Τέτοιες μέρες το 1974, η Κύπρος πέρασε από την προδοσία της Α’ Φάσης της τουρκικής εισβολής τον Ιούλιο, στο στάδιο της εγκατάλειψης. Με την έναρξη της συμφωνηθείσας εκεχειρίας, 22 Ιουλίου 1974, η Τουρκία αποβίβασε χιλιάδες Αττίλες, δεκάδες άρματα, πυροβολικό κι άλλο βαρύ οπλισμό και με την συνδρομή αεροπορίας και ναυτικού, εξαπέλυσε την Β’ Φάση της εισβολής τον Αύγουστο. Μια από τις σκληρότερες και φονικότερες μάχες έγινε στην ΕΛΔΥΚ, στον κάμπο βορειοδυτικά της Λευκωσίας.
Στην Α’ Φάση, η ΕΛΔΥΚ, παρά την χουντική προδοσία, πολέμησε με ενθουσιασμό κι είχε περιορισμένες απώλειες σε νεκρούς και αγνοούμενους. Αψευδής μάρτυρας ο τότε Τούρκος αρχηγός αεροπορίας, αντιπτέραρχος Εμίν Αλπκαγιά, ο οποίος Ιούνιο του 1976, δήλωσε: «Η ΕΛΔΥΚ προσέβαλε τις θέσεις μας. Οι (τουρκικές) μονάδες πεζικού βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Διασπάστηκαν στα δύο. Ζητήθηκε η βοήθεια της αεροπορίας και την δώσαμε κατά τρόπον λίαν αποτελεσματικό. Έτσι αναχαιτίσαμε την προέλαση των Ελλήνων, διαφορετικά ερχόταν η καταστροφή. Μόνον εγώ γνωρίζω τις στενοχώριες εκείνης της νύχτας». Στην Β’ φάση η ΕΛΔΥΚ εγκαταλειμμένη έδωσε μάχη μέχρις εσχάτων.
Ιούλιο φέτος, μετά από 51 χρόνια, έγινε μια πρωτόγνωρη τελετή κατά την οποία η Κύπρος αποχαιρέτησε 16 Ελλαδίτες ήρωες της ΕΛΔΥΚ του 1974, πλείστοι 20 χρονών, που υπηρετούσαν στην ΕΛΔΥΚ κι έλαβαν μέρος στις άγριες μάχες μαζί με άλλους ήρωες που αγνοούνταν έκτοτε. Τελικά, αφού ταυτοποιήθηκαν τα οστά τους, οι συγγενείς τους επέλεξαν για τους πλείστους να ταφούν στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας και για άλλους στον τόπο καταγωγής τους. Για ορισμένους δεν υπήρχαν συγγενείς…
Τα ονόματα των 16 ηρώων:
∙ Ανδριτσόπουλος Ελευθέριος, Αθήνα
∙ Νικητόπουλος Λάμπρος, Άγιος Σώστης, Μεσσηνία
∙ Κουτρούλης Στέφανος, Μαρμαράς, Χαλικιδική
∙ Ξένος Θεόδωρος, Λάνθι Ηλείας
∙ Τσουκαλάς Νικόλαος, Αθήνα
∙ Ελευθερόπουλος Θεμιστοκλής, Μεσοποταμία Φθιώτιδας
∙ Γιαννέλος Δημήτριος
∙ Βολακάκης Μάριος, Σούδα Κρήτης
∙ Ρούσης Σεραφείμ, Μαρτίνο Λογκρίδος
∙ Κρητικός Νικόλαος, Αθήνα
∙ Παπαλάμπρου Βασίλειος, Λάγκα Καστοριάς
∙ Ρούσης Γεώργιος
∙ Τσιτιρίδης Κωνσταντίνος, Κρύα Βρύση Γιαννιτσών
∙ Κουκουλάρης Χρίστος
∙ Παπαλαμπρίδης Γεώργιος, Ιωάννινα
∙ Χαραλαμπίδης Θεόδωρος, Έδεσσα
Τα ονόματα, η απουσία συγγενών και άλλα, παραπέμπουν στο συγκλονιστικό βιβλίο «Οι Άγνωστοι Στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ 1974: Οι τελευταίο ήρωες, οι εφιάλτες των Αθηνών και η προδοσία της Κύπρου», με τις δεκάδες μαρτυρίες Ελδυκάριων, περιλαμβανομένης εκείνης του Ελδυκάριου συγγραφέα Αθανάσιου Χρυσάφη. Στο βιβλίο περιγράφονται κατάπικρες αλήθειες ντροπής κι εγκατάλειψης καθώς και πρωτοφανείς στιγμές άφθαστου ηρωισμού και γενναιότητας. Πρόκειται για βιβλίο-μνημείο, όπως τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, που μαρτυρεί την αλήθεια και συντρίβει τους παραχαράκτες και πατριδοκάπηλους. Ο Αθ. Χρυσάφης αναφέρει στις αρχικές σελίδες: «Aφιερωμένο στη μνήμη του ήρωα φίλου μου και συμπολεμιστή Θεμιστοκλή Ελευθερόπουλου (περιλαμβάνεται στους 16 πιο πάνω) και όλων των πεσόντων και αγνοουμένων της Κυπριακής τραγωδίας του 1974». Το βιβλίο έχει εμπλουτιστεί έκτοτε με την δράση κι άλλων δυνάμεων της ΕΦ.
Η απουσία συγγενών έφερε στο μυαλό μου μια παρόμοια τελετή ενταφιασμού οστών 15 ηρώων Εθνοφρουρών το 2024. Κατά τον ενταφιασμό στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, μια οικογένεια με 15 κατάλευκους κρίνους, εναπόθετε με ευλάβεια ένα-ένα κρίνο στους τάφους. Σε ερώτηση κάποιου, «ποιος είναι ο δικός σας», η απάντηση ήταν αυθόρμητη κι από τα βάθη των αιώνων:
– Είναι όλοι δικοί μας.
Με συγγενείς ή χωρίς, ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΙ ΔΙΚΟΙ ΜΑΣ.
*Ευρωβουλευτής (ΔΗΚΟ – S&D)
