Τέτοιες μέρες κάθε χρόνο, είναι φυσιολογικό να έρχονται στον μυαλό όλων των ‘Ελλήνων της Κύπρου η Τουρκική εισβολή και οι επιπτώσεις της, το που βρισκόμαστε τώρα 46 χρόνια μετά και πως προδιαγράφεται το μέλλον μας.
Είναι επίσης φυσιολογικό να ανησυχούμε από την επιθετική συμπεριφορά και ρητορική της Τουρκίας και την ανοχή της διεθνούς κοινότητας στις παρανομίες της.
Όμως παράλληλα με τις ανησυχίες μας για τις ενέργειες της Τουρκίας και του ανορθόδοξου ηγέτη της , δεν πρέπει να υπερτιμούμε την ικανότητα του να πετυχαίνει ανενόχλητα τους στόχους του και την δεινότητα της διπλωματίας του . Πέραν από την ρητορική και τις απειλές του, πρέπει να αξιολογήσουμε αντικειμενικά και ρεαλιστικά ποιούς στόχους έχει ουσιαστικά πετύχει μέχρι τώρα ο Ερντογάν και πώς εξυπηρέτησε το συμφέρον της χώρας του και του λαού της. Τέτοια ορθολογιστική αξιολόγηση είναι εξαιρετικά σημαντική, γιατί αν δεν γίνει σωστά και υπερτιμηθεί η δύναμη της Τουρκίας να υλοποιεί τους στόχους της, οδηγούμαστε σε φοβικά σύνδρομα , αποδυναμώνεται η αυτοπεποίθηση μας , οδηγούμαστε σε ηττοπάθεια και κατ’επέκταση σε περαιτέρω υποχωρήσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο , όπως και έγινε στις επί δεκαετίες διαπραγματεύσεις για επίλυση του Κυπριακού.
Ας αξιολογήσουμε λοιπόν, ποιούς στόχους εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας έχει πετύχει μέχρι τώρα η Τουρκία, με ένα ρεαλιστικό και αντικειμενικό τρόπο και όχι στην βάση της προπαγάνδας και των απειλών της Τουρκίας, αλλά και ούτε στην βάση της κομματικής και εσωτερικής μικροπολιτικής στην Κύπρο και την Ελλάδα:
ΚΥΠΡΟΣ : Είναι πλέον φανερό σε όλους , εκτός μερικών αφελών, ότι ο τελικός στόχος της Τουρκίας είναι ο πλήρης στρατηγικός έλεγχος της Κύπρου, μέσω μιας λύσης δικών της προδιαγραφών σε ένα ψευδεπίγραφο διάλογο, χρησιμοποιώντας ως κύρια εργαλεία την αναβάθμιση του ψευδοκράτους , την υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την χρήση απειλών, κυρίως στρατιωτικών. Η θέση κάποιων, ότι με την εισβολή η Τουρκία πέτυχε τον στόχο της και ότι το στάτους κβο την βολεύει, δεν είναι ρεαλιστική . Από την στιγμή που η Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχει, και μάλιστα ως Μέλος της ΕΕ, και θεωρείται από την Τουρκία ως εχθρικό για αυτή Κράτος και με στενότατες σχέσεις με ένα άλλο εχθρικό Κράτος, την Ελλάδα, το να κατέχει το 36% του κυπριακού εδάφους και να υποχρεούται να συντηρεί οικονομικά το ψευδοκράτος, δεν της αποφέρουν οποιαδήποτε ουσιαστικά οφέλη και ούτε μπορεί να θεωρηθεί ως επίτευξη του στρατηγικού της στόχου.
Πέτυχε η Τουρκία τον στρατηγικό έλεγχο της Κύπρου 46 χρόνια μετά την εισβολή ; Η απάντηση είναι όχι , γιατί:
H ΚΔ συνεχίζει να υπάρχει ως νόμιμο και αναγνωρισμένο Κράτος, παρά την καταστροφή του 1974, παρά τις πιέσεις της Τουρκίας και άλλων, παρά τις συνεχείς διεθνείς προσπάθειες της Τουρκίας για υποβάθμιση της ΚΔ και παρά τα πολλά δικά μας λάθη και παραλήψεις και την έλλειψη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής. Όχι μόνο συνεχίζουμε να υπάρχουμε , αλλά καταφέραμε να ενταχθούμε στην ΕΕ , παρά τις απειλές της Τουρκίας « για αντίδραση χωρίς όρια». Πολύ λίγοι άλλοι λαοί θα μπορούσαν μετά από μια καταστροφή όπως αυτή του 1974 , μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να στεγάσουν 200,000 πρόσφυγες, να δημιουργήσουν σημαντικά έργα υποδομής όπως λιμάνια, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομους κ.λ.π .και να αναπτύξουν μια οικονομία όπως την σημερινή με κατά κεφαλήν εισόδημα μεγαλύτερο από πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Επιπρόσθετα , καταφέραμε να καθορίσουμε την ΑΟΖ μας , να υπογράψουμε σχετικές Συμφωνίες με τα γειτονικά Κράτη και τις μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες στον κόσμο και να ενδυναμώσουμε το διεθνές κύρος και την αξιοπιστία μας.
Όλα αυτά τα θετικά φυσικά, δεν σημαίνουν ότι δεν κάναμε λάθη και παραλήψεις και ότι δεν πρέπει να κάνουμε κριτική στις εκάστοτε Κυβερνήσεις . Όμως αν αυτή η κριτική γίνεται με ένα απόλυτο τρόπο και όλα αξιολογούνται ως μαύρα, τούτο δεν έχει οποιαδήποτε προστιθέμενη αξία.
Ως Κύπριος που ,πού λόγω επαγγέλματος έτυχε να γνωρίσω και να συνεργαστώ με κρατικές υπηρεσίες και θεσμούς αρκετών χωρών για πολλά χρόνια, και αναπόφευκτα κάνω συγκρίσεις, ενοχλούμαι και προσβάλλομαι να υποτιμάται η χώρα μας και να χαρακτηρίζεται από εμάς τους ίδιους ως «Μπανανία,Κυπριστάν , μπάχαλο» και άλλα προσβλητικά επίθετα.
Αντίθετα, το ψευδοκράτος συνεχίζει να είναι μια παράνομη οντότητα που δεν αναγνωρίζεται από κανένα , δεν συμμετέχει σε κανένα Διεθνή Οργανισμό και οι «πολίτες» του δεν απολαμβάνουν κανένα από τα οφέλη κανονικού Κράτους. Μάλιστα αν δεν είχαν διαβατήριο της ΚΔ δεν θα μπορούσαν ούτε καν να ταξιδεύσουν στην Ευρώπη και άλλες χώρες. Επιπρόσθετα, η οικονομία του εξαρτάται από την ελεημοσύνη της Τουρκίας και με ένα νόμισμα που συνεχώς κατρακυλάει .
Η κατάσταση αυτή για τους Τ/Κ δεν πρόκειται να αλλάξει , εκτός και αν εμείς το θελήσουμε. Δυστυχώς αντί ορισμένοι να θεωρούν αυτή την παρούσα δεινή κατάσταση των Τ/Κ ως δικό μας εργαλείο πίεσης έναντι τους, το αναγάγουν λανθασμένα ως κίνδυνο για την δική μας πλευρά, με συνθήματα όπως « ο χρόνος εργάζεται εναντίον μας» , «εδραιώνονται τα τετελεσμένα της εισβολής» κ.λ.π, με την έμμεση πλην σαφή προτροπή ότι πρέπει να βιαστούμε να δεχθούμε οποιαδήποτε λύση .
Ευτυχώς όλοι οι 7 Πρόεδροι της ΚΔ, παρά τις ιδεολογικές διαφορές και προσεγγίσεις τους, όταν έφτασαν στην άκρη του κρημνού στις διαπραγματεύσεις και είδαν την άβυσσο των Τουρκικών διεκδικήσεων και στόχων , δεν αποδέχτηκαν την λύση που επιδιώκει η Τουρκία.
ΕΛΛΑΔΑ : Το ίδιο ισχύει και για την αποτυχία της Τουρκίας να πετύχει τους στόχους της εναντίον της Ελλάδας, δηλαδή την αμφισβήτηση και σφετερισμό της υφαλοκρηπίδας , του εναέριου χώρου , ακόμη και κάποιων εδαφών της Ελλάδας. Παρά τις καθημερινές και διαχρονικές παραβιάσεις της Τουρκικής πολεμικής αεροπορίας και τις απειλές της Τουρκίας, τα γεγονότα στον Έβρο και την παρούσα κρίση για εξορύξεις στην Ελληνική ΑΟΖ, η Τουρκία δεν πέτυχε τίποτε ουσιαστικό. Ούτε στον Έβρο πέτυχε τον στόχο της, ούτε Ελληνικό εναέριο χώρο οικειοποιήθηκε, ούτε οποιοδήποτε Ελληνικό νησί κατέκτησε. Ειδικά όσον αφορά τις παρούσες προκλήσεις της στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα , αυτές γίνονται σε μεγάλο βαθμό για επίδειξη δύναμης και παρουσίας της στα ενεργειακά της Αν. Μεσογείου, όπου είναι απομονωμένη, τον φανατισμό της Τουρκικής κοινής γνώμης και την ικανοποίηση του μεγαλοϊδεατισμού και φαντασιώσεων του Ερντογάν να κάνει την Τουρκία διεθνή δύναμη. Όμως όλα αυτά , τίποτε δεν έχουν να κάνουν με το εθνικό συμφέρον της χώρας του, όπως αυτό ορίζεται στις συμβατικές διεθνείς σχέσεις : εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια, οικονομική ευμάρεια, δημοκρατία, κοινωνική συνοχή, καλές σχέσεις με γειτονικά και άλλα Κράτη, διεθνές κύρος και αξιοπιστία.
Εν πάση περιπτώσει το θέμα της υφαλοκρηπίδας δεν έχει λήξει και είναι αβέβαιο αν Τουρκία θα πετύχει τους στόχους της να έχει σοβαρό ρόλο η να ελέγχει την Α, Μεσόγειο.
Αντίθετα, με όλες αυτές τις παράνομες, πλην αποτυχημένες, προσπάθειες του να πετύχει τους στόχους του, ο Ερντογάν κατάστρεψε την οικονομία της χώρας του, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας έπαψε να είναι στο τραπέζι, οι σχέσεις με τους γείτονες της είναι σε κάκιστα επίπεδα , το διεθνές κύρος και αξιοπιστία της είναι στο ναδίρ και η Τουρκική κοινωνία διχάστηκε, έστω και αν στην επιφάνεια παρουσιάζεται κάποια συνοχή.
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί , με κάποια λογική ,ότι η Τουρκία πέτυχε κάποια ενδιάμεσα πλεονεκτήματα , όπως την κατοχή Κυπριακού εδάφους και την παρουσία της στην Συρία , Λιβύη και αλλού, ταοποία θα την βοηθήσουν μακροπρόθεσμα να πετύχει τους τελικούς της στόχους . Όμως ενδιάμεσοι στόχοι από μόνοι τους δεν αποφέρουν ουσιαστικά οφέληκαι εύκολα ανατρέπονται.
Θα πρέπει επίσης να τονισθεί , ότι η Τουρκία δεν πέτυχε τους στόχους της μέχρι τώρα , παρά το γεγονός ότι οι συγκυρίες ήταν για αυτή ευνοϊκές , όπως η φιλοτουρκική συμπεριφορά του Προέδρου των ΗΠΑ , όταν Ελλάδα και Κύπρος δεν είχαν μια κοινή ολοκληρωμένη στρατηγική, όταν είχαμε την ψευδαίσθηση ότι η πολιτική του εξευμενισμού θα έφερνε αποτελέσματα , όταν η ΕΕ, αποδυναμωμένη από το BREXIT και με εσωτερικά προβλήματα συνοχής, για χρόνια δεν διαπίστωνε τι σημαίνει Τουρκία , όταν η Τουρκική οικονομία ήταν σε καλή κατάσταση και άλλα.
Ευτυχώς , αυτές οι μέχρι τώρα ευνοϊκές για την Τουρκία συγκυρίες άρχισαν να διαφοροποιούνται υπέρ της δικής μας πλευράς, αν και στην διεθνή διπλωματία τίποτε δεν μπορεί να είναι βέβαιο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Αναμφίβολα η Τουρκία θα συνεχίσει τις προσπάθειες της να πετύχει τους στόχους της εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας. Θα πρέπει πάντοτε να αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα τις Τουρκικές προσπάθειες και ενέργειες και ποτέ να μην εφησυχάζουμε.
Παράλληλα όμως , θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τα φοβικά μας σύνδρομα και την απελπισία μας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε και να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον μας , ειδικά αν κάνουμε αυτά που έπρεπε να κάνουμε και αν ενδυναμώσουμε τους συντελεστές ισχύος μας τόσο στο εσωτερικό όσο και το διεθνές επίπεδο.
Αν αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος και αν ανακτήσουμε , έστω και σε κάποιο βαθμό, το πνεύμα αυτοθυσίας , αλληλεγγύης , αντοχής και πατριωτισμού που επιδείξαμε μετά την εισβολή και τα καταφέραμε, δικαιούμαστε και πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον μας.
*Τέως Επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων EUROCONTROL ORGANISATION
