Πρόκειται για τον τίτλο διάλεξης (youtube) του καθηγητή Πολιτικών Επιστημών (Πανεπιστήμιο Σικάγο), JohnJ. Mearsheimer.

 Ενώ μαίνεται η καταδικαστέα στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία κάποιοι από μας ψάχνουν για τα βαθύτερα αίτια. Σύμφωνα με τον καθηγητή, ευθύνεται η Δύση για την κρίση στις σχέσεις Ουκρανίας – Ρωσίας. Η Αμερική και οι σύμμαχοι της επρόκειτο να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, ένα προπύργιο στα σύνορα της Ρωσίας, η οποία ωμά ξεκαθάρισε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γινόταν αποδεκτό.

Η γεωγραφία της Ευρώπης είναι κρίσιμη για κατανόηση της κρίσης, από δυτικά προς ανατολάς είναι η Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία, Ουκρανία και Ρωσία. Η Ουκρανία αποτελείται από πολλές εθνότητες (ομιλούντες Ουκρανικά, Ρωσό-φωνους κ.τ.λ.)˙ εξηγούνται και οι εμφύλιοι πολέμοι- επαναστάσεις  που προέκυψαν (2004, 2010), η χώρα είναι διχασμένη. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού πρόσκειται προς τη Δύση παρόλο που υπάρχουν μερικοί που πρόσκεινται στην Ανατολή. 

Η στρατηγική της ένταξης είχε τρεις επιδιώξεις 1) επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, 2) μεγέθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με οικονομική ενσωμάτωση Ουκρανίας  και 3) εκδημοκρατικοποίηση (;) της Ουκρανίας.   

Ως γνωστό οι ΗΠΑ έχουν ανατρέψει καθεστώτα σε διάφορα μέρη του κόσμου για… εκδημοκρατικοποίηση (βλέπε φιλοδυτικοποίηση). 

Το NATO έχει επεκταθεί ανατολικά σε δυο φάσεις: Το 1999 με την Πολωνία, την Τσεχία, την Ουγγαρία και το 2004 με τις χώρες της Βαλτικής, Εστονία, Λατβία, Λιθουανία και Ρουμανία και Βουλγαρία. Η Ρωσία αντέδρασε έντονα στην επέκταση (1999) αλλά 1) τότε ήταν αδύνατη και 2) δεν συμπεριλαμβάνονταν μεγάλες χώρες (όπως Ουκρανία) που ήταν στα σύνορα της.

Στην επίσημη ανακοίνωση μετά τη Σύσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ (3/4/2008),έλεγε ότι το ΝΑΤΟ βλέπει θετικά την ένταξη  της Ουκρανίας και Γεωργίας. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας αντέδρασε άμεσα, ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε στρατηγικό λάθος με σοβαρές συνέπειες  για την ασφάλεια της Ευρώπης. Ο ίδιος ο Putin έκαμε δηλώσεις ότι τυχόν επέκταση του ΝΑΤΟ θα αποτελούσε μια άμεση απειλή για τη Ρωσία. 

Στις 21/11/2013 ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας Yanukovych, είχε συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας. Η Ρωσία επενέβηκε προσφέροντας δάνειο 15 δις (17/12/2013) στη χώρα. Ο πρόεδρος υπαναχώρησε με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν βίαιες διαδηλώσεις, μέχρι το πραξικόπημα (22/2/2014, Πορτοκαλί Επανάσταση) οπότε ο πρόεδρος χρειάστηκε να καταφύγει στη Ρωσία. To Κοινοβούλιο ακολούθως (23/2/2014) ανακάλεσε τη νομοθεσία για τις γλώσσες μειονοτήτων (κυρίως ρωσικά) οπότε η Ρωσία άρχισε να καταλαμβάνει (27/2/2014) στρατηγικά σημεία Κριμαίας στέλλοντας ενισχύσεις (28/2/2014) και τελικά ενσωματώνοντας την (18/3/2014). Αξίζει να σημειωθεί ότι ρωσικά στρατεύματα βρίσκονταν ήδη στην Κριμαία πριν τα γεγονότα λόγω της στρατιωτικής βάσης στη Σεβαστούπολη. Τότε δεν έγινε προσπάθεια να καταλάβουν την Ουκρανία. 

Ο καθηγητής Mearsheimer τονίζει ότι δεν υπήρχε σοβαρός λόγος που επέβαλλε την επέκταση του ΝΑΤΟ, δεν υπήρχε απειλή από τη Ρωσία ή αλλού και ότι η Ουκρανία είναι μεγάλης στρατιωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Ρωσίας όχι όμως για τις ΗΠΑ. Η Δύση σκλήρυνε τη στάση της απέναντι στη Ρωσία. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η στάση του Putin ήταν ένα μήνυμα προς τη Δύση ότι: Είτε υπαναχωρείτε και επανερχόμαστε στην προηγούμενη κατάσταση του ΝΑΤΟ ή καταστρέφω ολοσχερώς την Ουκρανία. Σε αυτό το σημείο κοίταξα την ημερομηνία που έγινε η διάλεξη, Ιούνιος 2015. Δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν πιο προφητικά λόγια. Τι θα κερδίσει η Δύση αν στριμώχνει μια μεγάλη χώρα (Ρωσία) που έχει στην κατοχή της πολλές πυρηνικές κεφαλές, μήπως τους προκαλεί να τις χρησιμοποιήσουν;

Σύμφωνα με το Δόγμα Μονρόε (2/12/1823) προσπάθειες ευρωπαϊκών εθνών να αποικίσουν ή να αναμειχθούν στα πολιτικά πράγματα των κρατών της Βόρειας ή Νότιας Αμερικής θα μπορούσε να θεωρηθεί επιθετική ενέργεια, που απαιτεί παρέμβαση των ΗΠΑ. Όμως κάτι ανάλογο δεν έγινε σεβαστό για τη Ρωσία.

Ο Αμερικανός καθηγητής Peter Kenez, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Santa Cruz), αναφέρει σε διάλεξη (2020) του (Russian History: from Lenin to Putin) ότι: «Η ειρωνεία είναι ότι η Ρωσία χάνει συνεχώς έδαφος στο διεθνές προσκήνιο. Και όσο περισσότερο χάνει, η Δύση και ιδιαίτερα οι Αμερικανοί  υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής, αντιλαμβάνονται τη Ρωσία ως όλο και πιο επιθετική».  

Ο Ρώσος καθηγητής Timofey Bordachev του Πανεπιστημίου HSE (Higher School of Economics) Μόσχας σε σειρά διαλέξεων με θέμα «Understanding International Relations Theory»(2021) αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Η Ρωσία είναι μια κυρίαρχη χώρα όσον αφορά την εσωτερική, εξωτερική και αμυντική πολιτική και ως τέτοια μπορεί να θέσει όρια στις ΗΠΑ. …είναι αυτοδύναμη στις αμυντικές της δυνάμεις, δεν αναμένει από κανένα να της υπερασπιστεί, έχει συμμάχους όχι συνέταιρους. …Η Ρωσία, ως μεγάλη δύναμη, αναμένει να γίνονται σεβαστά τα συμφέροντα και η κεντρική θέση στο μετασοβιετικό χώρο. Η Κίνα φαίνεται να τα σέβεται, η Δύση όχι… Η Ρωσία θα αποτρέψει χώρες της περιοχής να συμμετάσχουν σε διαφορετικές τροχιές όσον αφορά θέματα ασφάλειας και οικονομίας. …Απαιτούμε ισότητα στη λήψη αποφάσεων σε θέματα που αφορούν περιφερειακά και παγκόσμια ασφάλεια …Οι σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ οξύνθηκαν όταν οι ΗΠΑ υποστήριξαν ένα αντιρωσικό καθεστώς στην Ουκρανία. …Η Ρωσία δε δίστασε να χρησιμοποιήσει βία 4 φορές τελευταία: Κόσοβο (1999), Γεωργία (2008), Ουκρανία (2014), Συρία (2015).»

Μετά από σχεδόν ένα μήνα εχθροπραξιών ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία θα παραμείνει ουδέτερη. Αν ο πρόεδρος το δήλωνε πριν ένα μήνα δεν θα γινόταν ο πόλεμος.  

Όμως, o Ζελένσκι κατάφερε να συσπειρώσει τον Ουκρανικό λαό, είναι ένας ήρωας.