Κυβέρνηση και κοινωνικοί εταίροι παρουσιάστηκαν να πανηγυρίζουν για την τελική συμφωνία που επιτεύχθη για την ΑΤΑ.
Εστιάζοντας στο ότι ένα θέμα που απειλούσε για μήνες την εργατική ειρήνη, επιτέλους “έκλεισε”, έκαναν ένθερμες δηλώσεις για την επίτευξη συμφωνίας.
Σίγουρα αυτό είναι η μεγάλη εικόνα και ορθώς επισημαίνεται από όλους. Όμως, πίσω από την αποφυγή της εργασιακής σύγκρουσης, υπάρχει και η ουσία της συμφωνίας, δηλαδή το περιεχόμενο της.
Αν δούμε το τι συμφωνήθηκε, θα διαπιστώσουμε ότι δεν επιτεύχθη ο ζητούμενος εκσυγχρονισμός του θεσμού της ΑΤΑ, δεν διορθώθηκαν οι στρεβλώσεις και ανισότητες που δημιουργεί και δεν ξεκαθάρισαν οι γκρίζες σκιές που χαρακτηρίζουν το όλο σύστημα.
Και για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι:
∙ Ο θεσμός της ΑΤΑ θα συνεχίσει να λειτουργεί όπως ήταν με ελάχιστες αλλαγές (χρόνος καταβολής του, πλαφόν 4% και επέκταση σε όσους λαμβάνουν κατώτατο μισθό).
∙ Στη συμφωνία δεν περιλαμβάνεται οτιδήποτε για το καλάθι των προϊόντων και τον υπολογισμό τους για σκοπούς τιμαρίθμου. Ένας εκσυγχρονισμός του συστήματος θα σήμαινε και επαναξιολόγηση των προϊόντων που επηρεάζουν τον τιμάριθμο. Για παράδειγμα, θα έπρεπε να μετριαστεί η επίπτωση στον τιμάριθμο των τιμών των εποχιακών προϊόντων και των αλκοολούχων ποτών και καπνικών προϊόντων και να αυξηθεί η επιρροή του ηλεκτρισμού και άλλων βασικών προϊόντων. Κατά τη γνώμη μας, το καλάθι προϊόντων με το οποίο υπολογίζεται ο τιμάριθμος θα έπρεπε να ήταν στις προτεραιότητες των συζητήσεων για την ΑΤΑ, αλλά δεν συζητήθηκε στις πολύμηνες διαπραγματεύσεις.
∙ Η ανισότητα μεταξύ υψηλόμισθων και χαμηλόμισθων για σκοπούς ΑΤΑ δεν καταργήθηκε. Με τη συμφωνία που έγινε, θα συνεχίσει το φαινόμενο οι υψηλόμισθοι να λαμβάνουν περισσότερα και οι χαμηλόμισθοι λιγότερα χρήματα ως ΑΤΑ. Πιο δίκαια λύση για τους χαμηλόμισθους θα ήταν η κλιμακωτή χορήγηση της ΑΤΑ.
∙ Δεν τέθηκε ασφαλιστική δικλείδα στην περίπτωση που έχουμε οριακή αύξηση στον ρυθμό ανάπτυξης (π.χ. 0.01%) για τη χορήγηση της ΑΤΑ. Η σύνδεση της ΑΤΑ, μόνο με το πλαφόν του 4%, δεν αποτρέπει τον κίνδυνο να χορηγείται ΑΤΑ σε υψηλότερα ποσοστά, ενώ η οικονομία να μην παρουσιάζει ουσιαστική ανάπτυξη, κάτι που αποτελεί στρέβλωση.
∙ Η απαίτηση των συντεχνιών για επέκταση της ΑΤΑ και σε άλλους εργαζόμενους θα έπρεπε να επιδιωχθεί με ουσιαστικά κίνητρα προς τους εργοδότες και όχι με υποχρεωτικές ρήτρες, όπως για τον κατώτατο μισθό. Αν για παράδειγμα, η Κυβέρνηση έλεγε ότι όσοι εργοδότες ενταχθούν στο σύστημα της ΑΤΑ θα έχουν επιπλέον ουσιαστικά φορολογικά ή άλλα κίνητρα, τότε ίσως να είχαμε μεγαλύτερη και εθελοντική επέκταση της ΑΤΑ, χωρίς γκρίνιες και παράπονα.
Σε γενικές γραμμές, μπορεί να λεχθεί ότι χάθηκαν τόσες ώρες διαπραγματεύσεων και έγιναν τόσες συζητήσεις και τελικά δεν καταφέραμε να αναμορφώσουμε τον θεσμό της ΑΤΑ, να τον προσαρμόσουμε στα νέα δεδομένα της οικονομίας και να καταργήσουμε τις στρεβλώσεις και αδυναμίες του. Η Κυβέρνηση επικεντρώθηκε στο να επιτευχθεί μια όποια συμφωνία και οι κοινωνικοί εταίροι στο τι θα εξασφάλιζαν για τα μέλη τους. Τον ίδιο τον θεσμό, τη σωστή και δίκαιη εφαρμογή του και τα οφέλη για την οικονομία, τα αφήσαμε στο περιθώριο. Έτσι, σύντομα θα τα ξαναβρούμε μπροστά μας, γιατί κανένας θεσμός που δεν λειτουργεί σωστά και δεν είναι ωφέλιμος δεν παραμένει για πάντα…
