Αναστάτωση μεταξύ των πολιτών προκλήθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα μετά από ανακοίνωση του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για καθορισμό περιορισμών και προϋποθέσεων στην διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων σε ενήλικες δικαιούχους του ΓεΣΥ, για σκοπούς πρόληψης.
Οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας έκαναν λόγο για προσπάθεια του ΟΑΥ να εξοικονομήσει χρήματα αφαιρώντας το δικαίωμα από τους πολίτες να υποβάλλονται για προληπτικούς λόγους σε εργαστηριακές εξετάσεις κάθε χρόνο και το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε κυρίως στην ηλικιακή ομάδα των 18-44 ετών η οποία, σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση του ΟΑΥ, θα έχει το δικαίωμα για εργαστηριακές εξετάσεις ανά πενταετία.
Τα όσα λέχθηκαν και ακούστηκαν όμως, απορρίπτονται από τον ΟΑΥ ο οποίος υποστηρίζει ότι πρόκειται για σοβαρή παρερμηνεία των δικών του αποφάσεων και προθέσεων.
«Δεν πρόκειται για αφαίρεση δικαιωμάτων και μείωση υπηρεσιών, αλλά αντίθετα, πρόκειται για προσθήκη υπηρεσιών στο ΓεΣΥ», τόνισε μιλώντας στον «Φ» ο αναπληρωτής διευθυντής του ΟΑΥ Άθως Τσινωντίδης, και εξήγησε ότι «οι εργαστηριακές εξετάσεις για σκοπούς πρόληψης δεν καλύπτονταν σε καμία περίπτωση μέχρι σήμερα από το ΓεΣΥ και το γεγονός ότι υπήρξαν αντιδράσεις, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ενδεχομένως κάποιοι να μην γνώριζαν το τι προσφέρεται και τι όχι μέσω του ΓεΣΥ».
Οι προληπτικές εξετάσεις, είπε, «τώρα εντάσσονται στο σύστημα υπό τις προϋποθέσεις που έχουμε ανακοινώσει».
Όπως είπε ο κ. Τσινωντίδης, «η πρόληψη δεν περιλαμβάνεται στο Γενικό Σύστημα Υγείας αφού αποτελεί ζήτημα δημόσιας υγείας και ανήκει στις αρμοδιότητες του υπουργείου Υγείας και αυτό ισχύει για όλα τα θέματα και όχι μόνο για τις εργαστηριακές εξετάσεις. Ως εκ τούτου, μέχρι σήμερα, μέσω του ΓεΣΥ οι πολίτες δεν μπορούσαν να υποβάλλονται σε εργαστηριακές εξετάσεις προληπτικά, παρά μόνο όταν η κατάσταση της υγείας του το επέβαλλε. Όταν υπήρχαν δηλαδή ιατρικοί λόγοι».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΓεΣΥ: Ένας στους τέσσερις πήγε για αναλύσεις (πίνακας)
Στον ισχυρισμό ότι μέχρι σήμερα μέσω του ΓεΣΥ οι δικαιούχοι μπορούσαν να υποβάλλονται κάθε χρόνο σε εξετάσεις για προληπτικό έλεγχο ο κ. Τσινωντίδης επεσήμανε ότι, «αν αυτό γινόταν από κάποιους αποτελούσε κατάχρηση και σίγουρα δεν είχε το χαρακτηρισμό του προληπτικού ελέγχου. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η ένταξη των προληπτικών εξετάσεων στο ΓεΣΥ και ο καθορισμός προϋποθέσεων ήταν μια απόφαση που λήφθηκε ανεξάρτητα και σε μια προσπάθεια του ΟΑΥ να αυξήσει τις υπηρεσίες που προσφέρονται μέσω του συστήματος στους πολίτες και όχι να τις περιορίσει».
Μετά από σχετική μελέτη και διαβούλευση με τις τρεις επιστημονικές εταιρείες που εκπροσωπούν τους προσωπικούς γιατρούς του ΓεΣΥ, ο ΟΑΥ, είπε, «προχώρησε στην ένταξη υπό προϋποθέσεις του προληπτικού ελέγχου για τους ενήλικες δικαιούχους του συστήματος οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως «ασυμπτωματικοί» και με τον όρο ασυμπτωματικός ενήλικας, εννοούμε τα άτομα που δεν έχουν διαγνωστεί ή δεν έχουν εμφανίσει συμπτώματα κάποιας ασθένειας ή δεν έχουν λάβει ή λαμβάνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή».
Με απλά λόγια, «οι προϋποθέσεις και περιορισμοί που επιβάλλονται, αφορούν μόνο τους υγιείς ενήλικες οι οποίοι δεν έχουν διαγνωστεί με κάποια πάθηση και δεν παρουσιάζουν κάποια συμπτώματα ή ενδείξεις που να επιβάλλουν την υποβολή τους σε εργαστηριακές εξετάσεις. Υποβάλλονται στις εξετάσεις αυτές για απλό έλεγχο, το γνωστό σε όλους «check up». Αυτό σημαίνει ότι, οι δικαιούχοι που χρειάζεται για ιατρικούς λόγους να υποβάλλονται σε εργαστηριακές εξετάσεις επειδή πάσχουν από κάποια ασθένεια και λαμβάνουν ή θα λάβουν φαρμακευτική αγωγή, θα συνεχίσουν να υποβάλλονται ανάλογα με την κρίση του γιατρού τους στις απαραίτητες εξετάσεις και οι δικαιούχοι που παρουσιάζουν ενδείξεις ή συμπτώματα που επιβάλλουν την διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων αφού συντρέχουν ιατρικοί λόγοι, επίσης θα παραπέμπονται σχετικά από τον προσωπικό τους γιατρό ανεξαρτήτως των προϋποθέσεων που καθορίζονται στο σχέδιο που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ο ΟΑΥ. Ως εκ τούτου η ερμηνεία που δόθηκε από κάποια ΜΜΕ ότι ο ΟΑΥ μειώνει τα δικαιώματα των δικαιούχων είναι εντελώς λανθασμένη. Μιλάμε για υπηρεσία η οποία δεν ήταν ενταγμένη στο ΓεΣΥ, ποτέ δεν προσφερόταν μέχρι σήμερα από το ΓεΣΥ και τώρα ο ΟΑΥ έρχεται να την εντάξει έστω και με προϋποθέσεις. Δεν υπήρχε κάτι για να το μειώσουμε. Προσθέσαμε μια υπηρεσία».
Παρόμοια ήταν και η τοποθέτηση στον «Φ» του προέδρου της επιστημονικής εταιρείας οικογενειακών γιατρών Ανδρέα Πολυνείκη ο οποίος τόνισε ότι «η πρόληψη σε όλες τις χώρες εμπίπτει στις αρμοδιότητες των υπηρεσιών δημόσιας υγείας οι οποίες στην Κύπρο, ανήκουν στο υπουργείο Υγείας».
Πρόληψη για τρεις ηλικιακές ομάδες μέσω του ΓεΣΥ
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση που προκάλεσε έντονες συζητήσεις: «Ο ΟΑΥ, για σκοπούς ενίσχυσης της πρόληψης και σε συνεργασία με την υποεπιτροπή εργαστηριακών εξετάσεων του Οργανισμού και μετά από διαβούλευση με τους εκπροσώπους των επιστημονικών εταιρειών των προσωπικών γιατρών για ενήλικες, ενέταξε τις εξετάσεις ρουτίνας στο ΓεΣΥ».
Για άτομα 18-44 ετών δίνεται το δικαίωμα διενέργειας εργαστηριακών εξετάσεων για σκοπούς πρόληψης κάθε πέντε χρόνια. Στα άτομα 45-64 ετών κάθε δύο χρόνια, και για άτομα 65 ετών και άνω κάθε χρόνο. Ο σχεδιασμός αφορά γενικά τις προληπτικές εργαστηριακές εξετάσεις στις οποίες ο ΟΑΥ περιέλαβε και τις εξετάσεις για καρκίνο του προστάτη σε όλες τις ηλικιακές ομάδες για τους άνδρες καθώς και την εξέταση για θυρεοειδή (TSH) για άνδρες άνω των 60 ετών και γυναίκες άνω των 50 ετών. Για τα άτομα άνω των 65 ετών η εξέταση θυρεοειδούς διενεργείται κάθε δύο χρόνια.
Στην ανακοίνωση, η οποία αξίζει να αναφερθεί ότι δεν απευθυνόταν στο ευρύ κοινό αλλά στους προσωπικούς γιατρούς του ΓεΣΥ για αυτό και περιλαμβάνει αναλυτικά την κάθε προτεινόμενη εξέταση για κάθε μια από τις τρεις ηλικιακές ομάδες καταγράφοντας και τους παράγοντες κινδύνου που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ο ΟΑΥ, καταγράφει και κάποιες από τις πρακτικές που ακολουθούνται σε άλλες χώρες και φαίνεται ότι δεν διαφέρουν από τα όσα έχουν αποφασιστεί και από τον οργανισμό.
Για παράδειγμα, οι υπηρεσίες πρόληψης των ΗΠΑ συνιστούν όπως ο προληπτικός έλεγχος για το διαβήτη διενεργείται σε ασυμπτωματικά υπέρβαρα άτομα ηλικίας 35-70 ετών αλλά και σε ενήλικες με παράγοντες κινδύνου κάθε τρία έτη. Ο έλεγχος ηπατικής λειτουργίας στην Βρετανία, δεν περιλαμβάνεται στις κατευθυντήριες οδηγίες για πρόληψη, ενώ ο έλεγχος για τον καρκίνο του προστάτη στις ΗΠΑ, η εξέταση συνίσταται στους άνδρες 55-69 ετών κάθε δύο χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τα καρδιαγγειακά νοσήματα, το αμερικανικό κέντρο ελέγχου νόσων συνιστά προληπτικό έλεγχο κάθε 4-6 χρόνια εκτός και αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου. Για τον έλεγχο λειτουργίας του θυρεοειδούς, στην Βρετανία δεν συνίσταται έλεγχος σε ασυμπτωματικούς ενήλικες, παρά μόνο όταν υπάρχουν ενδείξεις που να σχετίζονται με διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς.
Ο ΟΑΥ, είπε καταλήγοντας ο κ. Τσινωντίδης, «δεν έπραξε χωρίς να λάβει υπόψη του τις διεθνείς πρακτικές και χωρίς να ζητήσει τις απόψεις των γιατρών του ΓεΣΥ».
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Η άγνοια δεν είναι δικαιολογία
Η συζήτηση για την ανακοίνωση του ΟΑΥ άρχισε από το πρωί της Δευτέρας και από εκείνη την ώρα προσπαθούσα να καταλάβω, τι ακριβώς δεν καταλαβαίνω. Το γεγονός ότι η πρόληψη δεν καλύπτεται από το ΓεΣΥ, θεωρούσα ότι ήταν γνωστό αφού είχε συζητηθεί πολύ έντονα και κατά την προ ΓεΣΥ εποχή. Για αυτό το λόγο άλλωστε και τα διάφορα πληθυσμιακά προγράμματα για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού κ.λπ. διενεργούνται από το υπουργείο Υγείας. Όταν προσπαθείς να ενημερώσεις τους πολίτες, δεν έχεις δικαίωμα να μην γνωρίζεις τα δεδομένα. Στην τελική, αν κάποιοι έκαναν μέσω του ΓεΣΥ κάθε χρόνο αναλύσεις χωρίς να υπάρχει ειδικός λόγος, απλώς για προληπτικό έλεγχο, θα συνεχίσουν να τις κάνουν. Και τότε τις έκαναν «παράνομα» δηλώνοντας κάποια δικαιολογία οι γιατροί και έτσι θα συνεχίσουν και από τώρα και στο εξής να κάνουν.
