Στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και εντονότερα το φαινόμενο της ανομβρίας. Η παρατεταμένη έλλειψη βροχοπτώσεων, η δραματική μείωση των αποθεμάτων στα φράγματα και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής καθιστούν το νερό έναν σπάνιο και εξαιρετικά πολύτιμο φυσικό πόρο.
Η υδατική κρίση έχει σοβαρές οικονομικές προεκτάσεις, επηρεάζοντας καθοριστικά στρατηγικούς τομείς όπως για παράδειγμα η γεωργία, ο τουρισμός και η βιομηχανία τροφίμων και ποτών. Οι κυπριακές επιχειρήσεις καλούνται να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε σχέση με αντίστοιχες επιχειρήσεις της ευρύτερης περιοχής, λειτουργώντας με λιγότερο και ακριβότερο νερό.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με «υψηλή υδατική πίεση», υπερβαίνοντας το όριο ασφαλείας για την βιώσιμη χρήση των υδάτινων πόρων. Παρά την πρόοδο σε έργα υποδομών όπως οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και αφαλάτωσης, εντούτοις δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί ένα συνεκτικό και στοχευμένο πολιτικό πλαίσιο που να υποστηρίζει ουσιαστικά τις επιχειρήσεις στην υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών εξοικονόμησης και επαναχρησιμοποίησης νερού.
Άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις με την Κύπρο έχουν αναπτύξει συγκεκριμένες πρακτικές, όπως:
- Στην περιοχή της Ανδαλουσίας της Ισπανίας, η κυβέρνηση παρέχει χρηματοδότηση σε αγροτικές μονάδες για εγκατάσταση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως αισθητήρες υγρασίας εδάφους και δορυφορική παρακολούθηση για βελτιστοποίηση της άρδευσης, επιτυγχάνοντας σημαντική εξοικονόμηση νερού, με παράλληλη αύξηση της παραγωγικότητας.
- Η Σιγκαπούρη έχει αναπτύξει το πρόγραμμα NEWater, μέσω του οποίου αστικά λύματα υποβάλλονται σε προηγμένη επεξεργασία και επαναχρησιμοποιούνται κυρίως για βιομηχανικούς σκοπούς. Το NEWater καλύπτει περίπου το 40% της συνολικής ζήτησης νερού της χώρας, με έμφαση στη βιομηχανική χρήση και άλλες μη πόσιμες εφαρμογές. Μέχρι το 2060, το NEWater αναμένεται να καλύπτει το 55% της συνολικής ζήτησης νερού της Σιγκαπούρης.
- Στην Αυστραλία μετά την σοβαρή κρίση λειψυδρίας της δεκαετίας του 2000, εφαρμόστηκε το πρόγραμμα WaterSmart Business, που παρείχε επιδοτήσεις και τεχνική υποστήριξη σε επιχειρήσεις για να επενδύσουν σε τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού. Το πρόγραμμα εξοικονόμησε περίπου 40 εκατομμύρια λίτρα νερού σε ένα χρόνο εφαρμογής, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης της Πολιτείας Βικτώρια. Οι επιλέξιμες δράσεις περιλάμβαναν, ανακύκλωση νερού, αισθητήρες διαρροής και αυτοματισμούς στα συστήματα υδροδότησης.
Αναγνωρίζοντας ότι η υδατική κρίση δεν αποτελεί μια πρόσκαιρη κατάσταση αλλά μια μακροπρόθεσμη πρόκληση για την Κύπρο, η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) έχει εντάξει το θέμα στον συνεχή κοινωνικό και θεσμικό διάλογο. Μέσω εκπαιδεύσεων, ενημερωτικών δράσεων και της πρωτοβουλίας του Μέτρου «Προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας στις Ξενοδοχειακές Εγκαταστάσεις», η ΟΕΒ ενισχύει την υιοθέτηση πρακτικών έξυπνης διαχείρισης υδάτινων πόρων και βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων, ενθαρρύνοντας τη μείωση της κατανάλωσης και την υπεύθυνη χρήση νερού.
Η ενεργή συμμετοχή του επιχειρηματικού κόσμου στον σχεδιασμό πολιτικών για τη διαχείριση των υδάτων μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την αντιμετώπιση της υδατικής κρίσης. Μέσα από τη συνεργασία πολιτείας και επιχειρήσεων μπορούν να αναδειχθούν οι πραγματικές ανάγκες και να προταθούν εφαρμόσιμες λύσεις. Για να περιοριστεί η επίδραση της υδατικής κρίσης στις επιχειρήσεις, απαιτούνται συγκεκριμένα μέτρα, όπως:
- Χρηματοδότηση επενδύσεων σε τεχνολογίες εξοικονόμησης και επαναχρησιμοποίησης νερού
- Παροχή τεχνικής υποστήριξης για την εφαρμογή αποδοτικών πρακτικών διαχείρισης νερού.
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σε όλα τα επίπεδα της επιχείρησης, από τους εργαζομένους έως τη διοίκηση.
Η ανάγκη για άμεση δράση είναι επιτακτική. Η ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση των υδάτων δεν είναι απλώς περιβαλλοντικό ζήτημα αλλά αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την συνολική κοινωνική ευημερία καθώς επίσης και για την οικονομική σταθερότητα και ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα από την χρήση του νερού στις παραγωγικές τους διαδικασίες.
* Λειτουργός, Τμήμα Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΟΕΒ)
