Από όσα εκπληκτικά και πρωτόγνωρα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα σε μια Μέση Ανατολή που αλλάζει ραγδαία, αυτό είναι μάλλον το πλέον εντυπωσιακό: η «νέα» Δαμασκός και το Ισραήλ, έχουν απευθείας συνομιλίες για μια ιστορική πράξη ειρήνευσης και εγκαθίδρυσης σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες η οποία πριν από μερικούς μήνες έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Προικισμένης μάλιστα φαντασίας.
Πού βρίσκονται όμως τα πράγματα μετά από εβδομάδες απευθείας διαλόγου και πόσο ισχυρό είναι το σημείο στο οποίο βρίσκονται για να οδηγήσει σε μια τέτοια εξέλιξη και στη συνακόλουθη προσχώρηση της Συρίας στις Συνθήκες του Αβραάμ; Τα μέχρι στιγμής στοιχεία, οι διαρροές κυρίως, δείχνουν ότι υπάρχει ακόμα μια σοβαρή απόσταση ανάμεσα στην επιθυμία και την πραγμάτωση.
Παρόλο που η Συρία και η Σαουδική Αραβία είναι τα βασικά «χαρτιά» στην προσπάθεια του Λευκού Οίκου όσον αφορά τις Συμφωνίες του Αβραάμ, ειδικά το ζήτημα της Συρίας παραμένει πολύ δύσκολο για διάφορους λόγους. Ακόμα και η απαίτηση της Σαουδικής Αραβίας για αναγνώριση Παλαιστινιακού Κράτους από το Ισραήλ μπορεί να «προσπεραστεί» με μια δέσμευση αποδοχής της εξέλιξης από το εβραϊκό κράτος, υπό κάποιους όρους. Η δε προετοιμασία, όπως θέλουν κάποια άλλα βάσιμα όπως φαίνεται σενάρια, της Ινδονησίας και της Μαλαισίας για μια τέτοια εξέλιξη άμεσα, μπορεί να λειτουργήσει ως… ρεζέρβα σε περίπτωση που οι συνομιλίες με τους Σαουδάραβες ναυαγήσουν. Ρεζέρβα κυρίως για τον Λευκό Οίκο.
Τι γίνεται όμως με τη Συρία, τη χώρα η οποία τεχνικά βρίσκεται σε πόλεμο με το Ισραήλ από τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του τελευταίου το 1948;
Ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε σήμερα το απόγευμα για πρώτη φορά ότι τώρα «ίσως να υπάρχει μια ευκαιρία» για μια ειρήνευση με τη Δαμασκό, ότι «υπάρχει σίγουρα η επιθυμία να επεκταθούν οι Συμφωνίες του Αβραάμ» και πως «δεν είναι μυστικό ότι θέλουμε να δούμε τη Συρία να συμμετέχει». Και αυτό από μόνο του σημαίνει πολλά. Προειδοποίησε όμως ότι δεν βρίσκονται ακριβώς εκεί οι συνομιλίες με τη Συρία και ότι δεν υπάρχει κάτι χειροπιαστό.
Τι υπάρχει; Πληροφορίες αναφέρουν ότι η βασική απαίτηση της Δαμασκού είναι η αποχώρηση του Ισραήλ από τα εδάφη τα οποία κατέλαβε δημιουργώντας μια ζώνη ασφαλείας μετά την ανατροπή Άσαντ. Και βεβαίως η αναγνώριση του καθεστώτος αλ Σάρα το οποίο μπορεί να μοιάζει τυπικό αλλά κάθε άλλο παρά τέτοιο είναι. Για τη Δαμασκό το δεύτερο σε συνδυασμό με το πρώτο θα δώσει μια εικόνα ισχύος της νέας κατάστασης πραγμάτων εκεί.
Αυτή είναι η θετική όψη του νομίσματος. Η αρνητική είναι πως ο αλ Σάρα δεν είναι κυρίαρχος της κατάστασης στη Συρία, ότι η δύναμή του περιορίζεται κυρίως στο εσωτερικό, ότι τα παράλια δείχνουν μια αμφίρροπη εικόνα η οποία παρά τον έλεγχο της Δαμασκού (πλην κάποιων ορεινών περιοχών) μπορεί να αλλάξει στο μέλλον και, ακόμη χειρότερα υπάρχει το ζήτημα του ISIS και των επιτυχιών του το τελευταίο διάστημα στα ανατολικά οι οποίες ανησυχούν ιδιαίτερα το Ισραήλ.
Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες αναλύουν προσεκτικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη Συρία, ειδικά μετά την ανατροπή Άσαντ και σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν δεν αφήνει ιδιαίτερα περιθώρια αισιοδοξίας.
Ποιο είναι αυτό; Ότι η συριακή κοινωνία δεν είναι ακόμα έτοιμη για μια τόσο μεγάλη εξέλιξη και παρά την έλλειψη «πρακτικής» αντίδρασης (ακόμα) εναντίον των κινήσεων καλής θέλησης από τον αλ Σάρα προς το Ισραήλ, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Με πρώτο και πιο σημαντικό το ενδεχόμενο αποσταθεροποίησης του καθεστώτος της Δαμασκού. Τι γίνεται λοιπόν σε μια τέτοια περίπτωση ή στην περίπτωση μέσα από αυτό να υπάρξει μια προέλαση του Ισλαμικού Κράτους προς τις περιοχές που το Ισραήλ θα έχει επιστρέψει στη Συρία οι οποίες είναι τεράστιας στρατηγικής σημασίας;
Από την άλλη, το Ισραήλ αντιλαμβάνεται ότι όσο κι αν βρίσκει σιωπηρή κατανόηση από πολλούς για την ασφάλεια της Γαλιλαίας στο θέμα των Γκολάν – και αναγνώριση της προσάρτησής τους από τις ΗΠΑ – δεν πρόκειται να δει κάτι τέτοιο για τα επιπλέον εδάφη που κατάλαβε, «προσωρινά» κατά το ίδιο, με την ανατροπή Άσαντ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να απειλήσει και την όποια σιωπηρή ανοχή έχει για τα Γκολάν αλλά και να τινάξει στον αέρα την όποια παρόμοια συνθήκη ανοχής υπάρχει με την Άγκυρα για το ρόλο της τελευταίας στη Συρία.
Κι αυτό δεν είναι κάτι που το Ισραήλ έχει την πολυτέλεια, λένε εδώ, να προσπεράσει.
