Πολλά από όσα είπε ο Άντρος Κυπριανού στον Ανδρέα Κημήτρη (Καθημερινή 20-8-23) για το Σχέδιο Ανάν, τη στάση του μακαρίτη Τάσσου Παπαδόπουλου και την αντίδραση του μακαρίτη Δημήτρη Χριστόφια, λίγο πολύ ήταν γνωστά στο χώρο του ΑΚΕΛ. Η απειλή περί παραίτησης του Προέδρου Παπαδόπουλου σε περίπτωση που το Σχέδιο Ανάν περνούσε, ήταν μια από τις «εξηγήσεις» που ακούστηκαν στο κόμμα για τον ανεξήγητο μέχρι τώρα τρόπο με τον οποίο το «ναι» στο Σχέδιο Ανάν έγινε «όχι» μέσα σε μερικές ώρες. Ηταν όμως η πρώτη φορά που λέχθηκε δημοσίως από αξιωματούχο του ΑΚΕΛ.
Ισως ποτέ να μην μάθουμε τι πραγματικά μεσολάβησε ανάμεσα στο βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής και το πρωινό του Μεγάλου Σαββάτου τον Απρίλη του 2004, όταν η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ κοιμήθηκε με το «ναι» και ξύπνησε με το «όχι» στο Σχέδιο Ανάν. Σημασία έχει ότι εκείνη την ημέρα το ΑΚΕΛ έπληξε το πολυτιμότερο ποιοτικό στοιχείο που κρίνει τη βαρύτητα του λόγου και των αποφάσεων ενός ανθρώπου ή ενός οργανισμού: Την αξιοπιστία του.
Κανένας δεν γνωρίζει ποια θα ήταν η πορεία των πραγμάτων εάν το ΑΚΕΛ υποστήριζε υπερψήφιση του Σχεδίου Ανάν αλλά πλέον δεν έχει καμία σημασία. Η τότε ηγεσία του κόμματος ελέγχεται για το εξής: Το 2003 ανέδειξε στην Προεδρία τον Τάσσο Παπαδόπουλο, ο οποίος υποσχέθηκε να διαπραγματευτεί και να βελτιώσει το Σχέδιο Ανάν. Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος παραδέχθηκε ότι το τελικό Σχέδιο 5 που έθεσε ενώπιον του λαού ήταν χειρότερο από το Σχέδιο 3, που παρέλαβε από τον Γλαύκο Κληρίδη. Το ΑΚΕΛ εγκατέλειψε τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο οκτώ μήνες πριν το τέλος της θητείας του καταγγέλλοντας εκ των υστέρων ότι σκοπίμως δεν διαπραγματεύτηκε το Σχέδιο Ανάν, ότι δεν ήθελε λύση ΔΔΟ και διάφορα άλλα. Στις προεδρικές του 2008 το ΑΚΕΛ διεκδίκησε την Προεδρία με υποψήφιο τον τότε γενικό του γραμματέα, Δημήτρη Χριστόφια, υποστηρίζοντας ότι βρισκόμασταν στο παρά πέντε της διχοτόμησης. Αυτά δηλαδή που λέει και τώρα, δέκα πέντε χρόνια μετά.
Το ΑΚΕΛ -όπως κάθε άλλο κόμμα αλλά και ο κάθε πολίτης- είχε πολλούς λόγους να υποστηρίξει είτε το «όχι» είτε το «ναι» στο Ανάν. Το λάθος του ΑΚΕΛ ήταν ότι μέχρι να επιλέξει ήταν αργά και όταν το έκανε, ήταν…μεσοδότζιν. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να πιστέψει ότι για όσα έγιναν μέσα σε αυτά τα 20 χρόνια και «είμαστε λίγο πριν τη διχοτόμηση», ευθύνεται ο Τάσσος Παπαδόπουλος με τον Τάσο Τζιωνή και ο Νίκος Αναστασιάδης με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, όπως λέει το αφήγημα του ΑΚΕΛ, το οποίο μας υποχρεώνει να υποβάλουμε το εξής: Αν οι Τζιωνής και Χριστοδουλίδης, που ήταν «το δεξί χέρι» των δύο πρώην προέδρων, ήταν συνένοχοι σε αυτή την καταστροφική πορεία, πώς μπορεί να ήταν αμέτοχο το… «αριστερό» τους χέρι, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, τον οποίο το ΑΚΕΛ επέλεξε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές με την προσδοκία να ανακόψει την πορεία προς τη διχοτόμηση; Εκτός κι αν ο Μαυρογιάννης, το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, οι Οικολόγοι και οι λοιπές πολιτικές δυνάμεις είναι Δημοκρατικές και Πατριωτικές όταν συνεργάζονται με το ΑΚΕΛ διαφορετικά, «πολεμούν κάθε προοπτική λύσης».
Είναι λυπηρό γιατί μέσα σε αυτή την τριακονταετία, αλλά κυρίως την κρίσιμη εικοσαετία, το μεγάλο κόμμα της Αριστεράς, ουδέποτε έκανε μια πραγματικά εξαντλητική αποτίμηση της πορείας του, των λαθών του (ναι υπήρξαν), των επιτυχιών του (προφανώς και υπήρξαν), όπως ορίζει η διαλεκτική ιδεολογία την οποία ευαγγελίζεται. Ας ελπίσουμε ότι το βιβλίο που γράφει ο Άντρος Κυπριανού θα φωτίσει κάποιες πτυχές μιας περιόδου που υπήρξε καθοριστική για το ΑΚΕΛ και για τη χώρα. Θα είναι μια μεγάλη συμβολή στην προσπάθεια αποκατάστασης, της αξιοπιστίας του κόμματος, του οποίου η παρακαταθήκη στο Κυπριακό δεν μπορεί να υπονομεύεται από ασυναρτησίες του τύπου «ψηφίζουμε ’όχι’ για να τσιμεντώσουμε το ‘ναι’». Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα.
