Τη στιγμή που οι νέες και οι νέοι θα αποφασίσουν να αναζητήσουν ένα διαμέρισμα για να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους, θα βρεθούν σε μία βίαιη σύγκρουση με την πραγματικότητα. Ακόμη και ένας «καλός» μισθός δεν μπορεί να καλύψει την ανάγκη της στέγασης και αυτό έχει πλέον γίνει κανονικότητα για την κοινωνία μας. Ο μέσος όρος ηλικίας που τα ενήλικα παιδιά φεύγουν από το σπίτι είναι τα 27,5 στην Κύπρο και τα 26,4 στην Ευρώπη.
Η διαπίστωση είναι χιλιοειπωμένη, το πρόβλημα αγγίζει τα όρια μιας ανθρωπιστικής κρίσης και οι εξαγγελίες για «προσιτή κατοικία» πηγαινοέρχονται σε κάθε προεκλογική περίοδο. Έρευνες δείχνουν ότι στις χώρες της Ε.Ε. οι τιμές για αγορά στέγης έχουν αυξηθεί πάνω από 50% και τα ενοίκια κατά σχεδόν 30% τα τελευταία χρόνια, ενώ η προσφορά νέων κατοικιών έχει μειωθεί σημαντικά.
Στην Κύπρο, κάθε πολιτική συζήτηση για το θέμα περιορίζεται στην αποσπασματική διαχείριση, χωρίς να τίθεται ποτέ στη βάση μιας ολοκληρωμένης πολεοδομικής στρατηγικής και χωρίς να συνυπολογίζεται στα αναπτυξιακά πλάνα. Στην εποχή της οικοδομικής έκρηξης, των πύργων και των «επενδυτικών ευκαιριών», η κατοικία μετατρέπεται σταδιακά σε προνόμιο.
Η αξιοπρεπής κατοικία είναι στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν κάποιου είδους ελεημοσύνη. Και δυστυχώς, όσο η στεγαστική κρίση θεωρείται ως παράπλευρη απώλεια της «ανάπτυξης», τόσο η νέα γενιά θα αποτελεί ένα στατιστικό πρόβλημα προς διαχείριση.
Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα, σε θριαμβευτικούς τόνους, την ανέγερση 500 οικιστικών μονάδων σε τέσσερις επαρχίες, με πρόθεση να στεγαστούν νεαρά ζευγάρια και μονήρη άτομα. Καλοδεχούμενο φυσικά το μέτρο, το οποίο θα δώσει άμεση λύση στέγασης σε έναν μικρό -πολύ μικρό δυστυχώς- αριθμό ευάλωτων νέων δικαιούχων. Πρόκειται όμως για ένα αποσπασματικό μέτρο στη λογική των επιδομάτων και άλλων οικονομικών κομπρέσων που ρίχνουν λίγο τον «πυρετό» χωρίς να φτάνουν μέχρι τα αίτια και τη θεραπεία της «ασθένειας».
Πέραν του ποσοτικού, φαίνεται πως εγείρονται και ποιοτικά ζητήματα. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων σημειώνει ότι η μέθοδος Design and Build που επιλέγηκε για την υλοποίηση του έργου, δεν διασφαλίζει τα απαραίτητα πρότυπα ποιότητας. «Παρότι η ανάγκη για στέγη είναι άμεση, η λύση δεν μπορεί να περιορίζεται στη μαζική παραγωγή κατοικιών χωρίς όραμα, ολοκληρωμένο σχεδιασμό και σαφείς ποιοτικές προδιαγραφές», σημειώνει, θέτοντας επιπλέον ζήτημα «γκετοποίησης» από τη δημιουργία «απομονωμένων και μη συνεκτικών οικιστικών θυλάκων, εξέλιξη που αντιβαίνει στις αρχές μιας βιώσιμης, συμπεριληπτικής και κοινωνικά ισόρροπης πόλης».
Και για να μην ξεχνιόμαστε, αυτό το μέτρο δεν έρχεται να διορθώσει μια «φυσική» στρέβλωση της αγοράς, αλλά για να μπαλώσει τις συνέπειες αναπτυξιακών πολιτικών επιλογών των τελευταίων χρόνων. Επιλογών ενός κράτους που έθεσε το άμεσο κέρδος, την εισροή ξένων κεφαλαίων και την εξυπηρέτηση συμφερόντων πάνω από τον άνθρωπο και τις ανάγκες της κοινωνίας. Ίσως να το θυμόμαστε την επόμενη φορά που θα συζητάμε για τα «φωτεινά μυαλά του τόπου μας που φεύγουν για το εξωτερικό» ή για «την υπογεννητικότητα που απειλεί την επιβίωση μας».
Ελεύθερα, 21.12.2025
