Δ) Μετοχές – Φράσεις ελληνικές και λατινικές (Ελληνικά – Αγγλικά)
Καθεστώς (μτχ. παρακ. του καθίστημι) (regime) = 1. το πολίτευμα, ο τρόπος διακυβέρνησης μιας χώρας 2. η πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση. Λέμε: «Δημοκρατικό καθεστώς» – «ζητούν αλλαγή του καθεστώτος ασφάλισης» (αντικαθεστωτική αλλαγή) – (η καθεστηκυία τάξη πραγμάτων/το καθεστώς) – (το κομματικό κατεστημένο στην Κύπρο είναι οι πολιτικοί κ.ά. παράγοντες που ασκούν έλεγχο στις εξελίξεις).
Κεκτημένο (μτχ. παρακ. του κτώμαι) = 1. κάτι που έχει αποκτηθεί/κερδηθεί (established right) 2. για κάτι που γίνεται αυθόρμητα. Λέμε: «Τα κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων» «λόγω κεκτημένης ταχύτητας» – «οι δάσκαλοι αγωνίζονται για τα κεκτημένα τους».
Συνιστώσα (μτφ.) = η συνισταμένη, ό,τι δημιουργεί/συνιστά μια κατάσταση. Λέμε: «Δύο συνιστώσες πολιτείες» – «το συνιστών κρατίδιο», «τα συνιστώντα μέρη (components)» – «οι βασικές συνιστώσες της εξωτερικής μας πολιτικής» (αυτή η ενέργεια συνιστά/αποτελεί/είναι αδίκημα).
Τεκταινόμενα (μτχ. του τεκταίνω, μηχανεύομαι) = ύπουλα/δυσάρεστα γεγονότα. Λέμε: «Τα πολιτικά τεκταινόμενα» – (όσα τεκταίνονται (γ’ προσ.) στο παρασκήνιο), (τα τεκταινόμενα στον Συνεργατισμό) (happenings).
Τετελεσμένα (μτχ. του τελώ = τελειώνω) = κάτι που έχει γίνει και δεν αλλάζει. Λέμε: «Τα τετελεσμένα της εισβολής» – «βρέθηκα προ τετελεσμένων γεγονότων».
Ειρήσθω εν παρόδω = προαναγγέλλει αναφορά συμπληρωματικών στοιχείων, παρεμπιπτόντως (by the way). Λέμε: «Ο Μακάριος, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, ήταν ιερωμένος, υπήρξε Πρόεδρος τής Κυπριακής Δημοκρατίας».
Εν τη ρύμη του λόγου = στην πορεία της ομιλίας – in the rhythm of speech (ρύμη = στενός δρόμος (ρυμοτομία). Λέμε: «Εν τη ρύμη του λόγου του είπε κάτι που δεν έπρεπε να λεχθεί»
Εκ των ων ουκ άνευ = απαραίτητη προϋπόθεση (prerequisite). Λέμε: «Είναι εκ των ων ουκ άνευ η σκληρή μελέτη για επιτυχία στις εξετάσεις».
Εν πάση περιπτώσει = τέλος πάντων (anyway). Λέμε: «Εν πάση περιπτώσει, είναι δικαίωμά σου να το πιστεύεις».
Εν πολλοίς = σε σημαντικό βαθμό (largely) εν ολίγοις = με λίγα λόγια (briefly). Λέμε: «Η ρίζα της διαφθοράς είναι εν πολλοίς η πλεονεξία.
Εν ριπή οφθαλμού = σε μια ματιά, αστραπιαία (immediately). Λέμε: «Η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε εν ριπή οφθαλμού».
Εμμέσως, πλην σαφώς = έμμεσα, με πλάγιο τρόπο αλλά φανερά (indirectly except clearly). Λέμε: «Εμμέσως πλην σαφώς χαρακτήρισαν τα συμπεράσματα του πορίσματος αυθαίρετα». «Εμμέσως, πλην σαφώς συμφώνησε/παραδέκτηκε».
Εν ευθέτω χρόνω = αργότερα, σε κατάλληλο χρόνο (in due course). Λέμε: «Θα γίνουν πρόωρες εκλογές εν ευθέτω χρόνο».
Κατά το δοκούν = αυθαίρετα, όπως νομίζει κάποιος (as they see fit). Λέμε: «Ερμήνευσαν το πόρισμα για τον Συνεργατισμό κατά το δοκούν.
Α λα καρτ (French) = επιλογή φαγητού από τον κατάλογο εστιατορίου, (μτφ.) «Διαβάζουν το πόρισμα α λα καρτ» (κατ’ επιλογή, choosing individually).
De facto (λατινική φράση) = εκ των πραγμάτων (in reality). Λέμε: «Η ντε φάκτο διχοτόμηση της Κύπρου.
De jure (λ.φ.) = νόμιμα (by law). Λέμε: «Η ντε γιούρε διχοτόμηση της Κύπρου».
Mea culpa (λατ. φράση – culpa = σφάλμα) = επίσημη αναγνώριση τού λάθους μου. (It was my fault/I apologise) * Περιλαμβάνει/φανερώνει ευθιξία!
* Με τη δημόσια απολογία κερδίζουμε τα εύσημα για το θάρρος μας. Λέμε: «Το mea culpa είναι ένδειξη σπάνιας αρετής – ανύπαρκτη στον υπουργό».
Persona non grata (λ.φ.) = ανεπιθύμητο πρόσωπο (an unwelcome person). Λέμε: «Ο πρεσβευτής έχει χαρακτηριστεί persona non grata».
Status quo (λ.φ.) = η υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων (the existing state of affairs). Λέμε: «Το σημερινό στάτους κβο στην Κύπρο δεν ωφελεί κανένα».
