Το ότι υπάρχει δυσπιστία ανάμεσα στην κοινή γνώμη για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα δεν είναι καθόλου αδικαιολόγητο. Όλα τα μεγάλα έργα που είχαν σχέση με την παραγωγή φτηνότερου ηλεκτρισμού, ναυάγησαν το ένα μετά το άλλο. Κι αυτά που εξαγγέλθηκαν κι αυτά που ξεκίνησαν.
Μιλάμε για δεκαετίες ολόκληρες. Από το 2001, που επί Γλαύκου Κληρίδη αποφασίστηκε η προμήθεια φυσικού αερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής και ανακοινώθηκε η κατασκευή τερματικού παραλαβής, και αποϋγροποίησης στο Βασιλικό. Ακολούθησε το 2007 η απόφαση για πλωτή μονάδα, που ακυρώθηκε όταν έφτασε στη Βουλή. Μετά, ξαναποφασίστηκε η χερσαία μονάδα όταν βρήκαμε και δικά μας αέρια και με την μεγάλη ιδέα ότι θα γίνουμε ενεργειακός κόμβος.
Στη συνέχεια φτάσαμε στον υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου που θα έφτανε μέχρι την Κρήτη, ο East Med. Έγιναν και μελέτες, τις στήριζε και η ΕΕ, αλλά ουδείς γνωρίζει τι απέγινε. Εξαφανίστηκε ο East Med. Μετά ξεκινήσαμε την κατασκευή έργων στο Βασιλικό, αγοράσαμε και το πλοίο (€200 εκατομμύρια μόνο το πλοίο!) για να γίνει τελικά πλωτή μονάδα, τελειωμένη το 2022. Ναυάγησε κι αυτό, μας έμειναν τα χρέη και τα μισοτέλειωτα έργα υποδοχής στη ξηρά και ουδείς γνωρίζει πώς θα ξεμπλέξουμε και πόσα θα πληρώσουμε επιπλέον γι΄ αυτή την περιπέτεια.
Τώρα, βρισκόμαστε μπροστά στα γνωστά γεγονότα με το τελευταίο έργο: Τον Great Sea Interconnector, την υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Ευρώπη μέσω Κρήτης. Είπαμε και τις προηγούμενες μέρες πόσο σημαντικό είναι αυτό το έργο. Αλλά μετά από τόσα ναυάγια ποιος έχει εμπιστοσύνη ότι θα γίνει; Θα ξέρουμε σύντομα ελπίζω το αποτέλεσμα της αιφνίδιας κόντρας Αθηνών και Λευκωσίας.
Το ερώτημα μου σήμερα είναι: Πώς στο καλό και δεν μπορέσαμε τόσα χρόνια να λύσουμε αυτό το πρόβλημα; Την προμήθεια και παραγωγή φτηνότερου ηλεκτρισμού; Υπάρχει κάποιος που δεν θέλει να το λύσουμε; Υπάρχει. Και άρχισα να ανησυχώ ότι βρίσκεται και πίσω από τις αντιδράσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση. Που δημιουργούν το κλίμα αμφισβήτησης για τη βιωσιμότητα, για την υλοποίηση, για το κόστος κ.λπ.
Μπορεί εύκολα να σκεφτεί κάποιος ποιοι ζημιώνουν από αυτό το έργο. Πρώτα όσοι σχεδιάζουν να εισέλθουν στην συμβατική αγορά ηλεκτρισμού ως ανταγωνιστές της ΑΗΚ. Όχι παραγωγή με μαζούτ, αλλά με φυσικό αέριο όταν και αν έρθει. Και η ίδια η ΑΗΚ, φυσικά, που θα χάσει το μονοπώλιο, αλλά ως ημικρατικός οργανισμός κοινής ωφελείας δεν αναμένεται να παίζει βρώμικα παιγνίδια σε βάρος των καταναλωτών. Αναμένεται;
Είναι οι παραγωγοί Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), οι οποίοι πουλούν τον ηλεκτρισμό πολύ πιο πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τριπλάσια από την Ελλάδα. Η άρση της ενεργειακής απομόνωσης με εισαγωγή ηλεκτρισμού ανανεώσιμων πηγών από την Ελλάδα ασφαλώς θα βλάψει τα έσοδά τους.
Το κυριότερο, όμως, είναι όσοι συνδέουν τον Great Sea Interconnector με το Κυπριακό. Το κάνουν υποχθόνια, αλλά η αλήθεια είναι ότι υιοθετούν το τουρκικό αφήγημα -ακόμα και ο Τατάρ το έθεσε επίσημα και στον Γκουτέρες- περί προμήθειας ηλεκτρισμού για όλο το νησί από την Τουρκία, με φτηνότερο υποθαλάσσιο καλώδιο λόγω απόστασης. Η άρση της ενεργειακής απομόνωσης μέσω Ελλάδας αποτρέπει τη συνεργασία με την Τουρκία και με τον Τατάρ, που τόσο επιθυμούν. Νομίζουν πως έτσι θα λυθεί το Κυπριακό. Και προτιμούν να παραμένει η Κύπρος χωρίς να λύνει το ενεργειακό της πρόβλημα ώστε να έχει περισσότερες πιθανότητες (και ανάγκες) να εξαρτηθεί από τον κατακτητή της.
Όλα αυτά δείχνουν ότι εκτός των άλλων ο GSI είναι έργο εθνικής σημασίας, και επιβίωσης για τον κυπριακό ελληνισμό. Αν ναυαγήσει ΚΑΙ αυτό δεν μας σώζει τίποτε.
Υ.Γ. «ΜΕ ΤΗΝ απόφαση της Βουλής, η Κύπρος θα έχει πιο νωρίς φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια στις χαμηλότερες δυνατές τιμές». Αυτό δήλωνε ο τότε πρόεδρος της ΑΗΚ, 28/12/2007, όταν η Βουλή, απέτρεψε την εισαγωγή φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή με πλωτή μονάδα, όπως πρότεινε η κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου, ψηφίζοντας όσα ζήτησε η ΑΗΚ και οι συντεχνίες της. Λόγω του ότι έρχονταν προεδρικές εκλογές! Αυτό, επαναλαμβάνω, το 2007. Κι έχουμε 2025. Τυχαία;
