Ο Χαράλαμπος Μερακλής γράφει για το έργο του Γερμανού φιλόσοφου και τον ρόλο του στην κοινωνική αλλαγή.
Λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν σύμφωνα με άρθρο του συγγραφέα και εκδότη του βιβλίου «Φρίντριχ Ένγκελς – Διαλεκτά κείμενα Χρήστου Κεφαλή», που δημοσιεύεται στην εφημερίδα των Συντακτών – Αθηνών πως ο συνιδρυτής του επιστημονικού σοσιαλισμού Ένγκελς ασχολήθηκε στη νεαρή του ηλικία με την ποίηση και τη λογοτεχνική κριτική.
Αυτός όπως και ο Μαρξ ξεκίνησε ως συνεπής αστός δημοκράτης, πολέμιος της πρωσικής απολυταρχίας και του θρησκευτικού σκοταδισμού. Η πορεία αυτών των δυο στοχαστών έχει αρκετές ομοιομορφίες και διαφορές. Αναφορικά με τον Ένγκελς η νεανική του πορεία σχετίζεται με την ποίηση, την πολεμική του ενάντια στην αντιδραστική θεολογία του Σέλινγκ και με τη συγγραφή του έργου του που σχετίζεται με την «Εργατική τάξη στην Αγγλία».
Ο Ένγκελς έμαθε αρχαία ελληνικά στο λύκειο και στη γιορτή του σχολείου του παρουσίασε την ιστορία του Ετεοκλή, Πολυνείκη. Επίσης έγραφε ποιήματα για τον Γουλιέρμο Τέλο, τον Δον Κιχώτη, τον Φάουστο και τον Αχιλλέα.
Τα πρώτα γραπτά του κείμενα της περιόδου 1839 – 40 τα παρουσίασε με το ψευδώνυμο Όστβαλντ. Παρά το γεγονός ότι ο πατέρας του τον προόριζε για την οικογενειακή επιχείρηση, εντούτοις δεν κατόρθωσε να αποκτήσει πλήρη πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αυτός κάλυψε τα κενά των γνώσεών του με κείμενα από τα προοδευτικά ρεύματα της εποχής του.
Το 1841 μετέβη στο Βερολίνο και παρακολούθησε τις διαλέξεις του Σέλινγκ στο Πανεπιστήμιο της πόλης. Ο Ένγκελς εντάχθηκε στην αριστερή πτέρυγα των Νέων Χεγκελιανών που στρεφόταν ενάντια στην απολυταρχία.
Έγραψε τρία δοκίμια ενάντια στον Σέλινγκ με κυριότερό του την «Αποκάλυψη» στην οποία κάνει ρητά μια αθεϊστική στάση στα Ευαγγέλια, προσεγγίζοντας με υλιστική διάθεση την ερμηνεία τους, τονίζοντας την εγκοσμιότητα του πνεύματος την οποία συνταυτίζει με τον ανθρώπινο νου.
Η κριτική του Ένγκελς στρέφεται κατά της φιλοσοφίας του Σέλινγκ που αρνείται την εξέλιξη, την στροφή προς τον μυστικισμό, τον ελιτισμό και ανιστορισμό που τον έκαμαν από τους εισηγητές του ανορθολογισμού.
Ο Ένγκελς μυήθηκε στον κομμουνισμό από τον Μόζες σε συνάντησή τους τον Οκτώβρη του 1842 στην Κολωνία.
Κατά τη μετάβασή του στον κομμουνισμό μαθήτευσε στην οικογενειακή του επιχείρηση στον Μάντσεστερ, όπου γνώρισε την Ιρλανδή εργάτρια Μαίρη Μπερνς με την οποία έζησε ως τον θάνατό της και η οποία τον έκανε γνώστη των άθλιων συνθηκών των εργατών στις φτωχογειτονιές του Λονδίνου και του Μάντσεστερ, φέρνοντάς το σε επαφή με τις πραγματικές βάσεις του κοινωνικού ζητήματος που συνέβαλαν στην αξία του έργου του επειδή τεκμηρίωνε τα μαρτύρια των γυναικών, εργατών και παιδιών που πέθαναν πρόωρα από την φτώχεια, τις αρρώστιες, τα εργατικά ατυχήματα και την εξαντλητική εργασία. Ο Ένγκελς στο βιβλίο του δίδει εκτεταμένα στοιχεία και στατιστικές για την ανάπτυξη του βρετανικού καπιταλισμού και την άναρχη δόμηση των βρετανικών πολέμων καθώς επίσης την αντικατάσταση της χειρωνακτικής εργασίας στους διάφορους κλάδους στα εργοστάσια από τις μηχανές.
Το έργο του έκαναν τον Ένγκελς σοσιαλιστή συγγραφέα, το οποίο εντυπωσίασε τον Μαρξ και επηρέασε μετέπειτα τους μαρξιστές και τους ιστορικούς ερευνητές του πρώιμου καπιταλισμού.
Οι εμπειρίες του Ένγκελς από την εργατική τάξη της Αγγλίας τον έπεισαν ότι η κατάσταση μπορεί να αλλάξει μόνο με βίαιη επανάσταση.
Ο τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος της εργατικής τάξης από τον Ένγκελς συνέβαλε ώστε να αναπτυχθεί μια διαρκής φιλία με τον Μαρξ.
