Το θέμα που ανέδειξε τις προάλλες με ρεπορτάζ του στο philenews ο συνάδερφος Πέτρος Αυξεντίου αναφορικά με τις σκέψεις που γίνονται για διενέργεια άλκοτεστ στα φαρμακεία προκαλεί εύλογο ενδιαφέρον, γεννά όμως και πολλά ερωτήματα. Από τη μια πλευρά, πρόκειται για μια πρόταση που στοχεύει στην ενίσχυση της οδικής ασφάλειας και στην πρόληψη της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλης, ένα φαινόμενο που δυστυχώς εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρά και θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα κι από την άλλη, εγείρονται ζητήματα αποτελεσματικότητας και πρακτικής εφαρμογής, τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Η ιδέα να μπορεί κάποιος πολίτης να απευθύνεται σε ένα φαρμακείο και να υποβάλλεται σε έναν γρήγορο και αξιόπιστο έλεγχο αλκοόλης ακούγεται εκ πρώτης όψεως λογική. Τα φαρμακεία διαθέτουν επαγγελματίες υγείας που είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση ιατρικού εξοπλισμού. Αντί, λοιπόν, κάποιος να αναρωτιέται αν είναι «εντάξει να οδηγήσει» μετά από ένα ποτό, θα μπορούσε να περάσει από το κοντινότερο φαρμακείο και να έχει μια αξιόπιστη απάντηση. Σε θεωρητικό επίπεδο ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να συμβάλει στην καλλιέργεια μιας πιο υπεύθυνης οδηγικής κουλτούρας και να λειτουργήσει αποτρεπτικά για όσους συνηθίζουν να υποτιμούν τις συνέπειες της κατανάλωσης αλκοόλ.
Ωστόσο, η υλοποίηση της ιδέας αυτής φαίνεται να παραβλέπει την ίδια την πραγματικότητα της κοινωνικής συμπεριφοράς γύρω από την κατανάλωση αλκοόλ. Οι περισσότεροι πολίτες καταναλώνουν αλκοόλ κατά τις βραδινές ώρες, κυρίως σε εστιατόρια, μπαρ ή κοινωνικές εκδηλώσεις. Τα φαρμακεία ωστόσο λειτουργούν ως επί τον πλείστον μέχρι το απόγευμα, με ελάχιστα να παραμένουν ανοικτά ως εφημερεύοντα. Επομένως, πως ακριβώς θα μπορέσει κάποιος να κάνει άλκοτεστ τη στιγμή που το χρειάζεται πραγματικά, δηλαδή πριν αποφασίσει να οδηγήσει μετά από μια βραδινή έξοδο;
Ακόμη πιο πρακτικά, τίθεται το ζήτημα της μετακίνησης. Αν κάποιος έχει ήδη καταναλώσει αλκοόλ και θέλει να ελέγξει το επίπεδο στον οργανισμό του, πώς θα μεταβεί στο φαρμακείο; Θα οδηγήσει για να δει… αν είναι ικανός να οδηγήσει; Ή μήπως θα καλέσει ταξί; Η ίδια η διαδικασία εμπεριέχει έναν παραλογισμό, καθώς το τεστ προϋποθέτει μετακίνηση που ενδέχεται να είναι επικίνδυνη ή παράνομη. Η μόνη εναλλακτική θα ήταν να συνοδεύεται το άτομο από κάποιον νηφάλιο, κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα του μέτρου εξαρτάται από την ίδια την προθυμία των πολιτών να συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία. Αν δεν υπάρχει νομική υποχρέωση ή σαφές κίνητρο, είναι αμφίβολο αν οι οδηγοί θα μπουν στη διαδικασία να πάνε σε ένα φαρμακείο για να κάνουν άλκοτεστ προληπτικά. Στην καλύτερη περίπτωση, το μέτρο θα εξυπηρετήσει ελάχιστους ευσυνείδητους πολίτες και όχι την ευρύτερη ομάδα εκείνων που χρειάζονται περισσότερο να ελεγχθούν.
Από την άλλη η φύση του φαρμακείου ως χώρου παροχής φαρμακευτικής φροντίδας θα μπορούσε να αλλοιωθεί αν μετατραπεί σε «σημείο ελέγχου» ή «προληπτικής αστυνόμευσης». Ο φαρμακοποιός δεν είναι αστυνομικός και ο ρόλος του δεν πρέπει να συγχέεται με εκείνον των αρχών επιβολής του νόμου.
Αντί λοιπόν να ζητούμε από τα φαρμακεία να γίνουν σημεία ελέγχου και αντί να επικεντρωνόμαστε σε λύσεις που φαίνονται πρακτικά ανεφάρμοστες, ίσως θα ήταν προτιμότερο να επενδύσουμε σε μέτρα με αποδεδειγμένη χρησιμότητα. Η ενίσχυση των οδικών ελέγχων, η χρήση φορητών άλκοτεστ από την Αστυνομία, οι εκστρατείες ενημέρωσης και η διάθεση φθηνών ατομικών συσκευών μέτρησης αλκοόλ θα μπορούσαν να έχουν πολύ πιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο σκοπός είναι σωστός – να μειωθούν τα τροχαία δυστυχήματα και να ενισχυθεί η υπευθυνότητα – αλλά το μέσο που προτείνεται δείχνει να αγνοεί βασικές παραμέτρους της πραγματικότητας και της καθημερινής ζωής. Η πρόθεση για καινοτομία είναι μεν θετική, αλλά οι καλές προθέσεις δεν αρκούν αν δεν συνοδεύονται από ρεαλισμό. Διότι, η ασφάλεια στους δρόμους δεν θα εξασφαλιστεί με μέτρα που μένουν στα χαρτιά ή δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Το ζητούμενο δεν είναι να πολλαπλασιάσουμε τα σημεία ελέγχου, αλλά να καλλιεργήσουμε στους πολίτες τη συνείδηση ότι… αν πιεις, απλά δεν οδηγείς!
panayiota.charalambous@phileleftheros.com
