Του Μιχάλη Παρασκευά*
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως επιβλέπουσα Αρχή εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ από τα κράτη μέλη, στην τακτική της δέσμη αποφάσεων για υποθέσεις παράβασης κινεί νομική διαδικασία κατά των κρατών μελών που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που υπέχουν βάσει του ενωσιακού δικαίου.
Στις 23/9/2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Κυπριακή Δημοκρατία, την Αυστρία, την Ελλάδα και τη Γαλλία όπως ενσωματώσουν αποτελεσματικά την οδηγία για τον περιορισμό των εκπομπών ορισμένων ρύπων στην ατμόσφαιρα, από μεσαίου μεγέθους μονάδες καύσης [οδηγία (ΕΕ) 2015/2193]. Η εν λόγω οδηγία αποσκοπεί στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με τον καθορισμό οριακών τιμών εκπομπών για μεσαίου μεγέθους μονάδες καύσης. Οι μονάδες αυτές χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα εφαρμογών, συμπεριλαμβανομένων της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, της παροχής θέρμανσης και ψύξης για οικιακή χρήση και της παροχής θερμότητας ή ατμού για βιομηχανικές διεργασίες. Αποτελούν σημαντική πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης με διοξείδιο του θείου, οξείδιο του αζώτου και σκόνη.
Η Κύπρος απέτυχε να ανταποκριθεί και ως εκ τούτου στις 19/5/2022 η Επιτροπή προχώρησε σε αποστολή αιτιολογημένης γνώμης προς την Κύπρο, που είναι ουσιαστικά ένα βήμα πριν την παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ:
«Η Επιτροπή καλεί την Κύπρο [INFR(2021)2089] να μεταφέρει ορθά στο εθνικό δίκαιο την οδηγία για τον περιορισμό των εκπομπών ορισμένων ρύπων στην ατμόσφαιρα, από μεσαίου μεγέθους μονάδες καύσης [οδηγία (ΕΕ) 2015/2193. Η εν λόγω οδηγία αποσκοπεί στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με τον καθορισμό οριακών τιμών εκπομπών για μεσαίου μεγέθους μονάδες καύσης. Οι μονάδες αυτές χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα εφαρμογών, συμπεριλαμβανομένων της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, της παροχής θέρμανσης και ψύξης για οικιακή χρήση και της παροχής θερμότητας ή ατμού για βιομηχανικές διεργασίες. Η Επιτροπή αποστέλλει σήμερα αιτιολογημένη γνώμη στην Κύπρο, με την οποία ζητεί από τις κυπριακές αρχές να θεσπίσουν περαιτέρω νομοθετικές διατάξεις με σκοπό την πλήρη και ορθή συμμόρφωση με την οδηγία. Το εν λόγω κράτος μέλος έχει πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να λάβει τα αναγκαία μέτρα. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Τον χαβά μας
Παρόλα αυτά, όμως, και σε αντίθεση με τη Γαλλία (διαβάστε σχετικά σε άλλο σημείο του κειμένου), οι κυπριακές αρχές όχι μόνο δεν φαίνεται να λαμβάνουν οποιαδήποτε κατάλληλα μέτρα για εφαρμογή των υποχρεώσεων τους, αλλά αντίθετα μάλλον θα πράξουν όπως συνήθως, δηλαδή θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποποιηθούν τις ευθύνες τους, όπως έχουν κάνει ξανά και ξανά δυστυχώς, όπως αυτό περιγράφεται γλαφυρά από την καταδικαστική απόφαση καταπέλτη του Δικαστηρίου της ΕΕ της 18ης Ιουλίου 2013 στην υπόθεση C-412/12 εναντίον της Κύπρου, η οποία παρέλειψε να θέσει εκτός λειτουργίας όλες τις χωματερές ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ) και απέρριψε τις ευτελείς δικαιολογίες που τέθηκαν ενώπιον του:
«14 Για να δικαιολογήσει τη μη τήρηση του άρθρου 14 της οδηγίας 1999/31, η Κυπριακή Δημοκρατία προβάλλει ως επιχείρημα ότι, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσεως, δεν έχει οποιαδήποτε εναλλακτική πέραν της διαθέσεως των αποβλήτων στο εσωτερικό της χώρας. 15 Επιβάλλεται η διαπίστωση ότι οι ως άνω δικαιολογητικοί λόγοι δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί. Πράγματι, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, δεν επιτρέπεται στα κράτη μέλη να επικαλούνται διατάξεις, πρακτικές ή καταστάσεις της εσωτερικής τους έννομης τάξεως για να δικαιολογούν τη μη τήρηση των υποχρεώσεων και των προθεσμιών που θέτει μια οδηγία».
Στη σελίδα της ΑΗΚ διαβάζουμε ότι «η Κύπρος δεν διαθέτει πρωτογενείς πηγές ενέργειας, γι’ αυτό η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου βασίζεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αποκλειστικά σε εισαγόμενα καύσιμα, κυρίως μαζούτ» κάτι που έχει επίσης και δυσβάσταχτες οικονομικές συνέπειες για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις:
Σε δηλώσεις της στο ΚΥΠΕ, στις 14/2/2022, η πρόεδρος της ΑΗΚ, Δέσποινα Παναγιώτου Θεοδοσίου, δήλωσε ότι: «Η αγορά δικαιωμάτων θερμοκηπιακών ρύπων αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο του κόστους παραγωγής της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ)». Παράλληλα, ενημερώνοντας την Kοινοβουλευτική Eπιτροπή Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της Αρχής για το 2022, η κ. Παναγιώτου ανάδειξε τη συνεχόμενη αύξηση στο κόστος αγοράς δικαιωμάτων ρύπων, λέγοντας χαρακτηριστικά πως προϋπολογιζόμενη τιμή για το 2022, κατά τον χρόνο ετοιμασίας του προϋπολογισμού, ήταν €62 τον τόνο, στις 2 Φεβρουαρίου ανέβηκε στα €88, ενώ σήμερα είναι στα €94 τον τόνο. «Οπότε, υπάρχει ήδη μεγάλη αύξηση», είπε, προσθέτοντας πως οι αναμενόμενες εκπομπές θερμοκηπιακών ρύπων για το 2022 είναι 2,96 εκατ. τόνοι, σε σύγκριση με 2,91 εκατ. τόνους το 2021. Με τα σημερινά δεδομένα, η συνεισφορά της αγοράς των δικαιωμάτων στο κόστος του παραγωγής είναι στο 25%», πρόσθεσε η κ. Θεοδοσίου.
Η πλήρης απαξίωση των διοικούντων για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων μας ως μέλος της ΕΕ και η συνεπακόλουθη έλλειψη πολιτικού οράματος που θα οδηγήσει στη λύση αυτού του τεράστιου προβλήματος έχει επίσης και τεράστιες οικονομικές επιβαρύνσεις.
Διανύουμε μια κρίσιμη προεκλογική περίοδο και δεν φαίνεται να υπάρχουν ουσιαστική συζήτηση και προτάσεις λύσεων πάνω σε αυτό το κορυφαίο ζήτημα, που αφορά κυριολεκτικά την επιβίωση μας, εκτός από την τραγική απαξίωση που επιδεικνύουμε για τις υποχρεώσεις μας, όσον αφορά την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου.
Οι αποφάσεις στη Γαλλία για διασπορά φωτοβολταϊκών
Η Γαλλία ανταποκρινόμενη εν μέρει στις υποχρεώσεις της, ήδη από τον Νοέμβριο έχει ψηφίσει μια πρακτική και ριζοσπαστική νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία οι υπαίθριοι χώροι στάθμευσης, υφιστάμενοι και νέοι, θα πρέπει να καλυφθούν με φωτοβολταϊκά πάνελ. Το νέο μέτρο επηρεάζει κατά βάση τα μεγάλα super market, τα εμπορικά κέντρα και τους δήμους, αφού αυτοί διαχειρίζονται μεγάλους υπαίθριους χώρους στάθμευσης
Η γαλλική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το μέτρο θα έχει ισχύ 11 GW, που ισούται με την αντίστοιχη από 10 πυρηνικούς αντιδραστήρες!
Ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε προφανώς να βρει κατάλληλη εφαρμογή και στην Κύπρο, αφού σύμφωνα με περιβαλλοντικές μελέτες που αφορούσαν τη χρήση φωτοβολταϊκών για σώρευση ηλιακής ενέργειας, όλες οι περιοχές της Κύπρου έχουν μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας.
Στις πεδινές περιοχές, ο μέσος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας για ολόκληρο το χρόνο είναι 75% των ωρών που ο ήλιος είναι πάνω από τον ορίζοντα. Σ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, η ηλιοφάνεια είναι κατά μέσο όρο 11.5 ώρες την ημέρα, ενώ στους μήνες Δεκέμβρη και Γενάρη, που έχουν την πιο μεγάλη νέφωση, η διάρκεια της ηλιοφάνειας ελαττώνεται μόνο στις 5,6 και 5,9 ώρες την ημέρα αντίστοιχα. Ακόμα και στις πιο ψηλές περιοχές του Τροόδους, στους χειμερινούς μήνες, με πολύ μεγάλη νέφωση, η μέση ηλιοφάνεια είναι περίπου 4 ώρες την ημέρα και στους μήνες Ιούνη και Ιούλη η τιμή αυτή φτάνει στις 11 ώρες.
* Advocates-Legal Consultants
