Ο Χρυσόστομος Ρουσής, γραμματέας της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Απ. Παύλου και Βαρνάβα (1976-2018), σημειώνει απόψεις ειδικών για το νόημα, την ουσία της νηστείας.
Καταρχάς, νηστεία είναι η αποχή από φαγητά ζωικής προέλευσης για κάποιο χρονικό διάστημα.H ουσία, ο στόχος της νηστείας/άσκησης είναι να αγαπήσουμε το Θεό και το συνάνθρωπό μας. (π. Λίβυος). Το παράδειγμα της νηστείας μάς το έδωσε ο ίδιος ο Χριστός, όταν μετά τη βάπτισή του παρέμεινε νηστεύοντας για 40 μέρες στην έρημο. Σήμερα ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούν τη νηστεία για θρησκευτικούς ή για λόγους υγείας, αφού, σύμφωνα με ειδικούς, η νηστεία (φρούτα και λαχανικά, όσπρια, θαλασσινά) «μειώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων».
Νηστεία είναι σωματική και πνευματική άσκηση που δυναμώνει την εγκράτειά μας από φαγητά, αλλά και την εγκράτειά μας από επίκτητα στοιχεία της ζωής, όπως είναι η αχαριστία, ο εγωϊσμός, η ζήλεια, η κατάκριση, το μίσος, η υπερηφάνεια, που σύμφωνα με τον Ιερομόναχο Βενέδικτο Αγιορείτη, μας «κλείνουν τον δρόμο για την κοινωνία με τον Θεό». Παράλληλα, η νηστεία μάς διδάσκει «την αποφυγή και αποξένωση από τη φιλαργυρία, την πλεονεξία και από κάθε άλλη κακία» (Μέγας Βασίλειος). Μας διδάσκει ακόμα τις αξίες της ταπεινοφροσύνης και της μετάνοιας: Η ταπεινοφροσύνη έλκει τη χάρη του Θεού (παραβολή του Τελώνη – Πρώτη Κυριακή Τριωδίου), η μετάνοια (το ν’ αγαπήσει ο άνθρωπος την αρετή, να εκκλίνει από το κακό για να εκτελέσει το αγαθό – Ματθ., κεφ.θ’, στ.13) μας διδάσκει την άπειρη αγάπη, που έχει ο Θεός για κάθε άνθρωπο (παραβολή του Ασώτου – Δεύτερη Κυριακή).
Η έννοια της νηστείας, λέει ο π. Αθανάσιος Τσικόπουλος, δεν περιορίζεται μόνο στην ποιότητα, αλλά και στην ποσότητα. Το λίγο και μετρημένο φαγητό, είναι κι αυτό νηστεία. Επίσης, όταν νηστεύουμε πρέπει να δείχνουμε έμπρακτα την «αλληλεγγύη» μας προς τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. Εξάλλου, η αλληλεγγύη μάς εξυψώνει πνευματικά, που είναι και ο σκοπός της ζωής. (Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος).
Τέλος, η νηστεία, ως πνευματική άσκηση, συνδέεται με την προσευχή, τη μετάνοια και τη βοήθεια προς τους ανθρώπους μας που υποφέρουν, ιδιαίτερα σήμερα, από τις καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας Covid -19: Την αρρώστια, την κοινωνική απομόνωση και την ανεργία. «Nηστεία άνευ έργων ευποιΐας είναι νεκρά». churchofcyprus.org.cy)
