Κάποτε και όχι στο πολύ μακρινό παρελθόν κάναμε αμάν αμάν να έρχονται τουρίστες.
Δαπανηρές καμπάνιες προσέλκυσης, εκστρατείες να τους πείσουμε πόσο μοναδικός είναι ο τόπος μας και πόσο όμορφα θα περάσουν αν μας επισκεφτούν. Και αυτό γινόταν σε όλες τις χώρες που επένδυσαν στον τουρισμό για να γεμίζουν τα ταμεία τους.
Αλίμονο, όμως φτάσαμε σήμερα στο σημείο, που οι τουρίστες είναι ανεπιθύμητοι. Αν όχι όλοι, τουλάχιστον πολλοί από αυτούς. Ειδικά όσοι κινούνται μαζικά, τρώνε μαζικά και αναζητούν «μοναδικές εμπειρίες» μαζικά.
Αποτέλεσμα ότι πολλές περιοχές, ακόμη και ολόκληρες πόλεις ή χωριά μετατρέπονται σε τουριστικές κοινωνίες. Τα τοπία τους, τα κτήριά τους, οι οικονομίες τους και τα περιβάλλοντά τους διαμορφώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούν τους τουρίστες.
Οι συνέπειες είναι αλυσιδωτές. Η στέγαση γίνεται απρόσιτη καθώς τα ενοίκια εκτοξεύονται. Οι δημόσιες συγκοινωνίες λυγίζουν και οι δρόμοι είναι αφόρητα γεμάτοι τουρίστες. Οι γειτονιές ειδικά αυτές που είναι κοντά σε δημοφιλή μνημεία ή προορισμούς μετατρέπονται σε θεματικά πάρκα τύπου Disneyland, την ίδια ώρα που τα αποθέματα νερού εξαντλούνται και η αντικοινωνική συμπεριφορά είναι διάχυτη. Οι δεν ντόπιοι νιώθουν πολίτες δεύτερης κατηγορίες μέσα στον ίδιο τους τον τόπο.
Ο ακαδημαϊκός του τουρισμού Τζορτζ Ντόξει είχε προβλέψει το φαινόμενο παρουσιάζοντας τον περίφημο δείκτη «εκνευρισμού». Όπως έγραψε τη δεκαετία του 1970 διαβλέποντας την πορεία της τουριστικής βιομηχανίας, αρχικά η άφιξη των επισκεπτών προκαλεί ευφορία, αφού αυτό σημαίνει περισσότερα έσοδα. Αυτή σταδιακά δίνει τη θέση της στην απάθεια, καθώς οι τουρίστες αρχίζουν να θεωρούνται δεδομένοι. Όσο πλησιάζει ο κορεσμός έρχεται η ενόχληση και στο τελικό στάδιο έρχεται η οργισμένη αντίδραση κατά των τουριστών.
Αυτό εξηγεί γιατί οι διαμαρτυρίες εναντίον του μαζικού τουρισμού εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο, με πυρήνα την Ευρώπη και ιδιαίτερα την Ισπανία. Από τη Βαρκελώνη και τη Μαγιόρκα μέχρι τη Βενετία, το Άμστερνταμ, τη Λισαβόνα και τη Σαντορίνη, κάτοικοι βιώνουν τις επώδυνες παρενέργειες της αθρόας προσέλευσης τουριστών και αντιδρούν.
Οι εκδηλώσεις εναντίον των τουριστών παίρνουν διάφορες μορφές. Από τα ανώδυνα συνθήματα στους τοίχους «tourists go home» μέχρι την παρενόχληση και από την επιβολή φόρων μέχρι τους αυστηρούς ελέγχους, ο στόχος είναι να καταπολεμηθεί ένα φαινόμενο, που ξεκίνησε σαν ευλογία και πάει να καταλήξει κατάρα.
Λύσεις φυσικά και μπορούν να υπάρξουν. Είναι όμως επώδυνες αφού προϋποθέτουν μείωση των επισκεπτών και άρα μείωση και των εσόδων. Η απόρριψη ενός τομέα που είναι η οικονομική πηγή ζωής πολλών τόπων είναι επικίνδυνη μιας και οι αντιδράσεις είναι βέβαιες. Το ζητούμενο είναι να βρεθούν οι σωστές ισορροπίες. Κάτι που δεν είναι εύκολο.
