Η νέα Κυβέρνηση οφείλει εξ αρχής να αντιληφθεί τον καθοριστικό ρόλο των θεσμών της Δικαιοσύνης στην αντιμετώπιση της κρίσης
H αποτελεσματικότητα και λειτουργικότητα της δικαιοσύνης καθώς και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των δικαστηρίων αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκταμίευση €1.2 δισεκ. από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ
Ο νέος Πρόεδρος αναλαμβάνει καθήκοντα εν μέσω ιδιαίτερα αβέβαιων συνθηκών και ενός αμφίρροπου οικονομικού κλίματος. Η πανδημία, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και ο πληθωρισμός είναι τρεις γνωστοί εξωγενείς παράγοντες οι οποίοι απειλούν την οικονομική σταθερότητα όχι μόνο της χώρας μας αλλά της παγκόσμιας οικονομίας γενικότερα. Η επιτυχής αντιμετώπιση των προβλημάτων απαιτεί ανθεκτικούς και στιβαρούς θεσμούς οι οποίοι να μπορούν να ανταπεξέρχονται των προκλήσεων και εγκαίρως να επιβάλλουν δίκαιες λύσεις.
Η νέα Κυβέρνηση οφείλει ευθύς εξ αρχής να αντιληφθεί τον καθοριστικό ρόλο των θεσμών της Δικαιοσύνης στην αντιμετώπιση της κρίσης. Προτάσσονται εδώ δύο βασικοί άξονες οι οποίοι μπορούν να ενεργήσουν προς το σκοπό αυτό: (1) γρήγοροι και αποτελεσματικοί μηχανισμοί επίλυσης διαφορών οι οποίοι θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός επενδυτικού κλίματος ασφάλειας και σταθερότητας, και (2) αποτελεσματικοί θεσμοί πάταξης της διαφθοράς οι οποίοι θα αποτρέπουν τις καταχρήσεις, θα εξασφαλίζουν την εύρυθμη και δίκαιη λειτουργία του κράτους και θα ενισχύουν την αξιοπιστία μας προς πιθανούς επενδυτές.
Είναι γνωστό ότι εδώ και πολλά χρόνια παρατηρούνται πολύχρονες καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων ενώπιον των Δικαστηρίων. Προς επίλυση του προβλήματος και προς εκσυγχρονισμό των Δικαστηρίων μας έχει ήδη δρομολογηθεί ένα μεγαλεπήβολο πλάνο μεταρρύθμισης, η πλήρης υλοποίηση του οποίου θα πρέπει να αποτελέσει μία από τις κύριες προτεραιότητες της νέας Κυβέρνησης. Η μεταρρύθμιση αυτή, η οποία έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται, προνοεί μεταξύ άλλων για τα ακόλουθα:
-Την ενίσχυση των διαθέσιμων μέτρων εκτέλεσης έτσι ώστε να μπορεί ο εκάστοτε πιστωτής με μεγαλύτερη ευκολία να εισπράξει τις οφειλές που βάσει Δικαστικής απόφασης του οφείλονται.
-Την κατά προτεραιότητα εκδίκαση των καθυστερημένων υποθέσεων με σκοπό αυτές σύντομα να εκλείψουν.
– Την υιοθέτηση των νέων θεσμών πολιτικής δικονομίας, οι οποίοι έχουν εγκριθεί και θα εφαρμοστούν από τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι θεσμοί αυτοί, οι οποίοι καθιερώνουν νέες, σύγχρονες διαδικασίες για τη διεξαγωγή αστικών υποθέσεων, εκτιμάται ότι θα εξοικονομήσουν πολύτιμο δικαστικό χρόνο.
-Την ακουστική ψηφιακή καταγραφή (Digital Audio Recording) πρακτικών των Δικαστικών συνεδριάσεων, η οποία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το 2025.
-Τη λειτουργία του Εμπορικού Δικαστηρίου, το οποίο έχει ήδη εγκαθιδρυθεί βάσει νόμου. Η λειτουργία του Εμπορικού Δικαστηρίου όχι μόνο θα συμβάλει στην αποσυμφόρηση των Επαρχιακών Δικαστηρίων αλλά εκτιμάται πως θα βοηθήσει και στην ανάδειξη της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου, εφόσον επιτρέπει τη διεξαγωγή υποθέσεων ενώπιον του και στην αγγλική γλώσσα.
-Το νέο Ναυτοδικείο, το οποίο επίσης έχει εγκαθιδρυθεί βάσει νόμου αλλά ακόμη να αρχίσει να λειτουργεί. Η δημιουργία αυτού του εξειδικευμένου Δικαστηρίου και η εκτιμώμενη άμεση επίσπευση των διαδικασιών εκδίκασης υποθέσεων Ναυτοδικείου θα συμβάλει στην αναζωογόνηση του ναυτιλιακού τομέα, καθιστώντας την κυπριακή σημαία ακόμη πιο ελκυστική επιλογή για τους πλοιοκτήτες.
Ομολογουμένως ένα σημαντικό μέρος των μεταρρυθμίσεων αυτών εμπίπτει στις αρμοδιότητες και αποτελεί ευθύνη της Δικαστικής Εξουσίας και όχι της Κυβέρνησης (Εκτελεστικής Εξουσίας). Εντούτοις, η νέα Κυβέρνηση οφείλει να σταθεί αρωγός σε όλες τις πτυχές αυτής της προσπάθειας, παρέχοντας όλα τα αναγκαία κονδύλια και εφόδια για την χωρίς συμβιβασμούς υλοποίηση των έργων.
Εκτός από το έμμεσο όφελος, η επιτυχής υλοποίηση των πιο πάνω θα επιφέρει και άμεσο οικονομικό όφελος. Αυτό διότι η αποτελεσματικότητα και λειτουργικότητα της δικαιοσύνης καθώς και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των δικαστηρίων αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκταμίευση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης των €1.2 δισεκατομμυρίων που προνοούνται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) Κύπρου για την περίοδο 2021-2026.
Όσον δε αφορά το δεύτερο άξονα, την πάταξη του φαινομένου της διαφθοράς και την επανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς, εισήγηση είναι όπως:
-Ενισχυθούν και επεκταθούν οι διαδικασίες διαφάνειας σε όλα τα κέντρα λήψεως αποφάσεων.
-Ληφθούν μέτρα προς στήριξη και ανάδειξη της νεοσύστατης Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Αν χρειαστεί, να εφοδιαστεί η αρχή αυτή με πρόσθετες εξουσίες / δυνατότητες για να διερευνά από μόνη της όλα τα παράπονα, ακόμη και απλές φημολογίες, περί διαφθοράς.
-Επιδειχθεί μηδενική ανοχή προς οποιεσδήποτε καταχρήσεις εξουσίας. Καιρός είναι επιτέλους η πολιτική ασυλία να τεθεί στο σωστό της πλαίσιο: δεν καλύπτει τις ιδιωτικές πράξεις.
Τα θεμέλια έχουν ήδη τεθεί και η νέα Κυβέρνηση οφείλει να κτίσει επί αυτών. Με την επιτυχή υλοποίηση των πιο πάνω θα ενισχυθεί ο τομέας της δικαιοσύνης, με πολλαπλά οφέλη τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία γενικότερα.
*Partner, Michael Kyprianou & Co LLC
