Ο οφθαλμίατρος δρ Τάσος Γεωργίου εξηγεί τι είναι η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και μιλά για τις πρωτοποριακές έρευνες που διεξάγονται υπό την καθοδήγησή του και αφορούν την αντιμετώπισή της.
Γιατρέ πόσο σοβαρή πάθηση είναι η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;
Πρέπει να αναφέρουμε καταρχάς ότι αφορμή για το νέο ενδιαφέρον στα θέματα ωχροπάθειας αποτέλεσαν τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα ερευνών που διεξάγονται εδώ στην Κύπρο και έχουν δημοσιευτεί πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό διεθνούς κύρους British Medical Journal of Ophthalmology. Η όρασή μας είναι το πιο σημαντικό αισθητήριο όργανο στον ανθρώπινο οργανισμό και κυρίως σε αυτήν οφείλει η ανθρωπότητα την ευημερία και την ποιότητα ζωής της. Κάθε ανωμαλία στην όραση που προκαλεί μείωση της διαθλαστικής οξύτητας μειώνει ταυτόχρονα την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. Για το λόγο αυτό επιστήμονες από όλο τον κόσμο συνεχώς αγωνίζονται για να τη βελτιώσουν ή και αναπτύσσουν νέα θεραπευτικά σχήματα στον αγώνα για αντιμετώπιση της τύφλωσης. Μια από τις παθήσεις στα μάτια όπου έχουν σοβαρή επίπτωση στην ποιότητα της όρασης είναι η ηλιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Η περιοχή που βρίσκεται η ωχρά κηλίδα είναι στο κέντρο του αμφιβληστροειδή γι’ αυτό και οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτήν επηρεάζει την κεντρική όραση. Σε περίπτωση που παρουσιαστεί κάποια βλάβη στην περιοχή αυτή, τότε το άτομο θα προσέξει ότι ενώ η περιφερική όραση μπορεί να μην ενοχληθεί σχεδόν καθόλου, η κεντρική όραση θα αρχίσει να έχει σημαντική απώλεια.
Τι ακριβώς είναι η ξηρή μορφή εκφύλισης της ωχράς κηλίδας;
Η ξηρή μορφή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας καλύπτει περίπου το 90% των περιπτώσεων. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι η πρώτη αιτία τύφλωσης σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και υπολογίζεται παγκοσμίως να ξεπερνά τα 200 εκατομμύρια ασθενείς, όπου το 2020 αναμένεται μία σημαντική αύξηση των ασθενών άνω του 50%. Στην ξηρή μορφή έχουμε εναπόθεση πρωτεϊνών και λιπιδίων κάτω από το στρώμα του επιθηλίου του αμφιβληστροειδή. Οι εναποθέσεις αυτές οδηγούν βαθμιαία σε καταστροφή των φωτοευαίσθητων κυττάρων. Αρχίζει τότε το άτομο να βλέπει σκοτάδι στην κεντρική περιοχή της όρασης το οποίο σιγά-σιγά αρχίζει να γίνεται πιο έντονο και να επεκτείνεται.
Μπορείτε να μας πείτε μερικά λόγια για τις πρωτοποριακές έρευνες που διενεργούνται στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, υπό την καθοδήγησή σας, για αντιμετώπιση της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας;
Στο μεγάλο αγώνα που διεξάγει η ανθρωπότητα για επίλυση των προβλημάτων της ωχράς κηλίδας, επιφανείς επιστήμονες σε όλο τον κόσμο έχουν επιστρατευτεί και εργάζονται καθημερινά για επίλυση του χρόνιου αυτού προβλήματος που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής αλλά και που στοιχίζει στα ταμεία υγείας των χωρών τεράστια ποσά. Στην προσπάθεια αυτή συμμετέχει και το Οφθαλμός Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο με πρωτοποριακά πειράματα σε ζωικά μοντέλα σε συνεργασία με τον γενετιστή κ. Σταύρο Μαλά από το Ινστιτούτο Γενετικής και τον καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Δέλτα από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και διευθυντή του Κέντρου Μοριακής Ιατρικής Κύπρου. Συμμετέχουν επίσης από την ομάδα του Οφθαλμός Ερευνητικού και Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου, οι ερευνητές δρ Κατερίνα Προκοπίου, η δρ Μαρία Καλογήρου και ο Πάνος Κολοβός. Έχουμε καταφέρει με τους συνεργάτες μας με την πάροδο πολλών χρόνων συστηματικής και επίπονης δουλειάς και με σημαντική επένδυση στην αγορά μηχανημάτων και εργαλείων πρωτοποριακής τεχνολογίας μια σημαντική ανακάλυψη παγκόσμιας εμβέλειας στην αντιμετώπιση της ξηρής μορφής ωχροπάθειας.
Τι ακριβώς φάνηκε μέσα από αυτά τα αποτελέσματα;
Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν δείξει ξεκάθαρα ότι με τη βοήθεια νέων θεραπευτικών σχημάτων, βασισμένων σε μια ειδική φόρμουλα ωμέγα 3 λιπαρών οξέων μπορούμε όχι μόνο να προστατέψουμε αλλά και να αυξήσουμε τον αριθμό των φωτοκύτταρων στην ξηρή μορφή ωχροπάθειας.
Η επιτυχία αυτή βασίζεται στη λήψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων σε μια συγκεκριμένη αναλογία μεταξύ τους και σε μια συγκεκριμένη δοσολογία η οποία ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα με αναλύσεις αίματος ώστε να πετύχουμε τη μέγιστη ασφαλή απόδοση.
Γιατρέ θα θέλαμε να μας κάνετε μια απλή περιγραφή της έρευνας ώστε να γίνει πιο κατανοητό τι ακριβώς έχετε πετύχει.
Χρησιμοποιήσαμε για τους λόγους της έρευνας τον τύπο ποντικού που ανάπτυξε την πάθηση ξηρής μορφής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Ο συγκεκριμένος τύπος ποντικού αναπτύσσει όλα τα χαρακτηριστικά τής υπό εξέταση ασθένειας. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης υγιή ποντίκια. Τα ποντίκια χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες για να ελεγχτούν διαφορετικά ενδεχόμενα της πάθησης. Η πρώτη ομάδα αφορούσε υγιή ποντίκια που τους εδόθη η θεραπεία. Η δεύτερη ομάδα, ποντίκια με την ασθένεια που τους εδόθη ωμέγα 3. Η τρίτη ομάδα, ποντίκια με την ασθένεια που χορηγήθηκαν ωμέγα-3 + ωμέγα-6 και τέλος η τέταρτη ομάδα, ποντίκια με την ασθένεια χωρίς καμιά θεραπεία. Η ολοκλήρωση του συγκεκριμένου πειράματος μάς πήρε αρκετούς μήνες, όπου στη συνέχεια έγινε ιστολογική εξέταση των φωτοκυττάρων καθώς απομονώθηκαν συγκεκριμένοι φλεγμονώδεις δείκτες, έγινε έλεγχος της συγκέντρωσης λιπαρών οξέων στον αμφιβληστροειδή και στο αίμα. Η θεραπεία αυτή έδειξε ξεκάθαρα ότι το συγκεκριμένο δοσολογικό σχήμα που πετύχαμε όχι μόνο προστατεύει τα φωτοκύτταρα αλλά μπορεί να τα αυξήσει.
Ποιο αντίκτυπο είχαν οι έρευνες αυτές στο εξωτερικό;
Να σας πω. Στην Ευρώπη άρχισαν πρόσφατα νέες μελέτες για την ξηρή μορφή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας βασισμένες στα αποτελέσματα της έρευνάς μας. Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι στην Αμερική αυτή τη στιγμή γίνονται κλινικές μελέτες που έχουν άμεση σχέση με την έρευνά μας και αναμένονται τα αποτελέσματα σύντομα. Η μελέτη αυτή έχει χρηματοδοτηθεί από το National Eye Institute της Αμερικής με πάνω από 10 εκατομμύρια δολάρια. Τα στατιστικά αποτελέσματα των πρόσφατων ερευνών δείχνουν ξεκάθαρα ότι μπορούμε να ελπίζουμε σαν ανθρωπότητα σε αντιμετώπιση της πάθησης αυτής της ξηρής μορφής ωχροπάθειας, αλλά μας δίνουν ταυτόχρονα ελπίδες για αντιμετώπιση και άλλων δυστροφιών της ωχράς κηλίδας με το ίδιο ή παρόμοιο δοσολογικό σχήμα. Σύντομα θα δημοσιεύσουμε τα αποτελέσματα των ερευνών μας για άλλες παθήσεις της ωχράς κηλίδας. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης ανά το παγκόσμιο ανήκουν στην κλινική Οφθαλμός.
