Σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο του διεθνούς animation βρίσκονται αυτές τις μέρες στην Κύπρο, στα πλαίσια του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Animation «The Animattikon Project» (26 – 28 Οκτωβρίου, Λεμεσός – Θέατρο Ριάλτο). Μεταξύ αυτών η αμερικανίδα Νάνσι Ντένι-Φελπς, από τους πρώτους δημοσιογράφους και ιστορικός της τέχνης της κινούμενης εικόνας. Με τον σύζυγό της, Νικ Φελπς, ο οποίος συνθέτει μουσική ταινιών και ανήκει επίσης στην ομάδα ξένων προσκεκλημένων του φετινού «Animattikon», ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο αναζητώντας τα πιο φρέσκα, πιο ενδιαφέροντα και ασυνήθιστα έργα κινουμένων σχεδίων.

– Είστε από τους πρώτους δημοσιογράφους στη βιομηχανία του animation και μία πανταχού παρούσα φιγούρα στον κόσμο του animation εδώ και πολλά χρόνια. Τι ήρθε πρώτο, η δημοσιογραφία ή τα κινούμενα σχέδια; Παρόλο που πάντα μου άρεσε πολύ να γράφω, το animation ήρθε πρώτο. Όταν ήμουν μικρή συνήθιζα να παρακολουθώ όλα τα παλιά καρτούν των Warner Brothers, την Betty Boop και τον Popeye στην τηλεόραση. Τα ερωτεύτηκα και ήθελα να καταλάβω πώς φτιάχνονταν. Οι σπουδές μου ήταν στην πολιτική θεωρία, γιατί όταν πήγα στο κολλέγιο δεν υπήρχαν δημοσιογράφοι του animation. Φυσικά υπήρχαν αρθρογράφοι για κουτσομπολιά που αφορούσαν τον κινηματογράφο ζωντανής δράσης, αλλά παρόλο που μου αρέσει και ο κινηματογράφος ζωντανής δράσης, το να γράφω κουτσομπολιά δεν με ενδιέφερε. Άρχισα να γράφω για το animation για το εβδομαδιαίο ενημερωτικό γράμμα που έστελνε στα μέλη του το τοπικό παράρτημα της ASIFA (Διεθνής Ένωση του Κινηματογράφου του Animation) και δημιούργησα το δικό μου blog. Όταν οι ιστοσελίδες για το animation έγιναν τόσο δημοφιλείς, άρχισα να γράφω για το Animation World Network, την πιο παλιά ιστοσελίδα για τον τομέα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

– Από την ιστορία του animation, με την οποία ασχολείστε συγγραφικά, ποιο γεγονός θα ξεχωρίζατε; Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση, γιατί είναι τόσα πολλά. Στην κορυφή της λίστας μου θα έβαζα το 1908, όταν ο Γάλλος καρτουνίστας Emile Cohl δημιούργησε την πρώτη ταινία που αποτελείτο εξ ολοκλήρου από animation, χωρίς κινηματογράφηση ζωντανής δράσης. Η Φαντασμαγορία, όπως ήταν ο τίτλος της, είχε δημιουργηθεί με 700 σχέδια, όλα σε διπλή έκθεση, και διαρκεί μόνο δύο λεπτά.

– Ποιες προσωπικότητες του animation σάς έχουν κερδίσει; Λατρεύω τις ταινίες του Otto Messmer με τον Felix τον γάτο. Η σειρά ξεκίνησε το 1919 και ο Felix έγινε ο πρώτος πραγματικός σταρ του animation. Οι ταινίες ακόμα με κάνουν να γελώ. Είναι πνευματώδεις, έξυπνες και έχουν απλά πολλή πλάκα. Η ταινία «Page Miss Glory» του 1936 είναι επίσης μια από τις αγαπημένες μου. Αυτή είναι μια από τις εναπομείνασες ταινίες animation σε στυλ Art Deco. Η σκηνοθεσία ήταν του Fred – «Tex» Avery, που είναι ένας από τους θρύλους του κόσμου του animation και γυρίστηκε για την πώληση παρτιτούρων για μια παράσταση στο Broadway με το ίδιο όνομα. Στην ταινία βλέπουμε πολλές καρικατούρες διασημοτήτων της εποχής και ένα τρίο από αυτούς ερμηνεύει το τραγούδι του τίτλου.

– Από τους σύγχρονους δημιουργούς; O Eσθονός animator Rico Unt. Η ταινία του «Brothers Bearhearts» του 2005 είναι αυτή στην οποία ανατρέχω κάθε φορά που είμαι θλιμμένη. Οι χαρακτήρες της ταινίας είναι τρία αρκουδάκια από τον διάσημο πίνακα του Ivan Shishkin με τίτλο «Πρωινό στο Δάσος με τα Πεύκα» (τον οποίο έχω δει στο μουσείο Πούκσιν στη Μόσχα). Τα τρία αρκουδάκια, ο Henry, ο Vincent και ο August έχουν χάσει τη μητέρα τους, που ήταν ζωγράφος και, όταν ενηλικιώνονται είναι πεινασμένοι καλλιτέχνες στο Παρίσι. Μια μέρα βλέπουν μια φωτογραφία του πίνακα που η μητέρα τους ζωγράφιζε τη μέρα που την πυροβόλησε ο Shiskin και αποφασίζουν να πάνε στη Ρωσία για να βρουν τον πίνακα. Είναι μια χιουμοριστική ταινία που ενσωματώνει στην αφήγησή της την ιστορία της τέχνης, την πολιτική ιστορία και πανέμορφες μαριονέτες. 

– Έχετε κάποια αξέχαστη εμπειρία να μοιραστείτε μαζί μας, από τα διεθνή φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων που επισκέφτεστε; Και πάλι είναι πολύ δύσκολο να επιλέξω μόνο ένα, αλλά η πιο μοναδική εμπειρία animation που είχα ήταν στο KROK, ένα ουκρανο-ρωσικό φεστιβάλ animation το οποίο επισκεπτόμουν αδιαλείπτως για 20 χρόνια, μέχρι που η πανδημία το ανάγκασε να σταματήσει. Το φεστιβάλ διοργανωνόταν πάνω σε ένα πλοίο. Τη μια χρονιά γινόταν στη Ρωσία και την άλλη στην Ουκρανία, εναλλάξ. 200 animator από όλο τον κόσμο μαζεύονταν σε αυτό το πλοίο και σαλπάραμε, για παράδειγμα μέσω του ποταμού Δνείπερου από το Κίεβο στην Οδησσό. Οι ταινίες προβάλλονταν στο πλοίο, γίνονταν εργαστήρια, γεύματα και υπήρχε πολλή – πολλή πλάκα στο πλοίο. Με λυπεί τόσο πολύ που αυτή η υπέροχη, μαγική εμπειρία δεν θα ξαναδιοργανωθεί, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

– Με αφορμή το ουκρανο-ρωσικό φεστιβάλ που αναφέρετε, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς βλέπετε τον πόλεμο στην Ουκρανία να επηρεάζει, όπως όλους σχεδόν τους τομείς, ειδικά τη βιομηχανία του animation. Με μεγάλη θλίψη παρακολουθώ τις εξελίξεις. Πιστεύω ότι θα χρειαστούν πολλές γενιές για να επουλωθεί η πληγή που προκαλεί ο πόλεμος ανάμεσα στις δύο χώρες. Πολλά φεστιβάλ προβάλλουν ταινίες – αφιερώματα στο ουκρανικό animation. Γνωρίζω πολλούς animators στη Ρωσία που είναι ενάντια στον πόλεμο, καθώς επίσης και animators, τόσο από την Ουκρανία όσο και από τη Ρωσία, που τώρα έχουν καταφύγει στο εξωτερικό. Είναι μια τρομακτική κατάσταση και δεν τη βλέπω να τελειώνει. Ακόμα υπάρχει λίγη παραγωγή animation στην Ουκρανία, παρόλο που μιλάμε για πολύ μικρούς αριθμούς. Πολλά φεστιβάλ προβάλλουν προγράμματα ουκρανικού animation και πολλά φεστιβάλ μποϋκοτάρουν ταινίες από Ρώσους animators. Αυτό το θεωρώ σφάλμα. Αν πρόκειται για ανεξάρτητο animation που δεν χρηματοδοτείται από τη ρωσική κυβέρνηση, οι σκηνοθέτες δεν θα έπρεπε να τιμωρούνται για τις φριχτές ενέργειες της χώρας τους.

Και για το μέλλον του animation; Βλέπω όλο και περισσότερους νέους animators να δημιουργούν animation με υπολογιστές αντί των παραδοσιακών τεχνικών. Υπάρχουν Σχολές που δεν διδάσκουν τίποτα άλλο εκτός από το πώς να δουλεύεις για ψηφιακά γραφικά και να κάνεις ειδικά εφέ. Έτσι, αυτοί οι φοιτητές, έχουν γερές ικανότητες στους υπολογιστές αλλά πολύ συχνά οι ταινίες τους, που είναι γεμάτες ειδικά εφέ, δεν έχουν καλές ιστορίες να πουν. Η εικόνα είναι πάρα πολύ σημαντική προφανώς στο animation, αλλά η ιστορία είναι το άλλο εξίσου σημαντικό μισό. Όπως έλεγε ο σπουδαίος animator Richard Williams «Δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται σε έναν φοιτητή να αγγίξει υπολογιστή πριν μάθει να σχεδιάζει».