Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την Πέμπτη τη διακοπή της ετήσιας χορήγησης φαρμάκων αξίας περίπου 50 εκατομμυρίων δολαρίων προς τη Ζάμπια, εξαιτίας καταγγελιών για υπεξαίρεση και παράνομη μεταπώλησή τους, όπως δήλωσε ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Λουζάκα.
Σύμφωνα με τον πρεσβευτή Μάικλ Γκονσάλες, τα φάρμακα που προσφέρονται από την αμερικανική κυβέρνηση καταλήγουν να υπεξαιρούνται και να πωλούνται σε φαρμακεία ανά την επικράτεια της αφρικανικής χώρας, με τις ζαμπιανές αρχές να μην λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η Ουάσιγκτον «δεν μπορεί πλέον να δικαιολογεί στον Αμερικανό φορολογούμενο τη συνέχιση μιας τόσο μεγάλης κλίμακας βοήθειας, όταν η κυβέρνηση της Ζάμπιας αποφεύγει να λάβει τις απαιτούμενες ενέργειες για τη διασφάλισή της».
Η απόφαση, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2026, είναι ανεξάρτητη από τις περικοπές στη διεθνή βοήθεια που εφαρμόζει φέτος η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, τόνισε ο Γκονσάλες.
Σε ανακοίνωσή της, η κυβέρνηση της Ζάμπιας ανέφερε ότι «κατέγραψε τις ανησυχίες που εξέφρασε ο πρεσβευτής» και «επιθυμεί να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της για την επίλυση αυτού του δυσάρεστου ζητήματος». Πρόσθεσε επίσης ότι «ορισμένοι δημόσιοι λειτουργοί» έχουν είτε τεθεί σε διαθεσιμότητα είτε απομακρυνθεί από τα καθήκοντά τους.
Η κυβέρνηση της Ζάμπιας αναγνώρισε ότι η «γενναιόδωρη υποστήριξη» της Ουάσιγκτον ενίσχυσε σημαντικά τον τομέα της υγείας, ιδιαίτερα στον αγώνα κατά του HIV/AIDS και της ελονοσίας. Η χώρα, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα χρέους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή βοήθεια για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους περίπου 21 εκατομμύρια κατοίκους της.
Περίπου το ένα τρίτο των δημοσίων δαπανών για την υγεία στη Ζάμπια καλύπτεται από τις ΗΠΑ, οι οποίες χρηματοδοτούν κυρίως την προμήθεια φαρμάκων κατά του HIV, της φυματίωσης και της ελονοσίας, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης.
Η Ουάσιγκτον δηλώνει ότι αποκάλυψε την απάτη το 2021, όταν και διενεργήθηκαν έλεγχοι σε περισσότερα από 2.000 φαρμακεία σε όλη τη χώρα. Κατά τους ελέγχους διαπιστώθηκε πως πωλούνταν και φάρμακα που είχαν κλαπεί από το Παγκόσμιο Ταμείο για την καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας, καθώς και από άλλους διεθνείς δωρητές.
Αν και η Ζάμπια διαθέτει πλούσιο υπέδαφος σε χαλκό, πάνω από το 64% του πληθυσμού της ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο πρόεδρος Ακάιντε Ιτσιλέμα, που εξελέγη το 2021, είχε δεσμευτεί προεκλογικά να πατάξει τη διαφθορά και να προσελκύσει επενδύσεις.
Στις αρχές της θητείας του σημειώθηκαν συλλήψεις και κατασχέσεις με μεγάλη προβολή από τα μέσα ενημέρωσης, όπως η κατάσχεση ξενοδοχείων και ελικοπτέρων που ανήκαν σε πρώην υπουργό. Ωστόσο, στη συνέχεια ο ρυθμός των αντιδιαφθοράς ενεργειών επιβραδύνθηκε αισθητά.
