Σε μια περίοδο οικονομικών ανακατατάξεων, τα πανεπιστήμια, οι συνεργατικοί χώροι εργασίας και τα digital hubs γεμίζουν με νέους που δεν περιμένουν την ευκαιρία; τη δημιουργούν μόνοι τους. Το φαινόμενο της νεανικής επιχειρηματικότητας ενισχύεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, με ολοένα και περισσότερους νέους, αλλά και μεγαλύτερους, να εγκαταλείπουν την παραδοσιακή επαγγελματική διαδρομή και να επιλέγουν να αναπτύξουν δικές τους ιδέες και υπηρεσίες.
Από start-ups στην τεχνολογία και την πράσινη καινοτομία, μέχρι δημιουργικές επιχειρήσεις, social enterprises και εξειδικευμένες (niche) επαγγελματικές υπηρεσίες, η νέα γενιά δείχνει αποφασισμένη να χαράξει τη δική της πορεία, ακόμη και μέσα σε ένα απαιτητικό οικονομικό περιβάλλον.
Από τη social media manager που αποφάσισε να αφήσει τη «σίγουρη» δουλειά της ιστορικού, μέχρι τον νεαρό entrepreneur που λανσάρει τη μία start-up μετά την άλλη και τον marketer που άφησε τη θέση του σε πολυεθνική για να παρέχει δικές του online συμβουλευτικές υπηρεσίες, δεν λείπουν τα παραδείγματα ανθρώπων που τολμούν.
Τι έχει συμβάλει σε αυτή τη στροφή; H ανάγκη για αυτονομία και ευελιξία στην εργασία και την καθημερινότητα, η αναζήτηση νοήματος και κοινωνικού αντίκτυπου, αλλά και η αλλαγή νοοτροπίας – με την επιχειρηματικότητα να αντιμετωπίζεται πλέον ως φυσική εξέλιξη κι όχι ως ρίσκο.
Παράλληλα, η πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία και παγκόσμιες αγορές, καθώς και οι νέες τεχνολογίες, έχουν εκδημοκρατίσει την πρόσβαση σε πελάτες και πόρους, αυξάνοντας τις ευκαιρίες και καθιστώντας τη δημιουργία μιας βιώσιμης επιχείρησης, αλλά και την freelance παροχή υπηρεσιών, πιο εφικτές από ποτέ.
Η περίοδος της πανδημίας λειτούργησε επίσης ως επιταχυντής: Έφερε περισσότερους ανθρώπους σε επαφή με την τεχνολογία, διεύρυνε τις ψηφιακές δεξιότητες και καθιέρωσε την εξ αποστάσεως εργασία ως επιλογή.
Η πορεία των νέων επιχειρηματιών, βέβαια, δεν είναι εύκολη· είναι γεμάτη προκλήσεις. Η γραφειοκρατία, η δυσκολία χρηματοδότησης και η αστάθεια παραμένουν εμπόδια. Ωστόσο, η ανάπτυξη συνεργατικών χώρων εργασίας, καθώς και προγραμμάτων υποστήριξης όπως οι “incubators” (εκκολαπτήρια επιχειρηματικότητας), έχει αλλάξει σημαντικά το τοπίο, δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό οικοσύστημα που δεν υπήρχε πριν από μια δεκαετία.
Οι γενιές από τους Millennials και μετά διαθέτουν όχι μόνο μεγαλύτερη τεχνολογική εξοικείωση, αλλά και περισσότερη εξωστρέφεια και δημιουργικά εργαλεία στα χέρια τους, χαρακτηριστικά που ενισχύουν την επιχειρηματικότητα και την ανεξαρτησία τους.
Στο πλαίσιο αυτής της νέας κουλτούρας, βρέθηκα κι εγώ να δοκιμάζω τη δική μου πορεία. Τoν τελευταίο χρόνο δραστηριοποιούμαι ως freelancer στον χώρο της πολιτικής ανάλυσης, παρέχοντας αναλύσεις και σχολιασμούς σε think tanks και outlets. Ήταν ένας στόχος που γεννήθηκε μετά το μεταπτυχιακό μου στις Διεθνείς Σχέσεις, όταν άρχισα να οραματίζομαι και να επιδιώκω έναν ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικής σκέψης.
Ένα εγχείρημα που ξεκίνησα αμέσως μετά τις σπουδές μου, το άφησα προσωρινά και το ξανάπιασα κάποια χρόνια αργότερα, έχοντας ως εφόδιο και την ενασχόλησή μου με τη δημοσιογραφία. Τίποτα δεν έγινε από τη μια στιγμή στην άλλη. Η μία συνεργασία έφερε την επόμενη· ένα άρθρο οδήγησε σε νέα πρόταση, μια ανάλυση άνοιξε τον δρόμο για περαιτέρω εμπλοκή και σταδιακά διαμορφώνεται ένα δίκτυο και ένας χώρος έκφρασης.
Σε χώρες όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, όπου η κουλτούρα των think tanks και των ερευνητικών κέντρων δεν είναι ακόμη ανεπτυγμένη, η ενασχόληση με τον τομέα των Διεθνών Σχέσεων δεν είναι καθόλου εύκολη. Συχνά, η μόνη διέξοδος είναι η διασύνδεση με το εξωτερικό. Ονειρεύομαι, ωστόσο, την ημέρα όπου και στον τόπο μας θα αμείβεται δίκαια η ερευνητική εργασία και όπου η πολιτική και ο δημόσιος διάλογος θα κατευθύνονται από την επιστημονική βάση.
Συνοψίζοντας, το φαινόμενο της νεανικής επιχειρηματικότητας δεν είναι συγκυριακό· αποτελεί δομική αλλαγή στην επαγγελματική κουλτούρα. Οι νέοι δεν περιμένουν πλέον να τους δοθεί ο δρόμος; τον ανοίγουν μόνοι τους. Και αν κάτι φαίνεται βέβαιο, είναι πως η επόμενη δεκαετία θα καθοριστεί από εκείνους που τολμούν, αναζητούν, πειραματίζονται και επιμένουν. Η νέα γενιά δεν ζητά απλώς χώρο στην αγορά εργασίας. Τον δημιουργεί.
