Η περιβαλλοντική ευθύνη αποτελεί ένα από τα καίρια θέματα ουσιαστικού περιβαλλοντικού δικαίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη που είναι σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος έχει θεσπίσει την Οδηγία 2004/35/ΕΚ με στόχο να εφαρμοστεί από τα κράτη – μέλη ένα πλαίσιο περιβαλλοντικής ευθύνης στη βάση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Αυτό σημαίνει πως όποιος προκαλέσει ζημιά στο περιβάλλον πέραν της ευθύνης της οποίας θα του καταλογιστεί, έχει ευθύνη να αποκαταστήσει τις ζημιές με δικά του έξοδα. Η περιβαλλοντική ζημιά περιλαμβάνει επίσης τη ζημιά που προκαλείται από αεροφερόμενα στοιχεία, εφόσον η ζημιά αφορά στα ύδατα, στο έδαφος ή σε προστατευόμενα είδη ή φυσικούς οικοτόπους. Η Οδηγία 2004/35/ΕΚ, ημερομηνίας 21 Απριλίου 2004, δεν καλύπτει περιβαλλοντική ζημιά ή επικείμενη απειλή τέτοιας ζημιάς, που οφείλεται σε: α) ένοπλη σύγκρουση, εχθροπραξίες, εμφύλιο πόλεμο ή εξέγερση, β) φυσικό φαινόμενο εξαιρετικού, αναπότρεπτου και ακατανίκητου χαρακτήρα. Επίσης η Οδηγία δεν εφαρμόζεται σε περιβαλλοντική ζημιά ή σε τυχόν επικείμενη απειλή τέτοιας ζημιάς που προκύπτει λόγω συμβάντος, η ευθύνη ή η αποζημίωση για το οποίο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής οιασδήποτε από τις διεθνείς Συμβάσεις που αναφέρονται στην Οδηγία. Με την Οδηγία 2004/35/ΕΚ έχει διαμορφωθεί μια νέα, αποτελεσματική πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος. Το κόστος μόλυνσης του περιβάλλοντος δεν το επωμίζονται όλοι οι πολίτες ή δεν δημιουργείται μια ανεξέλεγκτη ανάπτυξη αγνοώντας τις συνέπειες για το περιβάλλον, αλλά πλέον ο ρυπαίνων έχει την ευθύνη με δικά του έξοδα να αποκαταστήσει τη ζημιά που προκάλεσε. Η Οδηγία 2004/35/ΕΚ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, ένα πλαίσιο στο οποίο μπορούν να κινηθούν τα κράτη – μέλη και να αντιμετωπίσουν περιβαλλοντικούς κινδύνους ή ζημιές στο περιβάλλον. Ταυτόχρονα αποτρέπει όσους ρυπαίνουν το περιβάλλον, να συνεχίσουν να το κάνουν. Παράλληλα ενθαρρύνει την αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων οικονομικής ανάπτυξης με φιλικότερα προς το περιβάλλον μέσα. Η Κύπρος υιοθέτησε τη συγκεκριμένη Οδηγία το 2007. Mε την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» δημιουργούνται οι προϋποθέσεις προκειμένου να υπάρξει λογοδοσία και κοινωνική δικαιοσύνη. Όλοι είμαστε υπεύθυνοι, από τη μεγαλύτερη εταιρεία μέχρι τον τελευταίο πολίτη. Όλοι είμαστε μέρος της λύσης του περιβαλλοντικού προβλήματος και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Μόνο με αυτό τον τρόπο υπάρχει ελπίδα αλλαγής τόσο των συμπεριφορών όσο και των συνηθειών μας στην καθημερινότητά μας. Η ενημέρωση, η εκπαίδευση, η αλλαγή κουλτούρας είναι σημαντικές μεταβλητές οι οποίες θα πρέπει να μπουν στη γραφική παράσταση και να δώσουν αποτελέσματα τα οποία θα οδηγούν σε αποκατάσταση της περιβαλλοντικής αξιοπιστίας της κοινωνίας μας.
 
* Δημοσιογράφος