Η διάσπαση του μετώπου Κύκκου – Λεμεσού ήταν από τους πλέον καθοριστικούς παράγοντες που οδήγησαν στην εκλογή του τέως μητροπολίτη Πάφου Γεώργιου στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, όπως εκτιμά ο θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού, ο οποίος γνωρίζει όσο λίγοι τα της Εκκλησίας της Κύπρου και από τον οποίο ζητήσαμε να ερμηνεύσει όσα προηγήθηκαν, τώρα που κατακάθισε η σκόνη των εκλογών.
Ο κ. Κυριακού εδώ και αρκετό καιρό είχε εκτιμήσει, πως αν ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος περνούσε στο Τριπρόσωπο, θα εκλεγόταν, κάτι το οποίο αποτυπώθηκε –επίσης, εδώ και καιρό και στον «Φ»– και το οποίο στηρίχθηκε στις εκτιμήσεις του κ. Κυριακού. Ο ίδιος αναφέρει, πως ενώ ο Πάφου Γεώργιος, αρχικά, φαινόταν πως δεν είχε πιθανότητες να εισέλθει στο Τριπρόσωπο, σταδιακά απέκτησε δυναμική η οποία, όχι μόνο του εξασφάλισε θέση στο Τριπρόσωπο, αλλά τον ώθησε στη δεύτερη θέση υποσκελίζοντας τον μητροπολίτη Ταμασού Ησαΐα.
Όσον αφορά τους υπόλοιπους παράγοντες που διαδραμάτισαν ρόλο στην εκλογή του μητροπολίτη Πάφου, ο κ. Κυριακού θεωρεί ότι σχετίζονται:
>> Με την ηλικία του Γεωργίου που δεν ακυρώνει τις φιλοδοξίες των νεότερων.
>> Τον φόβο αλλαγών από πιθανή εκλογή του Αθανάσιου.
>> Τις συναλλαγές που θεωρεί ότι έγιναν μεταξύ των Συνοδικών.
Συγκρότηση μετώπων στην Ιερά Σύνοδο
Όπως εξηγεί ο κ. Κυριακού, η αναγνώριση του αυτοκεφάλου της ουκρανικής Εκκλησίας υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για τη δημιουργία μετώπων μέσα στην Σύνοδο. Από την μια, το μέτωπο αρχιεπισκοπικών – πατριαρχικών και από την άλλη, το μέτωπο Κύκκου – Λεμεσού. Οι πρώτοι είχαν βασικό επιχείρημα τους ότι είναι προνόμιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου η ανακήρυξη αυτοκεφάλων Εκκλησιών και οι δεύτεροι, ότι η Εκκλησία της Ουκρανίας ήταν σχισματική χωρίς κανονική ιεροσύνη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η απόφαση του μητροπολίτη Λεμεσού να συλλειτουργήσει με τον τέως Αρχιεπίσκοπο, κατά την ονομαστική γιορτή του εκλιπώντος το 2021, οδήγησε στη διάσπαση του μετώπου Κύκκου – Λεμεσού. Κι αυτό, επειδή κατά τη θεία λειτουργία ο Αρχιεπίσκοπος θα μνημόνευε (μεταξύ των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών) και τον Ουκρανίας Επιφάνιο. Έτσι, ενώ μέχρι εκείνη την στιγμή το περιβάλλον του Κύκκου στήριζε τον Λεμεσού Αθανάσιο για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, αποφασίστηκε η κάθοδος του Ταμασού Ησαΐα. Βέβαια, η διάσπαση του μετώπου αποδυνάμωσε και τις δύο υποψηφιότητες.
Στη διαδικασία διαδοχής, ο κ. Κυριακού θεωρεί πως κατεβλήθη προσπάθεια παράκαμψης της συμμετοχής του λαού στην εκλογική διαδικασία, κάτι το οποίο εκφράστηκε τον περασμένο Μάρτιο μέσω άρθρου στενού συνεργάτη και αξιωματούχου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο αναφερόταν στην εκλογή του Αρχιεπισκόπου Κύπρου και χαρακτήριζε αντικανονική τη συμμετοχή του λαού στην εκλογή των επισκόπων. Αυτό θεωρήθηκε ωμή πατριαρχική παρέμβαση στα εσωτερικά της κυπριακής Εκκλησίας, κάτι για το οποίο αντέδρασε και ο ίδιος. Παράλληλα, κατά τον κ. Κυριακού, υπήρξε και προσπάθεια από αρχιεπισκοπικούς κύκλους να τροποποιηθεί ο Καταστατικός Χάρτης ώστε οι επίσκοποι να εκλέγονται μόνο από την Σύνοδο. Αυτό οδήγησε σε συσκέψεις Κυκκωτών και Λεμεσιανών προκειμένου να προστατευτεί η όλη η διαδικασία που προνοούσε ο Καταστατικός Χάρτης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πάφου Γεώργιος και επίσημα ο νέος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
Προεκλογικός αγώνας και μάχη για το Τριπρόσωπο
Η γνωστοποίηση του γεγονότος ότι ο Αρχιεπίσκοπος έπασχε από καρκίνο ενεργοποίησε, σύμφωνα με τον κ. Κυριακού, το ενδιαφέρον για διαδοχή του στο θρόνο. Όσο επιδεινωνόταν η κατάσταση του Αρχιεπισκόπου τόσο πιο έντονα δραστηριοποιούντο τα επιτελεία των ενδιαφερομένων. Ο Αρχιεπίσκοπος παραπονείτο ότι ενόσω βρισκόταν εν ζωή κάποιοι επιδίδονταν σε προεκλογικό αγώνα. Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο κ. Κυριακού, στην όλη διαδικασία είχε εμπλακεί και ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος, έστω και αν δεν το παραδεχόταν.
Ο κ. Κυριακού παρατηρεί εξάλλου, πως ο τρόπος που διεξήχθη ο προεκλογικός αγώνας είχε έντονο κοσμικό χαρακτήρα, υποδεικνύοντας πως η χρήση των ΜΜΕ ξεπέρασε κάθε προηγούμενο: Οι δημοσκοπήσεις διαδέχονταν η μια την άλλη, οι ομάδες υποστήριξης δραστηριοποιούνταν έντονα, ενεπλάκησαν κληρικοί μοναστηριών, παρατηρήθηκαν κτυπήματα κάτω από τη μέση, χρησιμοποιήθηκαν επιλεγμένοι επιχειρηματίες ώστε να αποδυναμωθούν οι αντίπαλοι κ.ο.κ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Ναι» στον Παγκράτιο λέει ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος
Περαιτέρω, ο κ. Κυριακού δεν θεωρεί θετικό το γεγονός ότι στην αρχή εξεδήλωσαν ενδιαφέρον επτά Συνοδικοί οι οποίοι στην πορεία μειώθηκαν στους έξι. «Διέκρινε κάποιος τη φιλοδοξία όλων για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο παρά τις υποκριτικές δηλώσεις τους ότι έθεταν εαυτόν στην υπηρεσία της Εκκλησίας λες και τους ανάγκαζε κάποιος», παρατηρεί ο κ. Κυριακού, ο οποίος προσθέτει:
>> Από αυτούς τους υποψηφίους ήταν ξεκάθαρο πως ο Λεμεσού Αθανάσιος θα τερμάτιζε πρώτος με διαφορά από τον δεύτερο.
>> Η θέση του Ταμασού Ησαΐα στο Τριπρόσωπο ήταν σίγουρη εξαρχής και όλα έδειχναν ότι θα τερμάτιζε δεύτερος.
>> Ο Πάφου Γεώργιος, ενώ αρχικά ήταν αμφίβολο αν θα συμμετείχε στο Τριπρόσωπο, σταδιακά ενίσχυε τη θέση του με αποτέλεσμα δύο μήνες πριν τις εκλογές να κλειδώσει τη θέση του στο Τριπρόσωπο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η αποχή στη σκιά του «Τριπρόσωπου»
>> Ο Κωνσταντίας και Αμμοχώστου Βασίλειος φαινόταν ότι θα συγκέντρωνε ένα σεβαστό ποσοστό, αλλά τον τελευταίο καιρό φαινόταν ξεκάθαρα ότι δεν θα περιλαμβανόταν στο Τριπρόσωπο.
>> Ο Μόρφου Νεόφυτος είχε κοινό στο οποίο απευθυνόταν καθώς και την πιο σκληρή ψήφο, η οποία, ωστόσο, δεν μπορούσε να τον βάλει στο Τριπρόσωπο.
>> Ο Κυρηνείας Χρυσόστομος φαινόταν ξεκάθαρα ότι δεν είχε προοπτική.
Ο κ. Κυριακού παρατηρεί, πως η απόφαση της Συνόδου να ζητήσει την συνδρομή του κράτους στη διεξαγωγή των εκλογών ενίσχυσε την αξιοπιστία των εκλογών.
Νικητής ο μητροπολίτης Λεμεσού που εξασφάλισε το 36%, ποσοστό διπλάσιο από τους μητροπολίτες Πάφου και Ταμασού που ακολουθούσαν με 18%. Δεύτερος νικητής ο μητροπολίτης Πάφου, ο οποίος τερμάτισε πίσω από τον Λεμεσού. Ο Ταμασού πρέπει να είναι απογοητευμένος και από το ποσοστό και από την τρίτη θέση. Τα ποσοστά των υπολοίπων κυμάνθηκαν στα αναμενόμενα.
Σε σχετική παρατήρηση ο κ. Κυριακού αναφέρει, πως εδώ και μήνες είχε προβλέψει ότι ο Πάφου Γεώργιος θα βρισκόταν στο Τριπρόσωπο και ότι θα εκλεγόταν νέος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου. Θεωρεί, πάντως, πως αν δεν διασπάτο το μέτωπο Κύκκου και Λεμεσού, τότε ο Αθανάσιος, ως κοινός υποψήφιος, είχε πολλές πιθανότητες επιτυχίας αφού το ψηλό ποσοστό που θα εξασφάλιζε ίσως επηρέαζε και την απόφαση Συνοδικών να τον στηρίξουν.
Η διάσπαση ωφέλησε τον Πάφου
Η διάσπαση του μετώπου Κύκκου – Λεμεσού ενίσχυσε την ενότητα των αρχιεπισκοπικών – πατριαρχών με αποτέλεσμα την εκλογή του Πάφου Γεώργιου. Κατά τον κ. Κυριακού, τα κριτήρια που οδήγησαν στην εκλογή του Πάφου Γεώργιου είναι τα εξής τρία:
>> Η ηλικία που δεν ακυρώνει τις φιλοδοξίες των πολλών νεότερων.
>> Ο φόβος των Συνοδικών της αρχιεπισκοπικής πλευράς για τις αλλαγές που δυνατόν να ακολουθούσαν με την εκλογή του Λεμεσού.
>> Οι συναλλαγές που σίγουρα έγιναν μεταξύ των Συνοδικών.
Όσον αφορά την επόμενη μέρα, θεωρεί πως ο νέος Αρχιεπίσκοπος οφείλει, πάνω απ’ όλα να θέσει την ενότητα της Εκκλησίας, με πρώτη την ενότητα της ίδιας της Συνόδου. Δίνει, επίσης, ιδιαίτερο βάρος στην ενίσχυση της φιλανθρωπικής της δράσης. Παράλληλα, θεωρεί ότι πρέπει να αφουγκραστεί τα προβλήματα της κοινωνίας και ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων ενώ πρέπει να κάνει αισθητή την παρουσία της κυπριακής Εκκλησίας στην ορθοδοξία συμβάλλοντας στη λύση των προβλημάτων που την ταλανίζουν.
