Στη σκιά της δικαστικής διερεύνησης για τις παράνομες οικοδομές της ιεράς μονής Οσίου Αββακούμ στο Φτερικούδι, ξετυλίγεται παράλληλα μια διαφορετική, αλλά άμεσα συνδεδεμένη πτυχή της υπόθεσης: Η προσπάθεια του κοινοτικού συμβουλίου για εγγραφή και διαπλάτυνση δρόμου μήκους 2,5χλμ. που οδηγεί στη μονή, προσπάθεια η οποία αναδεικνύεται ως κομβικό βήμα για τη μετέπειτα νομιμοποίηση των εγκαταστάσεων του ησυχαστηρίου.
Το οδικό έργο, αν και φαινομενικά τεχνικής φύσεως, έχει φέρει στο προσκήνιο σοβαρά ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας και εφαρμογής της πολεοδομικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας, δεδομένου ότι διέρχεται μέσα από περιοχές του Δικτύου Natura 2000, όπως η Ζώνη Ειδικής Διατήρησης (ΕΖΔ) «Φουντουκοδάση Πιτσιλιάς» και σε κοντινή απόσταση από τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας».
Το προτεινόμενο έργο περιλαμβάνει τη διαπλάτυνση μη εγγεγραμμένου υφιστάμενου δρόμου που ενώνει την κοινότητα Φτερικούδι με το ησυχαστήριο του Οσίου Αββακούμ. Ο δρόμος είναι ήδη κατασκευασμένος, με πλάτος από 3,5 έως 4,5 μέτρα, ενώ το σχέδιο προβλέπει τη διαμόρφωσή του σε σταθερό πλάτος 5,5 μέτρων και την προσθήκη τεσσάρων σημείων αναμονής (lay-bys).
Η υποβολή αιτήσεων εγγραφής και διαπλάτυνσης του δρόμου (ΑΧ/1601/2021 και ΑΧ/2167/2022) από την κοινότητα Φτερικουδίου συνοδεύτηκε από Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΜΕΟΑ), όπως απαιτεί η εθνική και ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, λόγω της ευαίσθητης οικολογικά περιοχής από την οποία διέρχεται.
Η σημασία της εγγραφής του δρόμου είναι κομβική, από τη στιγμή που, χωρίς νομίμως υφιστάμενη πρόσβαση, η αδειοδότηση του μοναστηριού, το οποίο ανεγέρθηκε χωρίς άδεια, καθίσταται αδύνατη.
Το ησυχαστήριο, το οποίο το 2022 μετατράπηκε σε μονή με απόφαση της Ιεράς Συνόδου κατόπιν εισήγησης του μητροπολίτη Ταμασού, ανεγέρθηκε χωρίς τις απαιτούμενες άδειες. Μετά από επιθεωρήσεις από την Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας, διαπιστώθηκε πληθώρα παραβάσεων: Ανεγέρσεις οικοδομών χωρίς άδεια, χρήση υποστατικών χωρίς τελική έγκριση και σειρά άλλων πολεοδομικών παραβάσεων. Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας προχώρησε στην καταχώριση 18 κατηγοριών εναντίον της εκκλησιαστικής επιτροπής και του αρχιμανδρίτη Νεκτάριου Γεωργίου. Η υπόθεση εκδικάζεται από τις 26 Μαρτίου 2024, με το κατηγορητήριο να αφορά αυθαίρετες οικοδομές σε περιβαλλοντικά προστατευόμενη περιοχή.
Ο σχεδιασμός του έργου έχει ήδη υποστεί προσαρμογές, κατόπιν εισηγήσεων της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, με στόχο τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Μεταξύ άλλων, το προβλεπόμενο πλάτος του δρόμου μειώθηκε από 6 σε 5,5 μέτρα και προβλέπεται η κατασκευή lay-bys μόνο σε υπάρχοντες διαμορφωμένους χώρους.
Σημειώνεται ότι Τμήμα Περιβάλλοντος, με επιστολή του προς την Επαρχιακή Διοίκηση, εξέφρασε επιφυλάξεις για την εγγραφή του δρόμου, τονίζοντας ότι ενδέχεται να ενισχύσει τη διάσπαρτη δόμηση εκτός οικιστικών ζωνών και να προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις σε προστατευόμενες περιοχές. Η Υπηρεσία Θήρας, επίσης, διατύπωσε ενστάσεις, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν είναι υπέρ της εγγραφής δρόμων σε περιοχές προστασίας της φύσης, καθώς τέτοιες παρεμβάσεις ενδέχεται να ανοίξουν τον δρόμο για μελλοντικές οικιστικές αναπτύξεις.
Παρά τις περιβαλλοντικές ανησυχίες, ασκούνται έντονες πιέσεις από τοπικούς φορείς και την κοινότητα Φτερικουδίου, προκειμένου να επιτραπεί η διαπλάτυνση. Ο κοινοτάρχης έχει χαρακτηρίσει τον δρόμο «ζωτικής σημασίας» για την ασφάλεια των επισκεπτών της μονής και έχει ζητήσει «χαλάρωση» των περιβαλλοντικών περιορισμών.
