Οκτώ χρόνια μετά συζητάμε ακόμη για το Κραν Μοντανά και για το ποιος φταίει για την αποτυχία των συνομιλιών για λύση του Κυπριακού στο ελβετικό αυτό θέρετρο και φαίνεται πως το φάντασμά του θα μας ακολουθεί και τα επόμενα χρόνια στις βουλευτικές εκλογές και τις προεδρικές που θα ακολουθήσουν αργότερα. Φαίνεται μάλλον ότι η συζήτηση που ξέσπασε αυτές τις μέρες είναι προθέρμανση γι΄ αυτά που θα ακολουθήσουν.
Διαψεύδονται έτσι και αυτοί που πίστεψαν ότι το Κυπριακό θα περνούσε σε δεύτερη μοίρα στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, δεδομένου μάλιστα ότι δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα προοπτική λύσης ή έστω κάποιας προόδου στο αδιέξοδο που βιώνουμε πάνω από 50 χρόνια. Αντί όμως να κοιτάξουμε την κατοχή που συνεχίζεται, συζητούμε περισσότερο μεταξύ μας για ποιες υποχωρήσεις δεν κάναμε ακόμη που θα ικανοποιούν την κατοχική δύναμη. Έχουμε άλλωστε και μια προϊστορία να μιλούμε για χαμένες ευκαιρίες στο Κυπριακό και κάποιοι αγωνίζονται σκληρά να προσθέσουν δίπλα σε αυτές και το Κραν Μοντανά. Χαμένες ευκαιρίες όμως στο Κυπριακό δεν υπήρξαν ούτε πριν το 1974, ούτε κυρίως μετά την τουρκική εισβολή του ΄74, καθώς τα διάφορα σχέδια που μας προτάθηκαν οδηγούσαν στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το μόνο όπλο που μας έμεινε για να αντιστεκόμαστε στον πλήρη αφανισμό μας.
Είναι πολλοί αυτοί που συνέβαλαν στη δημιουργία του αφηγήματος-μυθοπλασίας ότι στο Κραν Μοντανά η Τουρκία ήταν έτοιμη για λύση και ότι την απέτρεψε η ελληνική πλευρά. Το παράδοξο είναι ότι οι περισσότεροι από αυτούς που συνέβαλαν στη δημιουργία αυτής της μυθοπλασίας υπήρξαν στενοί συνεργάτες ή υποστηρικτές του Νίκου Αναστασιάδη στον οποίον εναπόθεσαν όλες τις ελπίδες τους ότι θα τους έφερνε μια λύση στις παραμέτρους του σχεδίου Ανάν που απορρίφθηκε από τους πολίτες το 2004. Είναι αυτοί που τον στήριξαν φανατικά για να εκλεγεί πρόεδρος, κάποιοι μάλιστα αποδομώντας τον Δημήτρη Χριστόφια και την κυβέρνηση ΑΚΕΛ για το σκοπό αυτό. Τότε έκαναν τα στραβά μάτια για τη διαφθορά του, συνεργάστηκαν μαζί του και τον στήριξαν μέχρι το Κραν Μοντανά. Μετά το Κραν Μοντανά, με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, ανακάλυψαν ότι ήταν ο αρχιερέας της διαφθοράς και της διαπλοκής. Αν αποδεχόταν την λύση που επιθυμούσαν θα του έστηναν ανδριάντες στις πόλεις και τα βουνά της Κύπρου.
Το παράξενο επίσης είναι ότι κανένας από αυτούς που ήταν παρών στις συνομιλίες δεν επιβεβαιώνει το αφήγημα-μυθοπλασία ότι η Τουρκία μας πρόσφερε λύση στο Κραν Μοντανά και εμείς σηκωθήκαμε και φύγαμε. Δεν αναφέρομαι εδώ στον Αναστασιάδη με το βεβαρημένο παρελθόν, αλλά σε δύο πρωταγωνιστές αυτών των συνομιλιών, τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, συνομιλητή για το Κυπριακό και υποψήφιο του ΑΚΕΛ στις τελευταίες προεδρικές εκλογές και τον Νίκο Κοτζιά, υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ,που και οι δύο με τον πιο καθαρό τρόπο επιρρίπτουν την ευθύνη για το ναυάγιο των συνομιλιών στην Τουρκία και στο γεγονός ότι ο τότε Τούρκος υπουργός των Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δεν έκανε αποδεκτά τα δύο από τα έξι σημεία του πλαισίου Γκουτέρες. Και τα δύο αυτά σημεία ήταν βασικά αφού προέβλεπαν το τέλος των εγγυήσεων και την απόσυρση του τουρκικού στρατού για την δημιουργία ενός κανονικού κράτους.
Αυτό οδήγησε και στις κατηγορίες εναντίον του Χρήστου Στυλιανίδη και όχι μόνο ότι εμπιστευόταν τον Τσαβούσογλου και όχι τον Μαυρογιάννη και τον Κοτζιά. Ο Αναστασιάδης επικαλέστηκε επιπλέον και την τότε Επίτροπο της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι, Ύπατη Εκπρόσωπο για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, η οποία ήταν παρούσα στις συνομιλίες, στην οποία φαίνεται να είπε ο Στυλιανίδης ότι εμπιστεύεται τον Τσαβούσογλου. Ο Μαυρογιάννης επιβεβαίωσε τα λεγόμενα του Αναστασιάδη.
Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, προς τιμή του, ακόμη και την περίοδο που ήταν υποψήφιος του ΑΚΕΛ, εξέφρασε στο θέμα αυτό του Κραν Μοντανά διαφορετική άποψη από αυτή του κόμματος που τον στήριζε. Την ίδια θέση για την ευθύνη της τουρκικής πλευράς για την αποτυχία στο Κραν Μοντανά εξέφρασε ο Μαυρογιάννης και στη διαμάχη που προέκυψε τις μέρες αυτές, επιβεβαιώνοντας τον Αναστασιάδη. Δεν αλλάζουν σε τίποτε τη θέση του οι διπλωματικές αβρότητες με τις οποίες προσπάθησε να παρουσιάσει τη θέση του προσπαθώντας να μη θίξει ούτε το ΑΚΕΛ ούτε τον Στυλιανίδη.
Η επέμβαση του Άντρου Κυπριανού που εδώ και μερικά χρόνια γράφει υποτίθεται βιβλίο για να αποδείξει ότι στο Κραν Μοντανά έφταιγε η ελληνική πλευρά και δη ο Αναστασιάδης, μόνο ζημιά προκαλεί στο ΑΚΕΛ. Προπάντων που ο Αναστασιάδης στο Κραν Μοντανά δέχτηκε και κατέθεσε έγγραφο που προετοιμάστηκε ουσιαστικά από τον Τουμάζο Τσιελεπή με επικίνδυνες υποχωρήσεις στα θέματα της εσωτερικής διακυβέρνησης που θα καθιστούσαν το νέο κράτος ακυβέρνητο και υποχείριο της Άγκυρας. Αξίζει δε να υπενθυμίσουμε εδώ το γεγονός ότι ο Κυπριανού είχε ζητήσει κατ’επανάληψη από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα την αποπομπή του Νίκου Κοτζιά.
Κάποιοι επικαλούνται και την Ιστορία που θα τους δικαιώσει λένε. Η Ιστορία όμως δεν δικαιώνει ούτε καταδικάζει κανέναν. Παρουσιάζει τα γεγονότα και τα ερμηνεύει.
Το μόνο παρήγορο από όλη αυτή την συζήτηση είναι ότι οι πολίτες δεν έχουν χάσει ακόμη το αίσθημα της αυτοσυντήρησης για να υποκύψουν σε μια λύση που θα οδηγεί σε διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και στη δημιουργία ενός φυλετικού μορφώματος όμοιο του οποίου δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο, και που θα μετέτρεπε την Κύπρο σε τουρκικό προτεκτοράτο με τελικό προορισμό την Αλεξανδρεττοποίηση.
Η ανάλυση που προηγήθηκε είναι σε καθαρά πολιτικό επίπεδο αλλά φυσικά κρύβει και τον βαθύ διχασμό που επικρατεί στο επίπεδο του κυπριακού κοινωνικού σχηματισμού,της άρχουσας τάξης και των κυπριακών ελίτ, των διαφορετικών συμφερόντων των ομάδων της κυπριακής μεταπρατικής αστικής τάξης αλλά και αυτών των μεσαίων και μικροαστικών στρωμάτων και της ευρύτερης μάζας των εργαζομένων, όπως αυτά εκφράζονται σε πολιτικό επίπεδο. Διότι ασφαλώς η πολιτική ζωή του τόπου δεν κινείται σε κοινωνικό και οικονομικό κενό. Αλλά γι΄αυτό θα χρειαζόταν μια ανάλυση σε ευθετότερο χρόνο, όσο πλησιάζουμε τις βουλευτικές εκλογές που όπως φαίνεται θα διαμορφώσουν ένα πολύ διαφορετικό πολιτικό τοπίο από το σημερινό.
Και ένα τελευταίο ερώτημα. Με την υπουργοποίηση Στυλιανίδη ο Μητσοτάκης αποδεχόταν και το αφήγημα του για το Κραν Μοντανά; Και μήπως τον προόριζε και για υποψήφιο στις επόμενες προεδρικές εκλογές;
*Πανεπιστημιακός, Email stephanos.constantinides@gmail.com
