Σε κρίσιμο τεστ για να διαπιστώσει κατά πόσο μπορεί να παραμείνει ζωντανή η προοπτική λύσης του Κυπριακού, με βάση το μοντέλο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, σκοπεύει να υποβάλει τους παίκτες του Κυπριακού η Τζέιν Χολ Λουτ.
Η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ φθάνει στην Κύπρο τον Φεβρουάριο, φέρνοντας μαζί της ένα προσχέδιο των όρων αναφοράς. Του πλαισίου, δηλαδή, που θα πρέπει να συμφωνήσουν οι κ.κ. Αναστασιάδης και Ακιντζί, προκειμένου να επαναρχίσει μια σύντομη διαδικασία για τη διευθέτηση του προβλήματος. Αν το κείμενο της κ. Λουτ απορριφθεί, ενδεχόμενο που η στενή συνεργάτις του κ. Γκουτέρες και η Γραμματεία του ΟΗΕ θεωρούν πολύ πιθανό, τότε ξεκινά διαδικασία εγκατάλειψης του ομοσπονδιακού μοντέλου για επανένωση του νησιού και αναζητούνται πλέον άλλοι οδοί συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Μέχρι τον ερχόμενο Ιούλιο, πάντως, θα πρέπει να έχει οριστικοποιηθεί η κατεύθυνση που θα λάβουν το πράγματα στο Κυπριακό. Σε αντίθετη περίπτωση, τίθεται πραγματικά εν αμφιβόλω η παραμονή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο νησί, με τον Γενικό Γραμματέα να προετοιμάζει ήδη τις πλευρές συστήνοντας, στην έκθεσή του, τη δημιουργία μηχανισμών για επίλυση των όποιων διαφορών θα προκύψουν στη νεκρή ζώνη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ετοιμάζει το τεστ
Διπλωματική πηγή ανέφερε στον «Φ» ότι η Τζέιν Χολ Λουτ ολοκληρώνει αυτές τις ημέρες τη μελέτη όλων των κειμένων, που αποτελούν το κεκτημένο των διαπραγματεύσεων του Κυπριακού. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με τα όσα έχει αποκομίσει από τις συζητήσεις με τους άμεσα εμπλεκόμενους θα εκπονήσει προσχέδιο με τους όρους αναφοράς. Η ελληνοκυπριακή πλευρά γνωρίζει ότι το κείμενο δεν θα είναι λεπτομερές, από τη στιγμή που οι ηγέτες απέχουν σημαντικά από του να συμφωνήσουν πλαίσιο που θα επιτρέψει τη συνέχιση του διαλόγου. Επιπλέον, σύμφωνα με ελληνοκυπριακή πηγή, η κ. Λουτ έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι το πάνω χέρι στο πολιτικό πρόβλημα δεν το έχουν οι πλευρές στο νησί, αλλά η Τουρκία. Κυβερνητική πηγή ανέφερε στον «Φ» ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επιθυμεί διακαώς να εκπονηθούν οι όροι αναφοράς. Μπορεί έτσι να επιχειρηματολογήσει πως υπάρχει εν εξελίξει διαδικασία διαπραγμάτευσης και δεν χρειάζεται να ληφθούν μέτρα που θα αλλάξουν τη στάση της διεθνούς κοινότητας. Ο κ. Αναστασιάδης, πάντως, αναγνωρίζει ότι για να γίνουν οι όροι αναφοράς αποδεκτοί και από τις δύο πλευρές θα πρέπει να είναι αόριστοι. Στην ουσία, να μην λένε τίποτα ουσιαστικό.
Η απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ αναμένεται στην Κύπρο στα μέσα Φεβρουαρίου και θα παρουσιάσει το προσχέδιο με τους όρους αναφοράς στους ηγέτες. Ο «Φ» αντιλαμβάνεται πως η ίδια η κ. Λουτ και οι συνεργάτες της αντιμετωπίζουν αυτό το κείμενο ως τεστ, για να διαφανεί κατά πόσο οι δύο πλευρές αποδέχονται τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Αν γίνει δεκτό έχει καλώς. Κατά βάθος, όμως, και αυτό συνάγεται και από τις επαφές που είχε η κ. Λουτ, αναμένουν πως οι πλευρές θα απορρίψουν το πλαίσιο που θα τεθεί ενώπιόν τους. Αν όντως συμβεί αυτό, τότε θα ανοίξει και επίσημα ο κύκλος αναζήτησης λύσης με διαφορετικό μοντέλο λύσης.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Οι θέσεις του Foreign Office για το Κυπριακό
Αλλάζει η εντολή
Διπλωμάτης μας ανέφερε ότι στη Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών έχουν ήδη αρχίσει οι συζητήσεις για να επεκταθεί η εντολή της Τζέιν Χολ Λουτ. Αναμένοντας την απόρριψη των όρων αναφοράς, η εντολή επεκτείνεται ώστε να περιλαμβάνει και τη διαδικασία απόφασης για το πώς μπορούν να προχωρήσουν τα πράγματα απ’ εδώ και μπρος και με ποιο μοντέλο λύσης. Μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά πως «η περίοδος μέχρι τον Ιούλιο, όταν θα έλθει ξανά στο Συμβούλιο Ασφαλείας η ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, είναι στην ουσία η τελευταία ευκαιρία για να διασωθεί το μοντέλο διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας». Μέχρι τότε, θα πρέπει να έχει διαφανεί αν η διαδικασία λύσης θα προχωρήσει με βάση το ομοσπονδιακό μοντέλο, ή αν θα αναζητηθούν άλλες ρυθμίσεις. Το υπάρχον καθεστώς δεν είναι βιώσιμο, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτέρες στην πρόσφατη έκθεσή του για το Κυπριακό.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: ΠτΔ: Δεν θα διστάσω να πάρω αποφάσεις για ειρήνη
«Ράγισε το γυαλί»
Η αλλαγή μοντέλου λύσης του Κυπριακού δεν είναι μια απόφαση που μπορεί να ληφθεί από τη μια στιγμή στην άλλη. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν πως στα Ηνωμένα Έθνη έχει αρχίσει να ωριμάζει η ιδέα πως αν διαπιστωθεί τελεσίδικα ότι η ομοσπονδία δεν λειτουργεί (και αυτό θα γίνει μέχρι τον Ιούλιο) τότε θα ξεκινήσει αναζήτηση που ενδεχομένως θα οδηγήσει στη διαπραγμάτευση της διχοτόμησης. Η εγκατάλειψη του ομοσπονδιακού μοντέλου μπορεί, σύμφωνα με τις ίδιες σκέψεις, να ολοκληρωθεί με το πέρας της θητείας του Μουσταφά Ακιντζί, την άνοιξη του 2020. Σημειώνεται πως η Τουρκία έχει ήδη απομακρυνθεί από την ιδέα της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Παρασκηνιακά, μάλιστα, το έχει διαμηνύσει με σαφήνεια στους ξένους συνομιλητές της. Στους υπολογισμούς αυτούς λαμβάνεται υπόψη και το ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει αναφερθεί σε μοντέλο λύσης δύο κρατών σε συνομιλίες του με διπλωμάτες και ξένους αξιωματούχους.
Την ιδέα ότι η ομοσπονδία πνέει τα λοίσθια ενισχύει και το γεγονός ότι οι κ.κ. Αναστασιάδης και Ακιντζί δεν έχουν καμία επαφή, ούτε και το επιδιώκουν. Δυτική διπλωματική πηγή ανέφερε ότι ο κάθε ηγέτης «μιλά στο δικό του κοινό. Καλλιεργούν τον φόβο στους πολίτες, θεωρώντας ότι ο φόβος φέρνει περισσότερες ψήφους από την ελπίδα». Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν ότι τα όσα λέγονται στο δημόσιο προσκήνιο και στις δύο κοινότητες είναι κούφια λόγια. Για να πειστούν ότι κάτι μπορεί να γίνει θέλουν να δουν έργα. Για παράδειγμα, μια καλή αρχή θα ήταν να προχωρήσει η σύνδεση των κινητών τηλεφώνων και των ηλεκτρικών δικτύων. Όπως, επίσης, και να συσταθεί επιτέλους το Ταμείο Υδρογονανθράκων που θα ορίζει και ποιο θα είναι το μερίδιο των Τουρκοκυπρίων από την εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου που υπάρχουν στην κυπριακή ΑΟΖ.
Τη θλιβερή εικόνα για το μέλλον της ομοσπονδίας έρχονται να συμπληρώσουν τα λεγόμενα διπλωμάτη που ανέφερε χαρακτηριστικά στον «Φ» τα εξής: «Κάτι έχει σπάσει. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν πιστεύει ότι μπορεί να του βγει η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία έτσι όπως έχει διαμορφωθεί. Ειδικά με τη απαίτηση των Τ/Κ για μία θετική ψήφο στη λήψη αποφάσεων σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Το γυαλί έχει ραγίσει».
Σπεύδουν βραδέως!
Μαζί με τις επαφές των ηγετών στην Κύπρο έχουν παγώσει και οι ανεπίσημες διαβουλεύσεις μεταξύ της ελληνοκυπριακής πλευράς και της Τουρκίας. Ο «Φ» αντιλαμβάνεται πως μετά τη συνάντηση του Νίκου Αναστασιάδη με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσολγου, τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, δεν έγινε άλλη προσπάθεια για επαφή μεταξύ των δύο. Αντιλαμβανόμαστε ότι γίνονται τώρα κάποιες σκέψεις για να διευθετηθεί άτυπη συνάντηση του διαπραγματευτή, Ανδρέα Μαυρογιάννη, με τον μόνιμο αντιπρόσωπο της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη Φεριντούν Σινιρλίογλου. Η επαφή θα μπορούσε να γίνει στη Νέα Υόρκη την ερχόμενη βδομάδα, όταν θα βρίσκεται εκεί και ο κ. Μαυρογιάννης για το ζήτημα της ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ο κ. Σινιρλίογλου είναι βαθύς γνώστης του Κυπριακού, υπηρέτησε ως γενικός διευθυντής του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών και έχει πολύ καλές προσβάσεις στα Ηνωμένα Έθνη. Κυβερνητική πηγή χαρακτήρισε τον Φεριντούν Σινιρλίογλου «επικίνδυνο αντίπαλο».
Γεγονός, πάντως, είναι ότι ουδείς βιάζεται για επανέναρξη της διαδικασίας. «Έχει χαθεί η δυναμική. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανείς που να ωθεί τα πράγματα προς μια διευθέτηση. Ο ασθενής είναι ακόμα ζωντανός αλλά παραμένει σε κώμα», ανέφερε χαρακτηριστικά διπλωμάτης στην εφημερίδα μας. Εκτός από την Τουρκία, που δεν επιθυμεί να υπάρξει εξέλιξη στο Κυπριακό πριν τις δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο, ούτε η Ελλάδα θέλει να αντιμετωπίσει το Κυπριακό μαζί με το Σκοπιανό, οι ευρωεκλογές είναι τον Μάιο. Επιπλέον, η Βρετανία είναι απολύτως απορροφημένη με το Brexit και στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτή την περίοδο, ουδείς μπορεί να πάρει ξεκάθαρη απάντηση για το Κυπριακό από το Στέιτ Ντιπαρτμεντ.
Ανανέωση για έξι μήνες
Εν όψει της συζήτησης για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, στη Νέα Υόρκη βρίσκεται και η πολιτική προϊσταμένη των κυανοκράνων, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, η οποία θα ενημερώσει την Τετάρτη το Συμβούλιο Ασφαλείας. Η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί ότι είναι στην ίδια γραμμή με τα Ηνωμένα Έθνη, σε ό,τι αφορά την ανανέωση της εντολής των κυανοκράνων, για άλλους έξι μήνες. «Δεν θα υπάρξει έκπληξη τώρα, θα ανανεωθεί η εντολή στις 30 Ιανουαρίου. Θα εγγραφούν, όμως, υποθήκες», ανέφερε στον «Φ» κυβερνητική πηγή. Διπλωμάτης μας επισήμανε επίσης ότι η επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας ευνοεί σε αυτό το στάδιο τη Δημοκρατία. Ειδικά σε ό,τι αφορά την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Μας υπογράμμισε, όμως, ότι στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα υπάρχει λεκτικό που παραπέμπει στη σύσταση μηχανισμών των δύο πλευρών για να λύνουν οι ίδιες τις όποιες διαφορές προκύπτουν μεταξύ τους στη νεκρή ζώνη. Ουσιαστικά, ανέφερε η ίδια πηγή, είναι προετοιμασία για ενδεχόμενη αποχώρηση των κυανοκράνων. Επανέλαβε επίσης ότι «θα υπάρξουν δραστικές αλλαγές τον Ιούλιο, αν μέχρι τότε δεν έχει επιτευχθεί συναντίληψη για το πώς προχωρά η διαδικασία και με ποιο μοντέλο λύσης. Ο Γκουτέρες έχει ήδη προειδοποιήσει τις εγγυήτριες δυνάμεις επ’ αυτού».
Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι όχι μόνο δεν αντιδρούν, αλλά ενθαρρύνουν την αποχώρηση των κυανοκράνων. Θεωρούν ότι η σύσταση μηχανισμών επίλυσης διαφορών συνιστά αναβάθμιση του «κράτους», ενώ η παρουσία του τουρκικού στρατού αποδυναμώνει τις όποιες ανησυχίες για την ασφάλειά τους. Ουδείς άλλος παίκτης, όμως, υιοθετεί αυτή την οπτική. Μάλιστα, η διεθνής κοινότητα έχει ξεκαθαρίσει τόσο στην τουρκική όσο και στην ελληνοκυπριακή πλευρά ότι η σύσταση μηχανισμών δεν σημαίνει και αναβάθμιση του «κράτους» στον κατεχόμενο βορρά.
Ετοιμάζεται ο Οζερσάι
Η πολιτική μηχανή της Τουρκίας έχει από καιρό ξεκινήσει την αποδόμηση του Μουσταφά Ακιντζί και την προετοιμασία της διεθνούς κοινής γνώμης για να δεχθεί από τώρα τον «υπουργό Εξωτερικών» Κουντρέτ Οζερσάι ως συνομιλητή της. Διπλωμάτης μάς ανέφερε ότι Τούρκοι αξιωματούχοι αποθαρρύνουν ξένους ομόλογούς τους από το να επιδιώκουν συναντήσεις και να συνομιλούν με τον κ. Ακιντζί. Τους τονίζουν πως το πρόσωπο που θα πρέπει να συνομιλούν στην τουρκοκυπριακή πλευρά είναι ο κ. Οζερσάι. Την ίδια εικόνα έχει και η ε/κ πλευρά. Μας επισημάνθηκε, μάλιστα, ότι ο κ. Οζερσάι πέτυχε τον στόχο να αλλάξει την ηγεσία του Κόμματος Εθνικής Ενότητας και τώρα περιμένει να συμφωνηθεί νέος συνασπισμός μεταξύ του δικού του κόμματος και των Τουρκοκύπριων εθνικιστών. Εντός του 2019, αναμένεται να «αποστασιοποιηθεί», κατά κάποιον τρόπο, από την Τουρκία, για να διευκολύνει την εκλογή του στην «προεδρία» του «κράτους». Είναι γεγονός ότι, παρά την προφανή εξάρτηση από την Άγκυρα, πολλοί Τουρκοκύπριοι θέλουν ο ηγέτης τους να μπορεί να τηρεί κάποια απόσταση και να μην ταυτίζεται πλήρως με την τουρκική πολιτική για την Κύπρο.
