Ένα αρχικό σημείο που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι κινητά τηλέφωνα υπάρχουν σε όλες τις Φυλακές σε όλες τις χώρες του κόσμου, παράνομα και μη. Αρμόδιες Αρχές ανά το παγκόσμιο αναγνωρίζουν ότι η χρήση κινητού τηλεφώνου πλέον θεωρείται βασικό στοιχείο της ζωής στη φυλακή «a feature of prison life across the states». Σε τέτοιο βαθμό, που κάποιες από τις φυλακές έχουν αποφασίσει πλέον ακόμα και υπό όρους να παρέχουν οι ίδιες κινητές συσκευές σε κρατουμένους.
Το 2018, σχετική μελέτη από το Υπουργείο Δικαιοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου, εντοπίζει για παράδειγμα ότι το 2013 υπήρχαν 7,451 συσκευές στις φυλακές Αγγλίας και Ουαλίας και το 2017, 15,000 συσκευές. Οι συγκεκριμένες φυλακές χαρακτήρισαν ότι το κυριότερο πρόβλημα με το συγκεκριμένο θέμα είναι η παράνομη εσωτερική αγορά (illicit prison economy) που δημιουργείται αναφορικά με την αγορά κινητών συσκευών και τη χρήση τους από άτομα που μπορεί να μην έχουν οι ίδιοι κινητή συσκευή και πληρώνουν άλλους για να την χρησιμοποιήσουν. Όπως φαίνεται από την εν λόγω έκθεση, πάρα το ότι μερικοί κρατούμενοι μπορεί να χρησιμοποιούν το κινητό για εγκληματικές ενέργειες, εντούτοις, ΟΛΟΙ οι κρατούμενοι χρησιμοποιούν το κινητό τηλέφωνο για να έχουν επαφή με την οικογένεια και δικά τους άτομα. Τα άτομα που το χρησιμοποιούν για να έχουν επικοινωνία με οικογένεια και δικά τους άτομα φαίνεται να έχουν και την πιο μεγάλη ανάγκη και ζήτηση να έχουν και να χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο από οποιαδήποτε άλλη ομάδα κρατουμένων.
Στην εξαιρετικά πρόσφατη έκθεση (Ιανουάριος 2021) Digital Technology in Prisons υποστηρίζεται ότι πλέον η περιορισμένη/ελεγχόμενη πρόσβαση στο διαδίκτυο από όλους τους κρατουμένους επιβάλλεται για μια ορθότερη επανένταξη και καλύτερο σωφρονισμό. Περαιτέρω, όπως φαίνεται, η τεχνολογία βοηθά στην ίδια τη λειτουργία της φυλακής και επιτρέπει σε κρατουμένους να έχουν άμεση σχέση και πρόσβαση στα διαδικαστικά τους.
Το 2020 στην Αργεντινή (σε κάποιες Φυλακές) εγκρίθηκε η παροχή και χρήση κινητών τηλεφώνων στις Φυλακές αρχικά ως μέτρο ανακούφισης των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι φυλακές λόγω της πανδημίας και του υπερπληθυσμού των φυλάκων τους. Μέτρο το οποίο τελικά μονιμοποιήθηκε για κάποιες πτέρυγες κάποιων φυλακών της χώρας.
Το 2021 η Σκωτία πλήρωσε £3.2 εκατ. για αγορά ειδικών κινητών τηλέφωνων, τα οποία έδωσε σε όλους τους κρατουμένους και μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο με συγκεκριμένο τρόπο και για να ενωθούν μόνο με συγκεκριμένους αριθμούς που είχαν εγκριθεί από τη φυλακή.
Άλλες χώρες, όπως Ιρλανδία (2022) και Γαλλία (2017), προτίμησαν να εγκαταστήσουν σταθερά τηλέφωνα σε όλα τα κελιά με τη δυνατότητα ο κάθε κρατούμενος να μπορεί να χρησιμοποιήσει το τηλέφωνο όσες φορές θέλει και όποτε θέλει από το κελί του.
Στη νέα Hameenlinna Smart Prison της Φινλανδίας (2020), όλα τα κελιά έχουν τον δικό τους φορητό υπολογιστή (laptop), όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να έχει ο κάθε κρατούμενος επικοινωνία με το προσωπικό των φυλακών, μεταξύ τους οι κρατούμενοι, αλλά και με άτομα εκτός της φυλακής. Περαιτέρω, έχουν περιορισμένη πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Το 2011, ενώ ο πρόεδρος Obama προώθησε νόμο που ποινικοποιεί τα κινητά τηλέφωνα στις φυλακές, κινητά τηλέφωνα συνεχίζουν να υπάρχουν σε όλες τις φυλακές της Αμερικής, με το 2017 να καταγράφει κατοχή κινητού τηλεφώνου σε κάθε 1 από 3 κρατουμένους.
Τέλος, η μοναδική αναφορά που εντοπίζεται στους νόμους και κανονισμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι στο άρθρο 129Α του περί Ποινικού Κώδικα, το οποίο άρθρο αναφέρει ότι αποτελεί ποινικό αδίκημα η μεταφορά κινητού τηλεφώνου ή κινητή συσκευή επικοινωνίας με σκοπό όπως αυτό περιέλθει στην κατοχή προσώπου που βρίσκεται υπό κράτηση εντός αστυνομικών κρατητηρίων. Συνεπώς, ποινικό αδίκημα διαπράττει άτομο το οποίο μεταφέρει κινητό σε αστυνομικά κρατητήρια με σκοπό να το δώσει σε κρατούμενο. Δεν αποτελεί ποινικό αδίκημα η κατοχή ή η χρήση κινητού τηλεφώνου από κρατούμενο στις Κεντρικές Φυλακές. Αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα, το οποίο όμως καθορίζεται ως πειθαρχικό μέσα από τους εσωτερικούς κανονισμούς της φυλακής.
*Δικηγόρος, Φοίβος Χρ. Κληρίδη & Συνεργάτες ΔΕΠΕ
