Ανάπτυξη της ήδη πολύ καλής ανταλλαγής πληροφοριών με την Κύπρο για οικονομικά εγκλήματα και τον τραπεζικό τομέα επιδιώκει η αμερικανική κυβέρνηση. Για το σκοπό αυτό, αλλά και για να συζητήσει με την κυπριακή κυβέρνηση μια σειρά θεμάτων της αρμοδιότητάς του, επισκέφθηκε πριν λίγες ημέρες την Κύπρο ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για την αντιμετώπιση της χρηματοδότησης τρομοκρατών και του οικονομικού εγκλήματος, Μάρσαλ Μπίλινγκσλι.
Σε συνέντευξή του στον «Φ» ο κ. Μπίλινγκσλι εξέφρασε ικανοποίηση για τα μέτρα που έχει λάβει η Κύπρος κατά του ξεπλύματος χρήματος. Τόνισε, όμως, ότι το ξέπλυμα χρήματος είναι μια αέναη πρόκληση που απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση. Ανέφερε πως η Ουάσιγκτον μπορεί να βοηθήσει τη Λευκωσία ενόψει της διαδικασίας διεθνούς αξιολόγησης του νομικού πλαισίου των τραπεζών κατά των εγκλημάτων λευκού κολάρου.
Οι ΗΠΑ δείχνουν να ενδιαφέρονται και για πληροφορίες που αφορούν Ρώσους ολιγάρχες, εναντίον των οποίων η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει κυρώσεις. Ο Αμερικανός υφυπουργός συζήτησε το θέμα στη Λευκωσία.
Κατά την επίσκεψή σας στην Κύπρο συναντηθήκατε με αξιωματούχους-κλειδιά στον τομέα σας, τους υπουργούς Εξωτερικών και Οικονομικών, τη Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας και ανώτατα στελέχη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Σε ποια θέματα εστιάσατε τις συζητήσεις σας;
Οι συνομιλίες με όλους τους αξιωματούχους ήταν πάρα πολύ θετικές. Συζητήσαμε μια σειρά από σημαντικά θέματα, το σφρίγος της οικονομίας, πράγματα που θα ανέμενε κανείς να συζητούν υπουργοί Οικονομικών. Προβλέψεις για αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, την κατάσταση του χρηματοοικονομικού τομέα, του τραπεζικού τομέα. Συζητήσαμε επίσης για τη σπουδαιότητα των ξένων επενδύσεων και την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου και την προοπτική να καταστεί η Κύπρος εξαγωγέας ενέργειας προς την Ευρώπη, το οποίο θα ήταν μια επαναστατική προοπτική, θα άλλαζε τη ροή πραγμάτων στην χώρα.
Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες να ενδιαφέρονται για την οικονομία ενός μικρού νησιού όπως η Κύπρος;
Το πρωταρχικό ενδιαφέρον μας είναι ο στενός συνεταιρισμός με την κυβέρνηση και το λαό της Κύπρου. Εκτιμούμε ότι το μέλλον της Κύπρου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από έναν ισχυρό, υγιή χρηματοοικονομικό τομέα. Συγκεκριμένα, οι κυπριακές τράπεζες έχουν δεσμούς τραπεζικής ανταπόκρισης με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Είναι πολύ σημαντικό ζήτημα και το εκτιμούμε ιδιαίτερα. Ένα από τα θέματα που συζήτησα με υπουργούς και επικεφαλής υπουργείων είναι το πόσο μεγάλη απόσταση διένυσε η Κύπρος από το 2013-2014, καθώς και όλες τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις, συγχωνεύσεις και βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα, στη ρυθμιστική εποπτεία, στη χρηματοοικονομική υγεία των τραπεζών.
Τι εντύπωση σχηματίσατε. Ακολουθούν ανοδική πορεία οι τράπεζες;
Κάθε αντικειμενικός παρατηρητής θα συμφωνήσει ότι έχουν εφαρμοστεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις και ο λόγος που βρίσκομαι εδώ είναι να συζητήσω τα επόμενα βήματα που μπορούμε να κάνουμε μαζί για να ενισχύσουμε περαιτέρω το χρηματοοικονομικό σύστημα.
Διεθνής αξιολόγηση
Ποια είναι αυτά τα επόμενα βήματα;
Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την περαιτέρω ανάπτυξη της ήδη πολύ καλής ανταλλαγής πληροφοριών που έχουμε. Υπάρχει τακτική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των ρυθμιστικών υπηρεσιών μας και επιθυμούμε να θωρακίσουμε αυτή την πληροφόρηση και να βελτιώσουμε τον διάλογο. Και προφανώς, οι σχέσεις έχουν μεγάλη σημασία. Επομένως είναι πολύ σημαντικό να χτίσουμε προσωπική σχέση από τη στιγμή που συνεργαζόμαστε σε αυτά τα ζητήματα.
Αναφέρατε την ανταλλαγή πληροφοριών… Προφανώς ήταν ψηλά στην ατζέντα της επίσκεψής σας. Μπορείτε να αναφέρετε τους τομείς που σας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα και αν είστε ικανοποιημένος από την ανταλλαγή πληροφοριών;
Είμαι πολύ ικανοποιημένος από τα όσα μου είπαν σήμερα. Από την επίσκεψη κρατώ αυτές τις νέες σχέσεις. Φεύγω με την πεποίθηση ότι υπάρχει μια πραγματικά θετική πρόθεση να συνεργαστούμε. Αυτά είναι περίπλοκα ζητήματα, όταν εντρυφεί κανείς στα τραπεζικά θέματα και στις χρηματοικονομικές συναλλαγές. Είναι, επομένως, σημαντικό να συνεχίσουμε και μετά την επίσκεψή μου με περαιτέρω ανταλλαγές πληροφοριών μεταξύ εμπειρογνωμόνων. Υπάρχουν πολλά σημαντικά θέματα, ορισμένοι τομείς που μπορούμε να συμβουλεύσουμε. Για παράδειγμα, ένας τομέας όπου μπορούμε να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας είναι η αμοιβαία αξιολόγηση η οποία για την Κύπρο θα γίνει του χρόνου. Ένα από τα θέματα συζήτησης με το υπουργείο Οικονομικών και άλλους ήταν η δική μας εμπειρία από τη διαδικασία της αμοιβαίας αξιολόγησης. Πρόκειται για τη διαδικασία στην οποία η Ομάδα Δράσης για Χρηματοοικονομικά Ζητήματα [FATF) (σ.σ. του Συμβουλίου της Ευρώπης), στην περίπτωση της Κύπρου η Moneyval, το περιφερειακό σώμα της FATF, διεξάγει μια αμοιβαία αξιολόγηση με άλλες χώρες της περιοχής, για να εξετάσει τους κανονισμούς και το νομικό πλαίσιο κατά του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος και κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Συμβάλει, επίσης, στο να εκτιμηθεί πόσο πλήρεις είναι οι κανόνες και νομοθεσίες. Ο επόμενος γύρος είναι πολύ σημαντικός, αποτελεί πρόκληση, διότι αξιολογούν (σ.σ. η Moneyval) και την αποτελεσματικότητα. Απαιτείται από την εξεταζόμενη χώρα να παράσχει μεγάλο όγκο πληροφοριών, πολλές αποδείξεις, ως προς το πώς εφαρμόζεται η νομοθεσία. Είναι σοβαρό ζήτημα, διότι ολόκληρο το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα παρακολουθεί πολύ στενά αυτές τις αξιολογήσεις. Επιθυμούμε να παρουσιάσει η Κύπρος τα πιο ισχυρά, κατά το δυνατόν, επιχειρήματα. Επαναλαμβάνω, είναι αμοιβαία αξιολόγηση και επομένως διενεργείται υπό το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ χωρών.
Διαβεβαιώσεις από Λευκωσία
Συνολικά, ποια θεωρείτε τα πιο σημαντικά στοιχεία της επίσκεψής σας στην Κύπρο;
Άκουσα τις ανησυχίες που όλοι έχουμε και τις οποίες ανέμενα να ακούσω. Έλαβα επίσης διαβεβαιώσεις για δεσμεύσεις τις οποίες ανέμενα να λάβω και είδα γνήσια βούληση για συνεργασία. Θα τα μεταφέρω στην Ουάσιγκτον και το υπουργείο Οικονομικών. Ανταλλάξαμε μεγάλο όγκο πληροφοριών κατά την επίσκεψή μου στην Κύπρο. Στην ουσία αποτελεί μια καθημερινή πρακτική, αλλά σε αυτή την περίπτωση φέραμε επιπρόσθετες πληροφορίες για να βοηθήσουμε την κυβέρνηση. Θα συνεχίσουμε για να συσφίγξουμε περαιτέρω αυτό τον συνεταιρισμό.
Ικανοποίηση από τον χειρισμό της FBME
Θα μπορούσε το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ να παρέμβη για να αποκασταθεί η πληγείσα εικόνα της Κύπρου σε σχέση με ισχυρισμούς για ξέπλυμα χρήματος;
Μπορώ να απαντήσω με δύο τρόπους. Δεν είναι αυτός ο ρόλος μας. Σίγουρα, όμως αυτό που κάναμε κατά την επίσκεψή μου, αλλά και αυτό που θα συνεχίσουμε να κάνουμε μέσω του συνεταιρισμού μας, είναι να δώσουμε κάποιες συμβουλές για πώς μπορεί η ίδια η Κύπρος να παρουσιάσει στο διεθνές πεδίο την καλύτερη και, όσο το δυνατόν, πιο ακριβή εικόνα για όλες τις δράσεις που έχει υλοποιήσει, για όλους του κινδύνους που βλέπει η κυβέρνηση και για όλα τα μέτρα που λαμβάνει για να τους μετριάσει. Πιστεύουμε ότι στα τραπεζικά και οικονομικά ζητήματα η διαφάνεια είναι πάντοτε απολύτως απαραίτητη. Ως εκ τούτου ενθάρρυνα την κυβέρνηση να δημοσιοποιήσει πολλά από τα μέτρα που λαμβάνει και για τα οποία μπορεί να επαινεθεί.
Είστε ικανοποιημένοι με τον τρόπο που η Κύπρος χειρίστηκε τράπεζες όπως η FBME;
Η συγκεκριμένη τράπεζα μας ανησυχούσε ιδιαίτερα. Πιστεύω ότι οι Αρχές έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα. Παρακολουθούμε πολύ στενά την υπόθεση, διότι υπάρχει σύνδεση και με άλλη χώρα και τα τραπεζικά της ζητήματα. Η επίσκεψή μου, όμως, δεν εστιάστηκε σε αυτό.
Στο μικροσκόπιο πράξεις με εικονικά νομίσματα
Μιλώντας για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, μέσα ενημέρωσης στο εξωτερικό, ανάμεσά τους και αμερικανικά, παρουσίαζαν και παρουσιάζουν ακόμα την Κύπρο ως παράδεισο για τέτοιες δραστηριότητες. Στο παρελθόν, τα δημοσιεύματα θα μπορούσαν να έχουν κάποια υπόσταση. Σήμερα, όμως, έχει θεσπιστεί και εφαρμόζεται πολύ αυστηρή νομοθεσία. Οι κυπριακές τράπεζες, μάλιστα, αφαίρεσαν από το πελατολόγιό τους διεθνείς εταιρείες και φυσικά πρόσωπα που δεν πληρούσαν τα κριτήρια. Ποια εντύπωση αποκομίσατε από τις συναντήσεις σας στην Κύπρο;
Όπως έχω αναφέρει, έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις στη διαδικασία που υλοποιείται από την κυβέρνηση. Παρομοίως έχουμε δει τις τράπεζες να επιταχύνουν τις δραστηριότητες επιβολής και συμμόρφωσης. Το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος είναι μια αέναη πρόκληση που απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση. Απαιτεί, επίσης, από μας να προσαρμοζόμαστε σε νέες μεθοδολογίες και νέες τεχνολογίες. Ένας από τους τομείς που εξετάσαμε, και πιστεύω πως θα έχουμε και συναντήσεις εμπειρογνωμόνων επ’ αυτού, είναι το ζήτημα των εικονικών νομισμάτων (σ.σ. Ripple, Stellar) και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ρυθμιστούν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες το πράττουν, αλλά πολύ λίγες χώρες στον κόσμο διαθέτουν αυτή τη στιγμή ένα σύστημα κατά του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος σε ό,τι αφορά στα εικονικά νομίσματα. Είναι πρωτόγνωρο για όλους και δεν προσποιούμαστε ότι έχουμε την τέλεια απάντηση σε αυτή την πρόκληση. Έχουμε κάποια εμπειρία και κάποια επίγνωση, έχουμε επιβάλει οικονομικές κυρώσεις, στην ουσία ποινικές κυρώσεις, σε συγκεκριμένες δραστηριότητες εικονικών νομισμάτων που σχετίζονται με το ξέπλυμα χρήματος και το οργανωμένο έγκλημα. Αυτός θα μπορούσε να είναι τομέας για μια πολύ αποδοτική συνεργασία εδώ στην Κύπρο.
Πολύ στενή η συνεργασία κατά της τρομοκρατίας
Μία από τις αρμοδιότητές σας είναι και η αποτροπή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Θεωρείτε πως υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας και με την Κύπρο σε αυτόν τον τομέα;
Βεβαιότατα. Η Κύπρος διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην περιοχή. Λόγω της γεωγραφικής θέσης και της ιστορίας του νησιού, οι κυπριακές Αρχές είναι σε θέση να μας συμβουλεύσουν ως προς το πώς διάφορες ομάδες λειτουργούν στην περιοχή. Επομένως, η αποτροπή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας είναι ήδη ένας τομέας συνεργασίας και μάλιστα πολύ ισχυρός. Η κυβέρνηση έχει ήδη αναλάβει δράση, προβαίνει μάλιστα και σε συλλήψεις όταν γίνονται παρανομίες. Πιστεύω ότι η πολύ σημαντική απόφαση που έλαβε πρόσφατα η Σαουδική Αραβία να ανοίξει πρεσβεία στην Κύπρο αποτελεί πολύ θετικό βήμα. Επίσης, η επίσκεψη του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου (σ.σ. την περασμένη Τρίτη) είναι πολύ θετική εξέλιξη. Συνεχίζουμε να τονίζουμε προς όλους για το πόσο μας ανησυχεί η συμπεριφορά του Ιράν. Θεωρούμε ότι το Ιράν είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής τρομοκρατικών οργανώσεων στον κόσμο, ότι κάθε χρόνο το Ιράν χορηγεί εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε τρομοκρατικές οργανώσεις συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολχά. Εμείς στις Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούμε ότι η Χεζμπολάχ είναι τρομοκρατική οργάνωση και ενθαρρύνουμε τους φίλους και εταίρους μας να έχουν την ίδια οπτική. Συνεργαζόμαστε πολύ στενά σε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία.
Οι τράπεζες να γνωρίζουν τους πραγματικούς δικαιούχους
Σε σχέση με τον τραπεζικό τομέα ή και την κυπριακή οικονομία ευρύτερα, υπάρχει κάτι που σας απασχολεί, κάτι που σας ανησυχεί;
Οι βασικές απειλές στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα είναι καλά γνωστές. Δεν ήλθαμε εδώ για να εγείρουμε ανησυχίες για τη Βόρειο Κορέα, ή για παρόμοια θέματα. Συζητήσαμε εδώ την σημασία που έχει η ανταλλαγή πληροφοριών, έτσι ώστε να έχουν οι κυπριακές τράπεζες ικανά και αναγκαία στοιχεία για να διασφαλίσουν ότι το σύστημα ελέγχου των πελατών τους είναι ισχυρό και αποτελεσματικό, ότι γνωρίζουν τους πραγματικούς δικαιούχους εταιρειών που διατηρούν λογαριασμούς σε αυτές. Από τη στιγμή που μια κυβέρνηση δεν διαθέτει αστείρευτα κονδύλια, είναι πάντα μια πράξη εξισορρόπησης το να αποφασίσει κανείς πόσα χρήματα παρέχει στις εποπτικές Αρχές, πόσοι λειτουργοί χρειάζονται για να βγει η δουλειά, ποιο είναι το μέγεθος των εξωχώριου τραπεζικού τομέα, αν υπάρχουν αρκετές εποπτικές αρχές για να συνεργαστούν με τις τράπεζες…
Θεωρείτε πως είναι μια εύκολη διαδικασία το να γνωρίζει κανείς ή να πληροφορηθεί με ακρίβεια τι ακριβώς συμβαίνει στο εσωτερικό μεγάλων εταιρειών;
Δεν είναι εύκολη διαδικασία. Όλοι αγωνιζόμαστε, κι εμείς στις Ηνωμένες Πολιτείες αγωνιζόμαστε για αυτό. Μόλις έχουμε ενεργοποιήσει ένα νέο κανονισμό για τις αμερικανικές τράπεζες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους και τον αποτελεσματικό έλεγχο εταιρειών. Η Κύπρος έχει ήδη εφαρμόσει τα πρότυπα της ΕΕ, τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Γνωρίζω πως η Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται να εκδώσει νέους κανονισμούς για να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές διαδικασίες και αυτό είναι πολύ καλή εξέλιξη.
Συζητήσατε το θέμα της επιβολής κυρώσεων κατά τη Ρωσίας;
Δεν να επεκταθώ σε αυτό το θέμα. Εξηγήσαμε, όμως, στην κυβέρνηση το σκεπτικό μας σε σχέση με τις κυρώσεις κατά των Ρώσων ολιγαρχών, αλλά δεν θέλω να μιλήσω για συγκεκριμένα άτομα. Είχαμε πολύ καλή συζήτηση για το ζήτημα αυτό.
Είναι επαρκείς πιστεύετε οι χειρισμοί της Κύπρου σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας;
Πρόκειται για κυρώσεις που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και κάθε χώρα στην Ευρώπη λαμβάνει τις δικές της αποφάσεις. Απ’ ό,τι μου περιέγραψαν υπουργοί, θεωρώ ότι η Κύπρος ενεργεί σίγουρα με τρόπο τον οποίο στηρίζουμε και εκτιμούμε.
Θα μπορούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες να βοηθήσουν τις κυπριακές τράπεζες να αναπτύξουν αμυντικούς μηχανισμούς και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά περιπτώσεις απάτης ή άλλων οικονομικών εγκλημάτων;
Μπορούμε, αλλά με τον πρέποντα τρόπο που είναι η παροχή συμβουλών ή και τεχνικής υποστήριξης στις εποπτικές Αρχές, τους ομολόγους μας στην Κεντρική Τράπεζα ή στη μονάδα αντιμετώπισης του οικονομικού εγκλήματος. Αυτοί θα αποφασίσουν πώς θα χρησιμοποιήσουν τις συμβουλές αυτές με τις τράπεζες. Δεν θα ήταν πρέπον για μας να εμπλακούμε απευθείας με τις τράπεζες. Σεβόμαστε ιδιαίτερα την κυριαρχία της κυβέρνησης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες συνεργαζόμαστε με τις τράπεζες σε μια σειρά θεμάτων. Εξετάζουμε νέες μεθόδους για να αξιοποιήσουμε νέες καινοτόμες τεχνολογίες, να βελτιώσουμε τη συμμόρφωση και να μειώσουμε το κόστος που έχει το πρόγραμμα συμμόρφωσης για τις τράπεζες. Ανέφερα προηγουμένως τη συνεργασία για τα εικονικά νομίσματα. Βλέπετε τα εικονικά νομίσματα έχουν αναπτυχθεί με τη βοήθεια νέας τεχνολογίας που σχετίζεται με τα λεγόμενα ‘κατάστιχα διανομής’. Η τεχνολογία αυτή θα φέρει επανάσταση στον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα, σε ότι αφορά τον χειρισμό και την επεξεργασία πληρωμών. Είναι ένας διαρκώς αναπτυσσόμενος τομέας και μπορώ να σας διαβεβαιώσω από την εμπειρία μου στον ιδιωτικό τομέα, ότι συχνά οι κυβερνήσεις υστερούν, σε σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα στην κατανόηση της τεχνολογίας και των προοπτικών που έχει. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει διάλογος με τις τράπεζες σχετικά με τι τις ενδιαφέρει, σε τι επενδύουν και στο τι χρειάζονται για να βελτιώσουν τις επιχειρηματικές δράσεις του. Για μας και για την κυβέρνηση της Κύπρου, η υγεία και η ανταγωνιστικότητα των τραπεζών μας είναι πολύ σημαντικά ζητήματα.
Είναι υγιείς, κατά τη γνώμη σας, οι κυπριακές τράπεζες;
Θεωρώ πως ναι. Διεξάγονται συνομιλίες για τη συγχώνευση τραπεζών, διαδικασία που θα τις καταστήσει ενδεχομένως πιο ανταγωνιστικές. Επαναλαμβάνω πως αυτά είναι ζητήματα που θα τα αποφασίσουν οι τράπεζες, με βάση τα επιχειρηματικά τους μοντέλα.
