο και αν διαφέρει από την ελληνική. Της απάντησα πως έχουμε δική μας διάλεκτο στην Κύπρο, ότι υπάρχουν διαφορές με την ελληνική γλώσσα και ότι η ετυμολογία πολλών κυπριακών λέξεων προέρχεται από τον Όμηρο και τα Αρχαία Ελληνικά. Η Σοφία ρώτησε τη σύζυγό μου Λέλια αν μπορούσε να της μιλήσει με την πραγματική κυπριακή διάλεκτο. Η Λέλια, τότε, της απήγγειλε στίχους από το ποίημα του Δημήτρη Λιπέρτη, “Η Γιαλλουρού”:
-Βρα Γιαλλουρού, άκου, φακκούν.
-Μανά, εν τω καπρέτιν, το γέριμον τζ’ ειν το σ’οιρίν, τζι άμα πεινάσει νακκουρίν, κάμνει το σπίτιν φέττιν.
Μετά που άκουσε το πιο πάνω ποίημα, η Βασίλισσα Σοφία μάς κοιτούσε με τα μάτια ορθάνοιχτα για λίγη ώρα και μετά ρώτησε αν αυτά είναι Ελληνικά. Η Λέλια τής απάντησε πως είναι η βαριά κυπριακή διάλεκτος. Φύγαμε από το παλάτι με τις καλύτερες εντυπώσεις».

RONALD REAGAN (40s πρόεδρος Ηνωμένων Πολιτειών)
«Είχαμε συνάντηση στον Λευκό Οίκο στις 8 Δεκεμβρίου του 1981. Η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη για τριάντα λεπτά. Από την αρχή διαπίστωσα ότι πολύ λίγα γνώριζε για την Κύπρο και για το Κυπριακό. Το πρόβλημα με τους Αμερικανούς προέδρους είναι πως την ημέρα που έχουν συναντήσεις με ξένους ηγέτες, το πρόγραμμα τους είναι πολύ φορτωμένο και αποπνικτικό. Συνεπώς, αν δεν μελετήσουν από το προηγούμενο βράδυ λεπτομέρειες σχετικά με τους επισκέπτες, δεν κατέχουν τα θέματα. O Reagan εθεωρείτο πως δεν ήταν πολύ “μελετηρός” σε ό,τι αφορούσε τα θέματα αυτά. Όταν μπήκαμε στο γραφείο του, πιστεύω ότι για περίπου τέσσερα έως πέντε λεπτά, δεν κατάλαβε ποιοι ήμασταν. Τον είδα που προσπαθούσε, από τα όσα αναφέρονταν, να εντοπίσει το θέμα “Κύπρος” και “Κυπριακό”. Εν πάση περιπτώσει, στο τέλος κατάλαβε ορισμένα πράγματα απ’ όσα έλεγε ο πρόεδρος Κυπριανού και υπέβαλε και μια-δυο ερωτήσεις. Να σημειωθεί και το εξής, κάπως κωμικό: Ο πρόεδρος Κυπριανού πολυλογούσε και φτάσαμε στα είκοσι επτά λεπτά της συνάντησης. Η κυπριακή πλευρά καθόμασταν σε μια σειρά, με πρώτο τον πρόεδρο, μετά ήμουν εγώ, μετά ο πρέσβης Ιακωβίδης και μετά τρεις-τέσσερις άλλοι διπλωμάτες. Όταν, λοιπόν, φθάσαμε στα είκοσι επτά λεπτά, ένας από τους λειτουργούς που στέκονταν στην αίθουσα, ειδοποίησε ευγενικά τον τελευταίο στη σειρά διπλωμάτη ότι θα έπρεπε να τελειώσουμε, γιατί η ώρα επρόκειτο να λήξει σύντομα. Το μήνυμα διαβιβάστηκε από διπλωμάτη σε διπλωμάτη, μετά στον πρέσβη Ιακωβίδη, μετά σε μένα, και το διαβίβασα ψιθυριστά στο αυτί του Κυπριανού. Ο πρόεδρος Κυπριανού δεν με έλαβε υπόψη, και συνέχισε, οπότε ένα-δυο λεπτά αργότερα, οι Αμερικανοί μάς προειδοποίησαν αυστηρά ότι έπρεπε να ολοκληρώσουμε και να φύγουμε, γιατί διαφορετικά θα διακοπτόταν η συνάντηση. Κάποιος άλλος πρόεδρος βρισκόταν ήδη στην αίθουσα αναμονής. Δεν είχα άλλη επιλογή από το να κουνήσω το χέρι του προέδρου και να του πω κάπως φωναχτά, ότι έπρεπε να τελειώνει και να φύγουμε. Και φύγαμε».

NIKOLAE CEAUȘESCU, Πρόεδρος Ρουμανίας (1967 – 1989)
«O Ceaușescu εθεωρείτο από τον διεθνή χώρο ως στυγνός δικτάτορας. Ήταν ένας μεγαλομανής και υπερόπτης ανορθόδοξος κομμουνιστής, ο οποίος δεν ακολουθούσε πάντοτε τη γραμμή της Μόσχας. Επισκεφθήκαμε επίσημα τη Ρουμανία με τον πρόεδρο Κυπριανού το 1979. Όταν το αεροπλάνο μας έφθασε στον εναέριο χώρο της Ρουμανίας, πήρε το παράξενο μήνυμα από τον πύργο ελέγχου του Βουκουρεστίου ότι ο πρόρδρος Ceaușescu και η σύζυγός του Elena βρίσκονται στο αεροδρόμιο για την υποδοχή, θα κάνουν όμως χειραψία μόνο με τον πρόεδρο Κυπριανού και την κ. Κυπριανού και κανέναν άλλο. Τελικά, δέχτηκαν να κάνουν χειραψία και με εμένα και με τη σύζυγό μου Λέλια. Όπως πληροφορήθηκαμε μετά, ο πρόεδρος Ceaușescu διακατείχετο από φόβο δολοφονίας. Σχετικά με τη χειραψία, φοβόταν ότι θα μπορούσε το πρόσωπο με το οποίο θα έκανε τη χειραψία, να κρατά καρφίτσα δηλητηριασμένη και να τον εξοντώσει. Στο επίσημο δείπνο πρόσεξα ότι τα πιάτα του Nikolae και της Elena είχαν πλαστικό κάλυμμα, και πάλι για να προστατεύσουν το ζεύγος από τυχόν δηλητήριο, το οποίο θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα πιάτα τους. Μάλιστα, πίσω από κάθε πιάτο υπήρχε φρουρός. Μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ, τόσο ο Nikolae όσο και η Elena Ceaușescu καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν επί τόπου από εκτελεστικό απόσπασμα».

 MARGARET THATCHER, Πρωθυπουργός Ηνωμένου Βασιλείου (1979 – 1990)
«Συναντήσαμε τη Margaret Thatcher τρεις μήνες μετά την εκλογή της στη Lusaka της Zambia, κατά τη διάρκεια της 5ης Διάσκεψης Κορυφής της Κοινοπολιτείας. Η προφορά της ήταν τότε αυτό που οι Άγγλοι ονομάζουν cockney, δηλαδή Αγγλικά της εργατικής τάξης. Εδώ συνέβησαν δύο ευτράπελα:

Ο σύζυγος της Margaret Thatcher, Denis Thatcher, είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα των κυριών. Δηλαδή, ακολουθούσε τις συζύγους των διαφόρων επισήμων στις επισκέψεις που είχαν οργανωθεί, ως σύζυγος της πρωθυπουργού. Από ό,τι μου ανέφεραν η Μιμή Κυπριανού και η σύζυγός μου Λέλια, ο κύριος Thatcher ήταν πολύ εύστροφος και ευχάριστος στη συναναστροφή.

Είχε οργανωθεί επίσκεψη για όλους μας στο “Victoria Falls” (Καταρράκτες Βικτώρια), που είναι οι μεγαλύτεροι στον κόσμο. Ταξιδέψαμε με αεροπλάνο για αρκετή ώρα και στο κάθισμα μπροστά από μας καθόταν ο πρόεδρος της Uganda Idi Amin, ο οποίος κατηγορείτο εκείνη την εποχή ως ανθρωποφάγος. Ευτυχώς εμείς γλιτώσαμε!».

FIDEL CASTRO, Ηγέτης της Κούβας (1959 – 2008)
«Την Κούβα την επισκέφθηκα ως υπουργός Εξωτερικών στο τέλος Αυγούστου 1979. Εκεί γνώρισα και τον Fidel Castro. Στην Κούβα τότε θα λάμβανε χώρα η έκτη Διάσκεψη Κορυφής των Αδέσμευτων Χωρών. Ο Fidel Castro βρισκόταν συνεχώς στο προεδρείο της Διάσκεψης. Μια μέρα, όταν καθόταν εκεί, έτυχε να καπνίζω ένα μεγάλο κουβανέζικο πούρο. Γύρισε και με είδε ο Castro, χαμογέλασε και στράφηκε σε κάποιον διπλωμάτη που καθόταν δίπλα μου. Ο δπλωμάτης σηκώθηκε, ήρθε κοντά μου και μου ζήτησε να πάω να καθίσω κόντα στον ηγέτη του. Πήγα, ήξερε ο Castro ποιος ήμουν, και άρχισε να μιλά, μέσω διερμηνέα, για την Κύπρο, το κυπριακό πρόβλημα, για την οικονομία της Κούβας αλλά και για τα πούρα. Με ρώτησε, επίσης, για πόσα χρόνια κάπνιζα πούρα. Του απάντησα από το 1959, τον χρόνο που είχε ανατρέψει τον Batista. Γέλασε δυνατά. Μου συνέστησε να καπνίζω μεγάλα πούρα, γιατί σε αυτά χρησιμοποιούνταν τα καλύτερα καπνά. Την επόμενη μέρα ο υπουργός Malmierca ήλθε με ένα κουτί, το οποίο περιείχε έναν υγραντήρα (humidor) γεμάτο με πούρα (Hoyo De Monteray), δώρο από τον Fidel».  

GUILIO ANDREOTTI, Πρωθυπουργός Ιταλίας (1970 – 1972), υπουργός Εξωτερικών (1980 – 1983, 1992 – 1993), γερουσιαστής εφ’ όρου ζωής (2003 – 2013)
«Ο Andreotti ήταν μια από τις πολύ αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της Ιταλίας και γενικότερα της Ευρώπης. Κατηγορήθηκε κατά καιρούς για σχέσεις με τη μαφία, δικάστηκε, και, απ’ ό,τι γνωρίζω, αθωώθηκε. Τον συναντήσαμε με τον πρόεδρο Κυπριανού στο ξενοδοχείο του στη Νέα Υόρκη, τον Μάιο του 1978. Είχαμε μαζί μας και τους δυο πρέσβεις, Νίκο Δημητρίου (Ουάσιγκτον) και Ζήνωνα Ρωσσίδη (Νέα Υόρκη). Δεν ξέρω γιατί, ήταν μια από τις περιπτώσεις που ο πρόεδρος Κυπριανού μιλούσε ακατάπαυστα, πράγμα που, αναμφίβολα, ενόχλησε τον Andreotti. Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης του Κυπριακού από τον πρόεδρο Κυπριανού, οι δυο πρέσβεις μας, Ρωσσίδης και Δημητρίου, αποκοιμήθηκαν. Ο πρόεδρος Κυπριανού γύρισε κάποια στιγμή, τους είδε, εκνευρίσθηκε και μου είπε: “Νίκο, σπρώξε τον Ζηνωνή να κτυπήσει πάνω στον Δημητρίου για να ξυπνήσουν και οι δυο”. Ήταν πράγματι μια στιγμή απείρου κάλλους».

 
SADDAM HUSSEIN, Πρόεδρος του Ιράκ (1979 – 2003)
«Συνόδευσα τον πρόεδρο Κυπριανού στην επίσημη επίσκεψή του στο Ιράκ το 1981. Κατά την περίοδο εκείνη μαινόταν ο πόλεμος μεταξύ Ιράν και Ιράκ (1980-1988), κατά τη διάρκεια του οποίου χάθηκαν περισσότερες από ένα εκατομμύριο ζωές. Ο Saddam Hussein ήταν από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της εποχής εκείνης. Εθεωρείτο στυγνός δικτάτορας και αδίστακτος σε όλες τις ενέργειές του. Ο πρόεδρος Κυπριανού ήθελε να τον επισκεφθούμε, γιατί εθεωρείτο ένας από τους ισχυρούς ηγέτες των Αδεσμεύτων Χωρών. Φθάσαμε στη Βαγδάτη με ειδική πτήση των Κυπριακών Αερογραμμών, με τις συζύγους μας, διπλωμάτες και δημοσιογράφους. Ο Saddam Hussein ήλθε να υποδεχθεί το πρωί. Ήταν περήφανος, σκληρός, μεγαλοπρεπής και αγέρωχος. Μας είχαν τοποθετήσει στο παλάτι όπου διέμεναν προηγουμένως οι βασιλείς του Ιράκ. Στο επίσημο γεύμα, στο οποίο παρακάθισαν μόνο άντρες, καθόμουν δίπλα του, στα αριστερά του. Στο τέλος του γεύματος, ένα περίεργο συμβάν: Κατέφθασε από πίσω μας ένας νεαρός που κρατούσε ένα πελώριο ασημένιο δίσκο γεμάτο με οδοντογλυφίδες. Πρώτη φορά είδα στη ζωή μου τόσες οδοντογλυφίδες μαζεμένες. Όποτε γυρνούσε ο Saddam Hussein στην πλευρά τη δική μου για να μου μιλήσει, ο μικρός υποκλινόταν μαζί με τον δίσκο και ανέμενε να πάρει ο Saddam οδοντογλυφίδα. Ο πρόεδρος τον αγνοούσε, στο τέλος πήρε μια οδοντογλυφίδα και έσπρωξε απότομα τον μικρό και τον δίσκο του, ο οποίος παραλίγο να πέσει στο έδαφος. Όλοι οι παριστάμενοι στο γεύμα κοιτούσαν και συμπεριφέρονταν με σεβασμό και δέος προς τον Saddam Hussein, ο οποίος ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος. Το βράδυ της αναχώρησής μας ένας από τους υπεύθυνους ψιθύρισε στο αυτί μου τα ακόλουθα: “Δεν ήθελα να σας το πω πιο πριν, αλλά το υπνοδωμάτιο που μένατε είναι ο χώρος όπου τον Ιούλιο του 1958 σφαγιάστηκε ο τελευταίος βασιλιάς του Ιράκ, Faisal II, και η οικογένειά του”…».

 
 ERICH HONECKER, Πρόεδρος του Κρατικού Συμβουλίου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας (Ανατολικής Γερμανίας) (1976 – 1989)
«Ο Erich Honecker υπήρξε εμβληματική μορφή του κομμουνισμού, στενός φίλος και σύμμαχος του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Leonid Brezhnev. Έμεινε πιστός μέχρι τέλους στις αρχές που πίστευε σχετικά με το κομμουνιστικό σύστημα της Ανατολικής Γερμανίας. Τον συνάντησα για δεύτερη φορά όταν επισκέφθηκα ξανά το Ανατολικό Βερολίνο, συνοδεύοντας τον πρόεδρο Κυπριανού, το 1980. Ήταν μια περίδος που ο Κυπριανού ήταν σε ρήξη με το Κομμουνιστικό Κόμμα ΑΚΕΛ στην Κύπρο και ανησυχούσε μήπως αυτή η ρήξη εκδηλωνόταν κατά την επίσκεψη στο Βερολίνο. Κάθε άλλο. Οι Ανατολικογερμανοί και πάλι μας υποδέχθηκαν με τον καλύτερο τρόπο και ο πρόεδρος Honecker μάς καλωσόρισε στο αεροδρόμιο. Όλοι οι δρόμοι που οδηγούσαν από το αεροδρόμιο στην κατοικία μας (ένα μικρό παλάτι) είχαν κλείσει προς τιμήν του προέδρου Κυπριανού. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, εκτός από το Βερολίνο, μας πήραν με αυτοκινητοπομπή στις πόλεις Dresden και Meissen στον νότο. Η απόσταση ήταν αρκετά μεγάλη και καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού στους δρόμους υπήρχαν αστυνομικοί (περίπου κάθε 50 μέτρα), που στέκονταν μέσα στην ψιλή βροχή και μας φύλαγαν. Οι εφημερίδες είχαν γράψει ότι τον πρόεδρο Κυπριανού προστάτευαν 14,000 αστυνομικοί! Φαινόταν απίστευτο, αλλά ίσως να ήταν πραγματικό».

JIANG ZEMIN, πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (1993 – 2003)
«Την Κίνα επισκέφθηκα για δεύτερη φορά κατά τη διάρκεια επίσκεψης του προέδρου Κληρίδη, ως υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού το 1999. Είχαμε συνάντηση με τον πρόεδρο Jiang Zemin, με τον οποίο είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω για λίγο. Μας παρέθεσε ένα εξαιρετικό δείπνο με ορχήστρα και καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Το παράδοξο ήταν ότι, κατά τη διάρκεια του επίσημου δείπνου, ο Zemin σηκώθηκε πάνω και άρχισε να τραγουδά με τη συνοδεία της ορχήστρας. Γύρισα τότε στον πρόεδρο Κληρίδη και τον ρώτησα γιατί δεν τραγουδά και ο ίδιος όταν έχει φιλοξενούμενους. Μου απάντησε πως αν τολμήσει να τραγουδήσει θα τους τρέψει όλους σε φυγή».

 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (1980 – 1985, 1990 – 1995)
«Στις 23 Ιουνίου 1980 επισκεφθήκαμε με τον πρόεδρο Κυπριανού την Αθήνα, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν πρόεδρος, ο Γέωργιος Ράλλης πρωθυπουργός και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπουργός Εξωτερικών. Ο πρέσβης Δήμος Χατζημιλτής παρέθεσε δείπνο στο σπίτι του προς τιμήν του προέδρου Κυπριανού και της συζύγου του Μιμής. Στο τραπέζι του δείπνου υπήρξε μια παροιμιώδης λεκτική σύγκρουση μεταξύ του Καραμανλή και της Μαρίκας Μητσοτάκη, συζύγου του Κωνσταντίου Μητσοτάκη. Η κυρία Μητσοτάκη κατέκρινε την κυβέρνηση και τον Καραμανλή προσωπικά, γιατί επρόκειτο να κόψουν κάποια δέντρα στην περιοχή του Μεγάρου Μουσικής. Η Μαρίκα έγινε έξαλλη, γιατί ως παλιά Αθηναία, όπως είπε η ίδια, δεν δεχόταν για κάνεναν λόγο να κοπούν τα δέντρα. Εντονότατη ήταν η αντίδραση και ο εκνευρισμός του Καραμανλή, τα μεγάλα φρύδια του οποίου πετάχτηκαν μπροστά, ενώ χτύπησε το τραπέζι με τα χέρια του και κουνιόντουσαν τα ποτήρια. “Δεν θα μου πεις εσύ για δέντρα, εγώ δεντροφύτεψα τη μισή Αθήνα!”. Η Μαρίκα δεν το έβαζε κάτω, συνέχισε, ενώ οι υπόλοιποι παρακολουθούσαμε αποσβολωμένοι. Στο τέλος, παρενέβη με προσοχή ο Μητσοτάκης και κατόρθωσε να εξομαλύνει την κατάσταση».

Περιοδικό Down Town, τεύχος 656.