«Ξέρεις Ρόμπιν, θα μπορούσα να μην είμαι εδώ, να είχα πεθάνει. Στις 17 του Ιούνη του 1940, όταν άρχισε ο πόλεμος, ήμουν 11 χρόνων και 12 όταν οπλισμένοι στρατιώτες μπήκαν στο σπίτι μας. Βγήκα στον κήπο κρατώντας ένα μπολ με φρούτα και σε λίγο άκουσα πυροβολισμούς. Η μητέρα μου ήταν νεκρή στην πόρτα, προσπαθώντας να με προστατέψει».
«Ο πατέρας μου δολοφονήθηκε στο Άουσβιτς. Η μητέρα μου με φυγάδευσε για να με σώσει. Μεγάλωσα χωρίς να έχω κανένα. Ούτε θείους, ούτε ξαδέλφια, ούτε παππούδες, ούτε γιαγιάδες».
Αυτές είναι δυο μόνο ιστορίες που ηλικιωμένοι, οι οποίοι επέζησαν από διάφορες τραγωδίες που συνέβησαν στην Ευρώπη πριν κάποιοι δεκαετίες, τις διηγούνται στα εγγόνια τους και κατ’ επέκταση σε όλους εμάς ώστε να αντιληφθούμε πως η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη. Είναι μια εύθραυστη κατάσταση που δύσκολα κατακτήθηκε αλλά εύκολα μπορεί να καταρρεύσει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέποντας τους κινδύνους που απειλούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα -που κάποιοι οραματιστές ηγέτες έφτιαξαν λίγα χρόνια μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, με στόχο να συγκροτήσουν μια ενιαία ήπειρο, στην οποία η μια χώρα δεν θα απειλεί την άλλη- δημιουργήσαν ένα βίντεο στο οποίο ηλικιωμένοι υπενθυμίζουν στα εγγόνια τους τις εμπειρίες τους από δικτατορίες και πολέμους. Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το αιματοκύλισμα της Άνοιξης της Πράγας, το τοίχος του Βερολίνου.
Όλα αυτά δεν είναι πολύ μακρινά, εξ ου και άνθρωποι που τα έζησαν είναι εδώ μαζί μας κι ακόμα δεν μπορούν να συγκρατήσουν το λυγμό τους όταν τα διηγούνται. Μεσολάβησαν χρόνια ειρήνης, ανάκαμψης και ευμάρειας. Για τους νέους μοιάζουν μακρινά ωστόσο ένας πόλεμος ήδη μαίνεται για δύο χρόνια τώρα σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η άνοδος δε της ακροδεξιάς θέτει πλέον εν αμφιβόλω δικαιώματα που κατακτήθηκαν με πολλή κόπο. Ένας νέο-συντηρητισμός απλώνει επικίνδυνα την σκιά του πάνω από φιλελεύθερες κοινωνίες. Κι η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να μας πείσει να προσέλθουμε στις κάλπες για να ανακόψουμε την τάση αυτή, αφού είναι δεδομένο πως η ακροδεξιά συσπειρώνεται ενώ οι υπόλοιποι, θεωρώντας ίσως πως δεν υπάρχει κανένα διακύβευμα, επιλέγουν –εν πολλοίς- αποχή. Το 2019, στις προηγούμενες ευρωεκλογές, συμμετείχαν μόνο το 50,6% όσων είχαν δικαίωμα ψήφου.
«Η δημοκρατία αποτελεί συλλογικό μας καθήκον, όχι απέναντι σε μια συγκεκριμένη πολιτική ιδέα ή έναν συγκεκριμένο σκοπό, αλλά ένα καθήκον που έχουμε ο ένας απέναντι στον άλλον», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Jaume Duch. «Η ευρωπαϊκή δημοκρατία μας ενώνει περισσότερο απ’ όσο πιστεύουμε: πέρα από σύνορα, πέρα από πολιτικές ευαισθησίες και πέρα από γενιές. Σε εποχές πόλωσης, όπως αυτή που διανύουμε σήμερα, είναι εύκολο να το ξεχνά κανείς αυτό».
