Ο στιχουργός και εμπνευστής του δίσκου «Κύπρος Νυν και Αεί», «συστήνει» τους λόγους και τις αφορμές της δημιουργίας των τραγουδιών του στο κοινό.
–Επίτρεψέ μου να ξεκινήσω κάπως ανορθόδοξα και να παρατηρήσω πως τους συγκεκριμένους στίχους στον δίσκο «Κύπρος Νυν και Αεί», με τα νοήματα και την ευαισθησία που έχουν σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, δεν θα τους έγραφε κάποιος ο οποίος δεν έχει ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό και δεν έχει συναισθανθεί την Κύπρο ως ομογενής, από μακριά. Έτσι είναι; Αλήθεια, δεν ξέρω πώς λειτούργησε ακριβώς. Προφανώς, η απουσία συνδέεται με τη νοσταλγία. Όταν κάτι μας λείπει, το ωραιοποιούμε. Όμως, εδώ δεν πρόκειται για κάτι απλό. Θυμάμαι ότι με το πέρας των σπουδών μου στη Νέα Υόρκη, όταν πήρα την απόφαση να μείνω και να εργαστώ στην μεγάλη αυτή πόλη, ένιωσα παράξενα. Σαν κάποια ενοχή μού φώναζε και μου θύμιζε ότι πρέπει να είμαστε όλοι εντός Κύπρου. Εκεί, στον τόπο της πληγής, έτσι ώστε σαν μια γροθιά να φροντίσουμε τη λευτεριά της. Και πάλι όμως, όταν ζεις στην άλλη άκρη του κόσμου, το μικρό σου νησί φαντάζει πελώριο, τα «άσχημά» του σου φαίνονται τέλεια, ο ήλιος του έρχεται στη μνήμη σου πιο «ζωντανός», οι άνθρωποί του πιο ευγενικοί και πιο φιλόξενοι…
–Ποια ήταν, λοιπόν, η διαδρομή του «Κύπρος Νυν και Αεί»; Πώς «συναντήθηκες» με όλους αυτούς τους καλλιτέχνες – έχοντας, βέβαια, ως κεντρικό τους πυρήνα τον Γιώργο Νταλάρα, με τον οποίο πρωτογνωρίστηκες το 1994; Όταν ο κεντρικός πυρήνας, ο συντονιστής, ο «σκηνοθέτης» κ.λπ. είναι ένας καλλιτέχνης του βεληνεκούς του Γιώργου Νταλάρα, τότε το «σκηνικό» έχει τις προδιαγραφές ενός τέτοιου ανθρώπου, θες δεν θες. Όπως σωστά αναφέρεις, συνάντησα για πρώτη φορά τον Γιώργο Νταλάρα το 1994, στη Νέα Υόρκη, με αφορμή μια μεγάλη συναυλία που διοργανώθηκε τότε υπό την αιγίδα της Κυπριακής Ομοσπονδίας Αμερικής και την ΠΣΕΚΑ, τη συναυλία «Dalaras Sings for Cyprus». Αυτή η πρώτη συνάντηση ήταν καθοριστική. Ύστερα από πολλά χρόνια, γύρω στο 2006, προέκυψε το τραγούδι «Κερύνεια μου», σε μουσική Παντελή Θαλασσινού, ένα τραγούδι που αγαπήθηκε πολύ στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, το 2016, μόλις επαναπατρίστηκα στην Κύπρο, συμφωνήσαμε να δούμε ένα υλικό από στίχους και ποιήματα, με προοπτική να δρομολογήσουμε ένα μουσικό έργο. Αργότερα, λίγο μετά το ξέσπασμα του Covid-19, αυτή η σκέψη άλλαξε διαδρομή. Αποφασίσαμε να αφαιρέσουμε από τη λίστα των τραγουδιών τους ερωτικούς στίχους και να εστιάσουμε στα 50 χρόνια της εισβολής. Να ομολογήσω, επίσης, ότι οι συνθέτες και οι ερμηνευτές που συμμετέχουν στο δίσκο, είναι καλλιτέχνες που «κουβαλούν» το συναίσθημα και την αισθητική που ταιριάζει σ’ αυτό το μουσικό έργο.
–Αν και με διαδρομή πολλών χρόνων- και πολλών επιτυχιών ήδη- στο τραγούδι, ο δίσκος «Κύπρος Νυν και Αεί» ήταν το «χρωστούμενό» σου στην οικογένειά σου, στις μνήμες σου, στους φίλους σου, στην πατρίδα σου; Ο δίσκος «Κύπρος Νυν και Αεί» θαρρώ πως υπάρχει γιατί μια απέραντη αγάπη των δημιουργών, των ερμηνευτών και των συντελεστών του, κατέθεσαν ό,τι πιο ευαίσθητο και αληθινό. Δεν πρόκειται για κάτι «χρωστούμενο». Για μένα, είναι ένα «ταξίδι» που συνδέεται με την αγάπη μου για την Κύπρο και την Ελλάδα. Στιχουργικά, βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις πόλεις, πόλεις που γνώρισα βαθιά και με καθόρισαν: Τη Λευκωσία, την Αθήνα και τη Νέα Υόρκη. Ο στιχουργικός λόγος αυτού του δίσκου γράφτηκε κυρίως στη Νέα Υόρκη, εκεί όπου έζησα 35 ολόκληρα χρόνια. Και, ναι, μακάρι τα τρία παιδιά μου, που ζουν στη Νέα Υόρκη και αισθάνονται απέραντα Έλληνες, να μπορέσουν να αντιληφθούν πόση αγάπη για την πατρίδα κουβαλά αυτός ο δίσκος.
–Μέσα από τους στίχους σου περνούν ονόματα χωριών, τοπωνύμια, πόλεις… Ποιες είναι οι δικές σου μνήμες από την Κύπρο προ του 1974 και πώς ανατράπηκε αυτή στην πορεία, στην περίπτωση που έχεις επισκεφθεί τα κατεχόμενα μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων; Το 1974 ήμουν 17 ετών. Στις 15 Ιουλίου του 1974, το πρωί, εργαζόμουν ως δόκιμος γραφίστας στο διαφημιστικό γραφείο «Γνώμη», στη Λήδρας, στο κτήριο Μαγγλή, στον 13ο όροφο. Είδα από ψηλά το φόβο, τον τρόμο, ο οποίος ξεκίνησε εκείνο το πρωί και στη συνέχεια άλλαξε τον ρου της ιστορίας αυτού του τόπου. Θυμάμαι τους πραξικοπηματίες να μπαίνουν σε κάθε γραφείο, σε κάθε διαμέρισμα, αναζητώντας Μακαριακούς… Κι εγώ, κρατώντας μια φωτογραφική «Zenit» στο χέρι, «όργωνα» τους δρόμους της ματωμένης Λευκωσίας για να αποτυπώσω ό,τι απέμεινε όρθιο… Στις 19 Ιουλίου, ημέρα των γενεθλίων μου, εγώ κι οι φίλοι μου ξενυχτήσαμε στην παλιά Λευκωσία, για να μας βρει η εισβολή τα χαράματα της 20ης Ιουλίου – εκείνα τα δύο πρωινά -της 15ης και της 20ης του Ιούλη- έκοψαν την εφηβεία μου στη μέση… Στα κατεχόμενα βρέθηκα πολύ πριν το επίσημο άνοιγμα της Πράσινης Γραμμής με μια ομάδα Κερυνειωτών- Κυπρίων της Αμερικής- με συνοδεία των Ηνωμένων Εθνών και της Αμερικανικής Πρεσβείας της Κύπρου. Ήταν η πρώτη φορά που είδα με τα μάτια μου τα σκληρά βλέμματα των Τούρκων στρατιωτών, σε όλη τη διαδρομή όπου ταξιδέψαμε. Όσον αφορά στα οδοφράγματα, δεν ξέρω αν πρόκειται για ανοίγματα που βοηθούν ή όχι την υπόθεσή μας. Αισθάνομαι ότι η ύπαρξή τους έχει διαλύσει τη νοσταλγία για τα σκλαβωμένα μας μέρη.
–Αν κάποιος στίχος σου θα περιέγραφε αυτό που ζούμε σήμερα στην Κύπρο, ποιος θα ήταν από τον δίσκο «Κύπρος Νυν και Αεί»; «…Φυσάει απόψε δυνατά στη Λευκωσία / Μισή πατρίδα, μα ποιος δίνει σημασία; / Θαρρώ θα βρέξει κι η βροχή θα ξεχειλίσει / τον ποταμό αυτόν που θέλω να νικήσει…». (σ.σ. Μουσική: Μίλτος Πασχαλίδης – Ερμηνεία: Γιάννης Κότσιρας).
–Επίτρεψέ μου πάντως να σου πω πως το δικό μου αγαπημένο τραγούδι από όλα της νέας σου αυτής δουλειάς είναι το «Άκου Χρυστάλλα Χρυσταλλού», που εκφράζει όλη αυτή τη ματαίωση, την πίκρα αυτού που ιστορικά προηγήθηκε σε αυτό τον τόπο, σε σχέση με αυτό που βιώνουμε σήμερα. Έτσι το αισθάνθηκες κι εσύ γράφοντάς το; Δεν ξέρω αν αυτό είναι τραγούδι ή αν είναι μοιρολόι. Δεν ξέρω αν είναι σαρκασμός ή θλίψη ή θυμός… Μάλλον λίγο απ’ όλα αυτά. Ξέρω μόνο πως όταν έμαθα ότι έφυγε από τη ζωή η Χρυσταλλού, ένα κομμάτι της Ιστορίας μας τελείωσε μέσα μου. Κι αυτόματα μου βγήκε το ποίημα του συγκεκριμένου τραγουδιού, που τόσο όμορφα μελοποίησε ο Πασχαλιδης. Η γιαγιά μου, που παντρεύτηκε και έζησε στο χωριό Λαζανιάς, όταν ήμουν μικρό παιδί πάντα μου έδειχνε το Μοναστήρι του Μαχαιρά: «Όταν θα μεγαλώσεις, γιε μου, θα καταλάβεις τι έγινε στο κρησφύγετο του Μαχαιρά», μου έλεγε. Κι ύστερα πέρασαν τα χρόνια, και κατάλαβα ακριβώς τι έγινε στο κρησφύγετο. Κατάλαβα ποιοι ήταν οι ήρωες, ποιοι οι προδότες και ποιοι ανάμεσό τους… Και παρόλο που έπαιξα τον ρόλο του παραγωγού στον ποιητικό μονόλογο του Γιάννη Ρίτσου «Αποχαιρετισμός», μόλις επέστρεψα στην Κύπρο, δυστυχώς δεν έτυχε να ανταμώσω με την οικογένεια του ήρωα. Η ζωή, όμως, κατάφερε να μας «γνωρίσει» μόλις πρωτοέγραψα το συγκεκριμένο ποίημα. Και, το πιο συγκινητικό, είναι ότι πια είμαι μέλος του «Κέντρου Μελετών Γρηγόρης Αυξεντίου», απλός «στρατιώτης» κι εγώ στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε ένα μεγάλο όνειρο που ακούει στο όνομα «Το Σπίτι του Γρηγόρη».
–Στη δουλειά σου αυτή συνυπάρχουν υπέροχα ο κυπριακός στίχος με τους στίχους που γράφεις στην κοινή ελληνική. Νομίζεις πως θα έχουν ανταπόκριση κάποια από αυτά τα τραγούδια και στο ευρύτερο ελλαδικό κοινό; Θυμάμαι, γύρω στο 2000, όταν η Κυπριακή Ομοσπονδία Αμερικής φιλοξένησε τον Διονύση Σαββόπουλο για μια συναυλία στο Central Park, της Νέας Υόρκης. Βρήκα, λοιπόν, το θάρρος κι έδωσα στον αγαπημένο τροβαδούρο μερικούς στίχους μου. Με κοίταξε, λοιπόν, στα μάτια και μου είπε: «Πόσο καλύτερος είσαι όταν γράφεις στην κυπριακή διάλεκτο, κύριε Κυριάκου!». Όμως, αισθάνομαι ότι αγαπώ εξίσου και τις δύο «γλώσσες»– η μία συμπληρώνει την άλλη. Κι έτσι, η Κύπρος μπαίνει στην Ελλάδα, και η Ελλάδα μπαίνει στην Κύπρο…
«ΚΥΠΡΟΣ ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ», ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ
- Στον δίσκο «Κύπρος Νυν και Αεί», σε στίχους Πόλυ Κυριάκου, που θα κυκλοφορήσει το Σάββατο 3 Αυγούστου, σε περιορισμένα αντίτυπα, μαζί με τον «Φιλελεύθερο», ερμηνεύουν (αλφαβητικά) τα τραγούδια οι: Μαρίνα Βερνζανλή, Δώρος Δημοσθένους, Γιάννης Διονυσίου, Παντελής Θαλασσινός, Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, Γιάννης Κότσιρας, Πέτρος Κουλουμής, Νεοκλής Νεοφυτίδης, Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μίλτος Πασχαλίδης, Σταύρος Σιόλας, Μιχάλης Ττερλικκάς, B.D. Foxmoor (Μιχάλης Μυτακίδης), Φωνητικό σύνολο «Διάσταση». Παραγωγή/Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Νταλάρας. Εταιρεία παραγωγής: Μονόγραμμα Παραγωγές/Πόλυς Κυριάκου. Χαρακτικό εξωφύλλου/εικαστικά: Χαμπής. Κυκλοφορία: Minos EMI.
Info
- Τα δημοφιλή «Εργαστήρια Στιχουργικής» του Πόλυ Κυριάκου, θα ξεκινήσουν και πάλι τον Σεπτέμβριο. Για επικοινωνία και εγγραφές: creativewriting_gr@yahoo.com.
