Μπορεί η Κύπρος να μην εμπλέκεται ή να μην θέλει να εμπλακεί σε πολεμικές κρίσεις οι οποίες προκαλούνται κατά καιρούς στην ευρύτερη περιοχή και να θεωρείται πως απλώς χρησιμοποιείται ως διαμετακομιστικός σταθμός μεταφοράς υπηκόων διαφόρων χωρών στις πατρίδες τους, αλλά οι συμφωνίες που υπέγραψε με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία δημιουργούν δεσμεύσεις τις οποίες δεν μπορεί να αγνοήσει.
Η συμφωνία με τη Γαλλία προνοεί, ανάμεσα σε άλλα, ότι στην Κύπρο μπορεί να σταθμεύει προσωπικό της Γαλλίας, αγαθά, υλικό, όπλα, πυρομαχικά, οχήματα, σκάφη, αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων των σημείων προσωρινής στάσης κατά μήκος των διαδρομών διαμετακόμισης, για τη χρονική περίοδο που απαιτείται για την Επιχείρηση Εκκένωσης. Η συμφωνία στοχεύει και στην απομάκρυνση Γάλλων ή και πολιτών άλλων χωρών από τη Μέση Ανατολή. Στην περίπτωση αυτή, η Κύπρος θα χρησιμοποιείται ως ενδιάμεσος σταθμός για απομάκρυνση πολιτών από το Μπαχρέιν, την Αίγυπτο, το Ιράν, το Ιράκ, το Ισραήλ, την Ιορδανία, το Κουβέιτ, τον Λίβανο, το Ομάν, τις παλαιστινιακές περιοχές, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία, τη Συρία, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Υεμένη.
Σημειώνεται ότι η συμφωνία υπεγράφη σε ανύποπτο χρόνο και συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν δηλαδή δεν είχε ξεσπάσει η διαμάχη μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ. Όπως αναφέρεται σε σχετικό κείμενο, «σκοπός της Συμφωνίας είναι η θεσμοθέτηση της συνεργασίας των δύο κρατών κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων εκκένωσης στο πλαίσιο κατάστασης κρίσεως από την Μέση Ανατολή μέσω της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Ανάμεσα σε άλλα, στη συμφωνία, στην οποία γίνεται επίκληση και της συνεργασίας των δύο χωρών σε αμυντικά θέματα (του 2017), προνοούνται τα εξής:
>> Στην Κύπρο μπορεί να σταθμεύει προσωπικό της Γαλλίας, αγαθά, υλικό, όπλα, πυρομαχικά, οχήματα, σκάφη, αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων των σημείων προσωρινής στάσης κατά μήκος των διαδρομών διαμετακόμισης, για τη χρονική περίοδο που απαιτείται για την Επιχείρηση Εκκένωσης.
>> Το προσωπικό του Αποστέλλοντος Μέρους (Γαλλίας) θα απολαμβάνει την απαραίτητη ελευθερία διακινήσεως προς εκπλήρωση των καθηκόντων του εντός του κυρίαρχου εδάφους του Υποδεχόμενου Μέρους (Κύπρος). Το ίδιο θα ισχύει για την ανάπτυξη πολεμικών σκαφών, αεροσκαφών και οχημάτων εδάφους, τα οποία χρησιμοποιούνται από τις δυνάμεις του Αποστέλλοντος Μέρους ή εκ μέρους του Αποστέλλοντος Μέρους. Αυτό περιλαμβάνει ειδικότερα το δικαίωμα πλεύσης στα χωρικά ύδατα και χρήσης του εναέριου χώρου του Υποδεχόμενου Μέρους, καθώς και το δικαίωμα χρήσης των καθορισμένων λιμένων, αεροδρομίων, δημοσίων οδών και άλλων εγκαταστάσεων, ως παρέχονται από το Υποδεχόμενο Μέρος.
>> Τα όπλα και τα πυρομαχικά θα παραμένουν στα αεροσκάφη και τα σκάφη.
>> Το προσωπικό του Αποστέλλοντος Μέρους (Γαλλίας) δύναται να κατέχει και φέρει οπλισμό στην επικράτεια του Υποδεχόμενου Μέρους μόνο κατόπιν γραπτού αιτήματος και έγγραφης θετικής απάντησης του Υποδεχόμενου Μέρους, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι εξουσιοδοτημένο προς τούτο από την εφαρμοστέα εθνική νομοθεσία και τους κανονισμούς του Αποστέλλοντος Μέρους.
>> Το προσωπικό του Αποστέλλοντος Μέρους θα έχει το δικαίωμα να εγκαθιστά και λειτουργεί ασύρματους σταθμούς πομπών και δεκτών (περιλαμβανόμενων δορυφορικών συστημάτων), καθώς και τηλεφωνικά, τηλεγραφικά και τηλεομοιοτυπικά συστήματα ή οποιοδήποτε άλλο εξοπλισμό απαραίτητο για τη διευκόλυνση των επικοινωνιών μεταξύ αυτού και του δικτύου τηλεπικοινωνιών του Αποστέλλοντος Μέρους, στο κυρίαρχο έδαφος του Υποδεχόμενου Μέρους, νοουμένου ότι το Αποστέλλον Μέρος θα εξασφαλίζει την απαιτούμενη εξουσιοδότηση για τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων (ασύρματων σταθμών) από το Υποδεχόμενο Μέρος, σύμφωνα με την εφαρμοστέα εθνική νομοθεσία και τους κανονισμούς του. Αφού παρασχεθεί η εξουσιοδότηση, η χρήση ραδιοσυχνοτήτων από το Αποστέλλον Μέρος θα είναι δωρεάν.
>> Ανταλλαγή και αμοιβαία προστασία διαβαθμισμένων πληροφοριών.
>> Η συνεργασία εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων εκκένωσης στο πλαίσιο κατάστασης κρίσεως από την περιοχή της Μέσης Ανατολής μέσω της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
>> Στους «εκκενωμένους» περιλαμβάνονται οποιοιδήποτε πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα εξαρτώμενα μέλη τους, ως επίσης, οποιοδήποτε πολίτης τρίτου κράτους, ο οποίος έχει εκκενωθεί από το Αποστέλλον Μέρος (τη Γαλλία), από την επικράτεια τρίτης χώρας στο πλαίσιο μιας Επιχείρησης Εκκένωσης.
>> Το Υποδεχόμενο Μέρος, (δηλαδή η Κύπρος) παρέχει διευκολύνσεις στην επικράτειά του, ως το σημείο υποδοχής των εκκενωμένων, του προσωπικού, μέσων μεταφοράς και εξοπλισμού του Αποστέλλοντος Μέρους (της Γαλλίας).
>> Η Συμφωνία θα ενεργοποιείται με επίσημο αίτημα από το Αποστέλλον Μέρος (Γαλλία) μέσω ρηματικής διακοίνωσης, τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την προγραμματισμένη έναρξη της Επιχείρησης Εκκένωσης.
>> Το Αποστέλλον Μέρος θα διασφαλίζει ότι όλοι οι Εκκενωμένοι θα αναχωρούν από την επικράτεια του Υποδεχόμενου Μέρους, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα, εντός 48 ωρών από την άφιξή τους στην επικράτεια, του Υποδεχόμενου Μέρους, εκτός εξαιρετικών περιστάσεων που απαιτούν περισσότερο χρόνο, κατόπιν γραπτού αιτήματος του Αποστέλλοντος Μέρους και έγγραφης θετικής απάντησης του Υποδεχόμενου Μέρους.
>> – Το Αποστέλλον Μέρος θα έχει το δικαίωμα να ασκεί αποκλειστική δικαιοδοσία επί του προσωπικού του, αναφορικά με αδικήματα, συμπεριλαμβανομένων αδικημάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια του, τιμωρούμενα από τη νομοθεσία του Αποστέλλοντος Μέρους, αλλά όχι από τη νομοθεσία του Υποδεχόμενου Μέρους.
Τι παρέχει η Κύπρος δωρεάν στη Γαλλία
Το Υποδεχόμενο Μέρος θα παρέχει δωρεάν στο Αποστέλλον Μέρος τα ακόλουθα: Δημόσιες υποδομές και δημόσιους χώρους που είναι απαραίτητοι για τη διαμονή προσωπικού του Αποστέλλοντος Μέρους και εκκενωμένων, καθώς και τις απαραίτητες υπηρεσίες κοινής ωφελείας για τις εν λόγω υποδομές (υδατοπρομήθειας, υγιεινής, εγκαταστάσεων, ηλεκτρισμού, μέσων επικοινωνίας). Παράλληλα, θα παρέχει αποθηκευτικό χώρο για υλικά και πυρομαχικά του Αποστέλλοντος Μέρους.
Υποστήριξη, προμήθειες και υπηρεσίες προς τις ΗΠΑ
Σε ότι αφορά τη συμφωνία με τις ΗΠΑ, την οποίαν η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας υπέγραψε στις 26 Ιουλίου 2022, αυτή σε γενικές γραμμές αφορά την «Ανταλλαγή Υπηρεσιών και Υποστήριξη σε Θέματα Διοικητικής Μέριμνας». Σε αυτήν προνοείται παροχή υλικοτεχνικής υποστήριξης, παροχή προμηθειών και υπηρεσιών (περιλαμβανομένων και λιμενικών) μέχρι και ανταλλακτικών κ.ο.κ. Πιο αναλυτικά η συμφωνία Κύπρου – ΗΠΑ που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 15/11/2022 (μερικούς μήνες μετά την υπογραφή της), προβλέπει τα εξής:
Παροχή τροφίμων, νερού, διαμονής, μεταφοράς (συμπεριλαμβανομένης της αερομεταφοράς), πετρέλαιο, έλαια, λιπαντικά, ρουχισμός, υπηρεσίες επικοινωνίας, ιατρικές υπηρεσίες, υποστήριξη επιχειρήσεων βάσης (και κατασκευαστικές εργασίες συναφείς σε υποστήριξη εργασιών βάσης), υπηρεσίες αποθήκευσης, χρήση εγκαταστάσεων, υπηρεσίες εκπαίδευσης, ανταλλακτικά και εξαρτήματα. Καλύπτει επίσης υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης, υπηρεσίες βαθμονόμησης, καθώς και λιμενικές υπηρεσίες.
Με βάση τα σχετικά έγγραφα, η υλικοτεχνική υποστήριξη της Κύπρου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες παρέχεται «κυρίως κατά τη διάρκεια συνδυασμένων ασκήσεων, εκπαίδευσης, αποστολών, ελλιμενισμών, επιχειρήσεων ή άλλων προσπαθειών συνεργασίας, ή για απρόβλεπτες περιστάσεις ή απαιτήσεις στις οποίες ένα από τα μέρη ενδέχεται να έχει ανάγκη υλικοτεχνικής υποστήριξης, προμηθειών και υπηρεσιών». Να σημειωθεί πως η συμφωνία Κύπρου – ΗΠΑ παραμένει σε ισχύ επ’ αόριστον, εκτός εάν καταγγελθεί.
