Να θυμάσαι πάντα ότι είναι η μικρή σου αδελφή και οφείλεις να την προστατεύεις, να βρίσκεσαι πάντα στο πλευρό της, να την καθοδηγείς…
Ο Φιλελεύθερος από νωρίς έπρεπε να συνειδητοποιήσει τη -μεταφυσική, σχεδόν- εντολή, και την προσωποποιημένη, ιδιάζουσα σχέση του με την Κυπριακή Δημοκρατία: Αυτήν του μεγαλύτερου αδελφού έναντι της κατά πέντε χρόνια μικρότερης και –αποδεδειγμένα, πια– ανωριμότερης αδελφής.
Με την καθοριστική αυτή διαφορά των πέντε χρόνων (Δεκέμβρη του 1955 ο Φιλελεύθερος, Αύγουστο του 1960 η Κυπριακή Δημοκρατία) κύλησαν οι δεκαετίες, όμοια με το ηλικιακό δέντρο κάθε ανθρώπινου βίου:
Δεκαετία 1960-1970: Δύσκολα παιδικά χρόνια, καθώς ακολούθησαν τη διάψευση των μεγάλων προσδοκιών και των μεγαλύτερων θυσιών ενός Αγώνα όπου «μικρά παιδιά κλήθηκαν να υπερασπιστούν μεγάλα μυστικά», με πολλές στερήσεις και πρωτόγνωρες εμπειρίες. Με τσακισμένη αθωότητα, η παιδικότητα χάθηκε ανεπιστρεπτί, και αυτό σημάδευσε τις ψυχές, αφήνοντας κατάλοιπα που, υπό ομαλές συνθήκες, έχρηζαν ψυχολογικής υποστήριξης -και αποθεραπείας- κάτι που, δυστυχώς, τα αδέλφια δεν βρήκαν τον χρόνο, ή και αμέλησαν να το πράξουν. Η γενική συστράτευση επέβαλλε επικρότηση, και η όποια αυτοκριτική αυτολογοκρίθηκε.
Δεκαετία 1970-1980: Τα πρώτα σκιρτήματα των εφηβικών χρόνων (περίοδος, κατά παρασάγγας, ηπιότερη στο αμούστακο αγόρι, που επιφορτίστηκε ρόλο φύλακα-αγγέλου της αδελφής, που παραστράτησε) σημαδεύτηκαν από ενδοοικογενειακές, βίαιες συγκρούσεις, που οδήγησαν στον βάρβαρο εκδιωγμό από την πατρική εστία. Με την προτροπή «ας τα φτιάξουμε όλα, πάλι απ’ την αρχή» πορεύτηκαν σε μέλλον αβέβαιο: Είχαν, ευτυχώς, ο ένας τον άλλο… και ως νέοι, το δικαίωμα, ακόμα, στο όνειρο.
Δεκαετία 1980-1990: Βήματα επαγγελματισμού, με υπόβαθρο τις στέρεες βάσεις καλών σπουδών, επιμόρφωσης και εξειδίκευσης. Αυτό πρόσταζαν οι καιροί, και τα αδέλφια στην ακμή της νεότητας, και «με τα μανίκια πάνω» είχαν άπλετη διάθεση για δημιουργία και πρόοδο. Σταμάτησαν να είναι εξαρτώμενοι, στηρίχτηκαν στις δικές τους δυνάμεις, τόλμησαν, έπαθαν και έμαθαν. Συνοδοιπόροι κι αποφασισμένοι να αλλάξουν τον κόσμο –τον δικό τους, τουλάχιστον.
Δεκαετία 1990-2000: Σταθερά βήματα, κι ευοίωνο το μέλλον. Μια γενιά, που πατά γερά στις ικανότητες της πλατιάς μόρφωσης και της πρακτικής εξάσκησης. Τα αδέλφια ωρίμασαν, άνοιξαν δρόμους και δέθηκαν ακόμα περισσότερο. Ο Φιλελεύθερος να καμαρώνει περήφανος για την άξια αδελφή – «αντράκι κανονικό» καυχιέται σε όλους. Ο συχνά άχαρος ρόλος του σαλπιγκτή «εις ώτα μη ακουόντων», τελικά, απέδωσε!
Δεκαετία 2000- 2010: Στην ευφορία του Millenium, παρεμβαίνουν οι ανατροπές που συνοδεύουν την κρίση της μέσης ηλικίας. Με ικανοποίηση και ελπίδα, δεσμεύτηκαν και οι δύο σε γάμο, που κρύβει, όμως, μια σκληρή, καινούργια πραγματικότητα: Η ευρωπαϊκή ταυτότητα είναι σχέση κηδεμόνευσης και επίπονης οικονομικής επιτήρησης. Περιστέρια σε χρυσό κλουβί, με τα φύλλα ελιάς, τροφή.
Δεκαετία 2010- 2020: Στα τελευταία λίγα σκαλιά πριν τη σύνταξη, «η αρπαγή, ο δόλος και η ιδιοτέλεια» των λίγων σε συνδυασμό με την ανοχή και την αδιαφορία των πολλών αποτελούν εκρηκτικό μείγμα, στον ήδη διάτρητο οικονομικό και κοινωνικό ιστό. Σε έξαρση και μισαλλόδοξη επίδειξη ο τουρκικός επεκτατισμός εντείνει την ανασφάλεια που επιδεινώνεται από την πανδημία. Όλα φαίνεται να λειτουργούν σε κινούμενη άμμο: απαιτείται ανασύνταξη, για ανακοπή της παρακμής, της φθοράς και της διαφθοράς!
Η γενιά του 65χρονου Φιλελεύθερου και της 60χρονης Κυπριακής Δημοκρατίας καλείται, ξετυλίγοντας, να παραδώσει τον μίτο της Αριάδνης ώστε να βγει ξανά στο φως η νέα γενιά. Αφήσαμε τον σατράπη εαυτό μας να παγιδέψει τα σπλάχνα μας σε σκοτεινούς λαβύρινθους, ανυπεράσπιστη βορά σε μοχθηρούς μινώταυρους που στα κρυφά – παράλληλα – αναθρέψαμε. Η από καιρό επιβεβλημένη ενδοσκόπηση αναπόφευκτα θα οδηγήσει τους συνετούς να χαράξουν δρόμους για ελπιδοφόρο αύριο. Οι νέοι μας ψάχνουν εναγωνίως τα σωστά πρότυπα: Ας τούς τα δώσουμε, ξανά από την αρχή!
Η σχέση ζωής του Φιλελεύθερου και της Κυπριακής Δημοκρατίας βασίζεται σε αδιάλειπτο αγώνα αντοχής και επιμονής, αναγέννησης και αυτοπεποίθησης, όσα χρόνια και αν περάσουν. Με το ίδιο αίμα στις φλέβες μας, μια οικογένεια, μια γροθιά θα εισέλθουμε σοφότεροι – και αποφασισμένοι- στη νέα δεκαετία.
Του Νίκου Χρ. Παττίχη
