Η δρ. Μαριάννα Παφίτη δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι μορφωμένη, δυναμική, μαχήτρια. Πρόεδρος της οργάνωσης πολιτισμού «Νεόφυτος». Με δοκτοράτο. Με λόγο ψύχραιμο και τεκμηριωμένο. Εδώ και 23 χρόνια ζει καθηλωμένη σε τροχοκάθισμα, εξαιτίας της προοδευτικής πολλαπλής σκλήρυνσης. Παρόλα αυτά, το κυπριακό κράτος δεν την αναγνωρίζει ως άτομο που δικαιούται επίδομα φροντίδας. Και δυστυχώς, δεν είναι λάθος. Είναι έγκλημα.
«Αν η αναπηρία σου δεν ταιριάζει στο έντυπο αξιολόγησης, απλά… εξαφανίζεται», γράφει η ίδια. Και αυτή η φράση, εμφανώς, εξαιρετικά φορτισμένη, δεν είναι υπερβολή. Είναι η ωμή αλήθεια. Που περιγράφει ένα σύστημα αποστειρωμένο από ανθρωπιά, καθηλωμένο σε ξεπερασμένους κανονισμούς, ανίκανο να αναγνωρίσει την πραγματική ζωή πίσω από τις φόρμες και τα κουτάκια.
Η δρ. Παφίτη δεν ζητά χάρη. Ζητά το αυτονόητο. Ζητά ίση μεταχείριση. «Η απαίτησή μου δεν είναι προσωπική χάρη. Είναι νομικά θεμελιωμένο δικαίωμα», τονίζει. Και επικαλείται τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η οποία προστατεύει ρητά το δικαίωμα στην ανεξάρτητη διαβίωση, την προσωπική υποστήριξη, την πρόσβαση σε επιδόματα που απορρέουν από την αναπηρία.
Το κράτος μας, όμως, έχει επιλέξει να κλείσει μάτια και αφτιά. Έχει επιλέξει τη σιωπή μπροστά σε αυτές τις κραυγές απόγνωσης. Τη σιωπή αυτή τη βαφτίζει πολιτική. Όταν η ίδια μίλησε δημόσια στην εκπομπή «Αιχμές» του Omega Channel στις 12 Φεβρουαρίου 2025, η ίδια η διευθύντρια του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης παραδέχτηκε, on air, πως υπάρχουν άνθρωποι με σοβαρές αναπηρίες, που δεν λαμβάνουν επίδομα φροντίδας. Και όμως, παρά την ομολογία -τεκμήριο θεσμικής αδικίας – τίποτα δεν άλλαξε.
«Από το 2019 δίνω αυτόν τον αγώνα δημόσια, με θεσμικές παρεμβάσεις, χωρίς να δεχθώ καμία «κατ’ εξαίρεσιν» λύση. Δεν ζήτησα ποτέ ειδική μεταχείριση, αλλά ίση αντιμετώπιση», λέει. Και δείχνει κάτι ακόμη πιο σοκαριστικό: Η ανικανότητα ή η απροθυμία του κράτους να κινηθεί θεσμικά για να εκσυγχρονίσει τη διαδικασία αξιολόγησης δεν είναι απλώς παράλειψη, είναι και συνταγματικό πρόβλημα. Η ίδια υπενθυμίζει ότι τα Υφυπουργεία, όπως αυτό της Κοινωνικής Πρόνοιας, δεν έχουν σαφώς καθορισμένες αρμοδιότητες στο Σύνταγμα. Άρα, ποιος έχει την ευθύνη να φέρει αλλαγή; Μήπως τελικά αυτό το χάος εξυπηρετεί σκοπιμότητες και διαπλοκές;
Σε ανάρτησή της, η Μαριάννα Παφίτη γίνεται ακόμη πιο αιχμηρή και ειλικρινής: «Δεν γίνεται τα δικαιώματα να υπάρχουν για να τα διεκδικούμε! Είναι σχήμα οξύμωρο αυτό! Είτε υπάρχουν είτε τα παραβιάζουμε!». Και στην περίπτωση ανθρώπων όπως εκείνη –και χιλιάδων άλλων– το κράτος τα παραβιάζει. Σιωπηλά, κυνικά, με υπογραφή.
Η περίπτωση της Μαριάννας δεν είναι μοναδική. Είναι, δυστυχώς, ενδεικτική. Για κάθε φωνή που καταφέρνει να ακουστεί, υπάρχουν δεκάδες άλλες που σβήνουν σιωπηλά πίσω από κλειστές πόρτες, χωρίς δημόσιο βήμα. Εκείνες τις σιωπηλές φωνές είναι που η δρ. Παφίτη ζητά να ενισχύσουμε. Να μην αρκούμαστε σε μεμονωμένες εξαιρέσεις, αλλά να απαιτήσουμε ένα ανθρώπινο, σύγχρονο σύστημα φροντίδας, το οποίο να αξιολογεί την πραγματική λειτουργική κατάσταση του ανθρώπου και όχι το πού κατατάσσεται σε έναν ξεπερασμένο πίνακα.
Η Μαριάννα Παφίτη δεν ζητά προνόμιο. Ζητά δικαιοσύνη. Δεν μιλά μόνο για τον εαυτό της, αλλά για εκατοντάδες ανθρώπους που ζουν στο περιθώριο, γιατί η γραφειοκρατία δεν τους βλέπει. Γιατί η πολιτεία δεν τολμά να αναγνωρίσει το λάθος της. Η κραυγή της είναι ξεκάθαρη: Η φροντίδα δεν είναι χάρη. Είναι δικαίωμα, νομικά θεμελιωμένο, συνταγματικά κατοχυρωμένο και ανθρώπινα αδιαπραγμάτευτο.
Όσοι σιωπούν, δεν σημαίνει πως δεν υποφέρουν. Κι όσοι φωνάζουν, δεν το κάνουν για προβολή. Το κάνουν για να ανοίξουν δρόμο. Η ευθύνη δεν είναι μόνο θεσμική. Είναι συλλογική. Και η αδικία αυτή δεν επιδέχεται άλλη αναβολή.
«Μέχρι να αποδοθεί δικαιοσύνη, θα είμαι εδώ. Όχι ως εξαιρούμενη, αλλά ως υπενθύμιση της ευθύνης», γράφει στο τέλος της επιστολής της. Κι εμείς, ως κοινωνία, αν επιλέξουμε τη σιωπή, δεν θα είμαστε απλώς αδιάφοροι. Θα είμαστε συνένοχοι.
Ήρθε η ώρα οι κραυγές να ακουστούν. Η φροντίδα να προσφέρεται χωρίς να ζητιανεύεται. Τα δικαιώματα να διεκδικούνται και να γίνονται πράξη. Ήρθε η ώρα, η πολιτεία να δει αυτό που χρόνια τώρα επιλέγει να αγνοεί. Ήρθε η ώρα, κι εμείς να σταθούμε στο ύψος της ευθύνης μας. Για την Μαριάννα Παφίτη και χιλιάδες άλλες Μαριάννες…
