Ανεπαρκή θεωρούν τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα δημόσια σχολεία ιδιαίτερα της Μέσης Εκπαίδευσης βουλευτές της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Παγκύπρια Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών (ΠΣΕΜ) και μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως ο Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού και το Συμβούλιο «Φωνή», όμως αναφέρθηκε ως θετικό βήμα η υποχρεωτική εφαρμογή της στην Προδημοτική και στην Α΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου.

Το δικαίωμα των παιδιών στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, η οποία σύμφωνα με το Συμβούλιο «Φωνή» «αποτελεί το πιο σημαντικό μέτρο πρωτογενούς πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών», συζητήθηκε στη χθεσινή συνεδρία της Επιτροπής μετά από κοινή εισήγηση της προέδρου της Ειρήνης Χαραλαμπίδου και των μελών της Γιώργου Κουκουμά, Ρίτας Θεοδώρου Σούπερμαν, Φωτεινής Τσιρίδου και Αλεξάνδρας Ατταλίδου.

Στη συνεδρία προσκλήθηκαν και παρευρέθηκαν ο υπουργός Παιδείας, Πρόδρομος Προδρόμου, οι διευθυντές Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης, Κυπριανός Λούης και Μάριος Στυλιανίδης, η διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Αθηνά Μιχαηλίδου και εκπρόσωποι της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (Χριστίνα Ιωάννου), της ΟΕΛΜΕΚ (Κωνσταντίνος Κωνσταντινόπουλος), της ΠΟΕΔ (Κώστας Κωνσταντίνου) και του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου (Ελένη Χρυσοστόμου). Σημειώνουμε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση έχει ενταχθεί εκτός από τη Βιολογία, στο αναλυτικό πρόγραμμα της Οικιακής Οικονομίας στο Γυμνάσιο, ενώ στο Λύκειο διδάσκεται στους μαθητές/τριες που επιλέγουν την Οικιακή Οικονομία και τη Βιολογία.

Το θέμα απουσιάζει εντελώς από τις Τεχνικές Σχολές. «Είναι προβληματικό το γεγονός ότι στο Λύκειο η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση περιλαμβάνεται σε επιλεγόμενο μάθημα, ενώ στην Τεχνική Εκπαίδευση δεν υπάρχει καθόλου», επεσήμανε η Μαρία Επαμεινώνδα, διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού και μέλος του Συμβουλίου «Φωνή» για Εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας. Μαζί της συμφώνησε και ο Ερνέστος Κωνσταντίνου μέλος της Γραμματείας της ΠΣΕΜ που τόνισε μεταξύ άλλων στην παρέμβαση του την ανάγκη πρόσληψης περισσότερων εκπαιδευτικών ψυχολόγων.

Την απόφαση αυτή χαιρέτισε και η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, μέσα από υπόμνημα που η λειτουργός του Γραφείου της, Τώνια Σιαμπτάνη, υπέβαλε χθες στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Ορθά κινήθηκε το υπουργείο Παιδείας και έθεσε ως προτεραιότητά την προστασία των παιδιών από το φαινόμενο αναγνωρίζοντας ως ουσιαστικό στοιχείο την πρόληψη και προώθηση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία», αναφέρεται στο υπόμνημα και προστίθεται: «Ειδικότερα χαιρετίζω την απόφαση της Διεύθυνσης Δημοτικής Εκπαίδευσης για υποχρεωτική εφαρμογή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών της προσχολικής ηλικίας και της Α΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου». Αναφέρονται και τα εξής στο υπόμνημα της Επιτρόπου: «Η απόκτηση γνώσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η καλλιέργεια στάσεων που να καθιστούν το παιδί ικανό να προστατεύει τον εαυτό του, προχωρώντας σε επιλογές που προάγουν την υγεία του, εξυπηρετεί και διασφαλίζει το συμφέρον του. Για τούτο ακριβώς το λόγο είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση περιλαμβάνεται στην Εθνική Στρατηγική για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Εκμετάλλευση, τη Σεξουαλική Κακοποίηση και την Παιδική Πορνογραφία από το 2016 και στο Σχέδιο Δράσης για την τριετία 2021-2023.

Αναμένουμε να δούμε τον Οδηγό Εφαρμογής που σκοπό έχει να καθοδηγήσει τους/τις εκπαιδευτικούς της προσχολικής ηλικίας και της Α΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου να διδάξουν “Τον Κανόνα των Εσωρούχων” μέσα από συγκεκριμένες διδακτικές προτάσεις, ώστε να συμβάλουν στην καλλιέργεια γνώσεων και ενδυνάμωσης των παιδιών. Θετική, επίσης, εξέλιξη είναι και η επιμόρφωση μεγάλης μερίδας εκπαιδευτικών, μέσα από σειρά επιμορφωτικών δράσεων (ημερίδες, συνέδρια και εξειδικευμένα σεμινάρια) για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και για την αναγνώριση και διαχείριση περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, όπως ενημερώθηκε το Γραφείο μου από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, στην πρόσφατη εσπερίδα που διοργάνωσε το ΥΠΠΑΝ για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και της παραβατικότητας στα σχολεία. Θα ήταν όμως παράλειψη να μην υπενθυμίσω στο σημείο αυτό, την υποχρέωση της αρμόδιας Αρχής να εμπλέξει ενεργά τα ίδια τα παιδιά στη διαδικασία σχεδιασμού και αξιολόγησης δράσεων και προγραμμάτων, ώστε, τόσο το περιεχόμενο, όσο και ο τρόπος παράδοσης της πληροφόρησης, καθώς και η ικανότητα του εκπαιδευτικού να χειριστεί το θέμα, να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών».

Μικρές ηλικίες, πρώιμη διαπαιδαγώγηση

Στη διάρκεια της συζήτησης αλλά και σε δήλωση της μετά τη συνεδρία, η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, μίλησε για την «ανάγκη κατοχύρωσης μαθήματος σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης από την Προδημοτική μέχρι το Λύκειο, μέσω σωστά δομημένου υλικού που να απευθύνεται σε παιδιά όλων των ηλικιών ανάλογα με την ηλικία τους». Απαντώντας στην κ. Χαραλαμπίδου ο υπουργός Παιδείας είπε ότι «δεν λήφθηκε απόφαση και δεν υπάρχει προσανατολισμός για να δημιουργηθεί μάθημα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης για παιδιά 4-18 χρόνων». Ο κ.  Προδρόμου πρόσθεσε ότι «ξεκινήσαμε σχεδόν από το μηδέν, αλλά έχουν γίνει αρκετά βήματα. Έχει εισαχθεί στο αναλυτικό πρόγραμμα Οικιακής Οικονομίας όχι απλώς η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ως ένα θέμα που αφορά τη βιολογία του ανθρώπου, αλλά θέματα όπως η διάκριση κοινωνικού και βιολογικού φύλου. Η πρώτη θεματική ενότητα ξεκινά από την ενδυνάμωση της αυτοσυνειδησίας των παιδιών, την αυτογνωσία και την αυτοεκτίμηση, υπάρχουν αναφορές στη διαμόρφωση ταυτότητας, στα χαρακτηριστικά υγιών σχέσεων. Να σας πω όμως -επειδή συνεργαζόμαστε και με το Συμβούλιο “Φωνή”- έχει ληφθεί μια νέα απόφαση, ότι αξίζει να επικεντρωθούμε περισσότερο και να επενδύσουμε στις μικρές ηλικίες και στην πρώιμη διαπαιδαγώγηση, γι’ αυτό και από φέτος με τρόπο πιο συγκεκριμένο, δώσαμε έμφαση στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην Προδημοτική και στην Α΄ Δημοτικού».