Στην τρίτη εβδομάδα κινητοποιήσεων εισέρχονται οι αγρότες σε όλη τη χώρα, με τα δεκάδες μπλόκα να παραμένουν ενεργά και την οικονομία να καταγράφει πλέον όχι μόνο καθυστερήσεις αλλά και μετρήσιμο κόστος. Οι αποκλεισμοί σε βασικούς οδικούς άξονες συμπίπτουν με την πιο κρίσιμη περίοδο του έτους για την αγορά, λίγες ημέρες πριν από τις γιορτές, ασκώντας έντονες πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, την κατανάλωση και τις εξαγωγές. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν περιορίζεται πλέον στον πρωτογενή τομέα.
Την ώρα που οι αγρότες δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν στα μπλόκα ακόμη και τα Χριστούγεννα, εφόσον δεν υπάρξουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις στα αιτήματά τους, ένα νέο μέτωπο απειλεί να επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση: οι οδικές εμπορευματικές μεταφορές. Η Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος – Διεθνών Μεταφορών ζητά άμεση συνάντηση με την κυβέρνηση για χρόνια και συσσωρευμένα προβλήματα του κλάδου και προειδοποιεί με επ’ αόριστον κινητοποιήσεις από την Κυριακή, εάν δεν υπάρξει ανταπόκριση. Το ενδεχόμενο ταυτόχρονης πίεσης από δύο κρίσιμους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας εντείνει την ανησυχία στην αγορά.
Οι αγρότες επιμένουν ότι οι κινητοποιήσεις τους δεν στοχεύουν στην πλήξη της κοινωνίας ή της οικονομίας, αλλά στην ανάδειξη χρόνιων διαρθρωτικών προβλημάτων. Έχοντας αποστείλει τη λίστα αιτημάτων στον πρωθυπουργό, ξεκαθαρίζουν ότι χωρίς σαφές πλαίσιο δεσμεύσεων δεν προτίθενται να αποχωρήσουν από τους δρόμους. Από την πλευρά της αγοράς, η κατανόηση για τα αιτήματα του πρωτογενούς τομέα συνυπάρχει με τον αυξανόμενο προβληματισμό για το σωρευτικό κόστος όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα.
Η αγορά στο όριο ενόψει εορτών
Ο επιχειρηματικός κόσμος προειδοποιεί ότι ο χρόνος στενεύει. Σε κοινή ανακοίνωση, ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ επισημαίνουν ότι ο πρωτογενής τομέας αποτελεί κρίσιμο κρίκο της παραγωγικής αλυσίδας, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη βιομηχανία, το εμπόριο και τον τουρισμό. Υπογραμμίζουν, παράλληλα, ότι το τέταρτο τρίμηνο είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομία λόγω της εορταστικής περιόδου.
Στο λιανικό εμπόριο, το δ’ τρίμηνο αποφέρει τον υψηλότερο ετήσιο τζίρο, ο οποίος πέρυσι ανήλθε στα 19 δισ. ευρώ. Φέτος, οι επιδόσεις των γιορτών αποτελούν στοίχημα επιβίωσης για χιλιάδες επιχειρήσεις που προσπαθούν να απορροφήσουν τα αυξημένα λειτουργικά κόστη. Αντίστοιχα, στον τουρισμό, ιδίως στον χειμερινό, οι γιορτές αποτελούν βασική πηγή εισοδήματος για πολλές περιφερειακές περιοχές, αρκετές εκ των οποίων βρίσκονται εντός του πεδίου των κινητοποιήσεων.
Τι ανησυχεί τα σούπερ μάρκετ
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με όσα αναφέρει στο Capital ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, Απόστολος Πεταλάς, δεν έχει προκύψει ζήτημα επάρκειας προϊόντων, όσο το οδικό δίκτυο παραμένει λειτουργικό μέσω παρακαμπτηρίων. Ωστόσο, οι επόμενες ημέρες θεωρούνται κρίσιμες, καθώς οι όγκοι αυξάνονται σημαντικά με την καταβολή του δώρου και τη συγκέντρωση αγορών τροφίμων λίγο πριν από τα Χριστούγεννα.
Όπως σημειώνει, εάν οι κινητοποιήσεις συνεχιστούν, τα προβλήματα είναι πιθανό να εμφανιστούν. Σε ό,τι αφορά τις τιμές, εκτιμάται ότι δύσκολα θα υπάρξουν άμεσες ανατιμήσεις, καθώς οι αλυσίδες έχουν ήδη «κλειδώσει» την τιμολογιακή πολιτική της εορταστικής περιόδου.
Εξαγωγές: Προς το παρόν ανθεκτικές
Στο μέτωπο των εξαγωγών, ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, δηλώνει ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν καταγραφεί σοβαρά προβλήματα, πέραν ορισμένων προϊόντων που απαιτούν άμεση μεταφορά. «Δεν μπαίνουμε στη λογική του κοινωνικού αυτοματισμού», σημειώνει, προσθέτοντας ότι προς το παρόν «οι φωνές διαμαρτυρίας είναι λίγες».
Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι εάν οι αποκλεισμοί συνεχιστούν εντός της εορταστικής περιόδου, το πλήγμα μπορεί να γίνει ουσιαστικό, καθώς διακυβεύεται η έγκαιρη παράδοση, βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του Έλληνα εξαγωγέα. Στα νωπά προϊόντα, η ζημιά είναι συχνά μη αναστρέψιμη: χάνονται χρόνος και «ράφι», αυξάνεται το κόστος και ασκούνται πιέσεις στις τιμές, με συνέπειες τόσο για τους εξαγωγείς όσο και για τους ίδιους τους παραγωγούς.
Οι αριθμοί της ζημιάς και το σημείο καμπής
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς επισημαίνει ότι οι αγροτικές κινητοποιήσεις δεν απειλούν άμεσα την επάρκεια αγαθών, αλλά εντείνουν το κόστος και περιορίζουν την κατανάλωση. Σε πληττόμενες περιοχές, οι απώλειες τζίρου στο εμπόριο και το λιανεμπόριο εκτιμώνται στο 5%–15%, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να δέχονται το μεγαλύτερο πλήγμα.
Η ημερήσια απώλεια για την οικονομία υπολογίζεται σε 31–45 εκατ. ευρώ, ενώ κάθε επιπλέον εβδομάδα κινητοποιήσεων προσθέτει περίπου 200 εκατ. ευρώ ζημιά. Στο δυσμενές σενάριο, η συνολική επίπτωση μπορεί να υπερβεί τα 800 εκατ. ευρώ, επηρεάζοντας παραγωγή, κατανάλωση και εξαγωγές.
Η έκκληση για διάλογο
ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ αναγνωρίζουν τα υπαρκτά προβλήματα του αγροτικού κόσμου και καλούν κυβέρνηση και αγρότες σε διάλογο, προειδοποιώντας ότι η συνέχιση των κινητοποιήσεων ενέχει τον κίνδυνο μετακύλισης των επιπτώσεων σε άλλους κλάδους στρατηγικής σημασίας.
Παράλληλα, ΕΒΕΘ, ΒΕΘ, ΣΒΕ και ΣΕΒΕ προειδοποιούν ότι η άρνηση συμμετοχής σε διάλογο με τον Πρωθυπουργό μετατρέπει τη διεκδίκηση σε αδιέξοδο, επισημαίνοντας ότι οι «άδειες καρέκλες» δεν δίνουν λύσεις.
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, αναγνωρίζει τα δίκαια αιτήματα των αγροτών και τονίζει ότι το επόμενο διάστημα είναι οριακό, πριν οι επιπτώσεις γίνουν μη αναστρέψιμες. Νέα πρόσκληση για διάλογο απευθύνει και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση έχει ήδη ικανοποιήσει μέρος των αιτημάτων και επεξεργάζεται πρόσθετες παρεμβάσεις, όπως σταθεροποίηση τιμών ενέργειας, μέτρα για το κόστος καυσίμων, αλλαγές στον ΕΛΓΑ και ενίσχυση πιεζόμενων κλάδων, με έμφαση στην κτηνοτροφία. «Η κοινωνία περιμένει υπευθυνότητα», καταλήγει.
