Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κλιμάκωσε τις επικρίσεις του κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν την Τρίτη, υπονοώντας ότι ο Ρώσος ηγέτης “παίζει με τη φωτιά” μετά την άρνησή του να συμμετάσχει σε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία.
“Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ότι αν δεν ήμουν εγώ, πολλά όντως κακά πράγματα θα είχαν συμβεί ήδη στη Ρωσία, και εννοώ ΟΝΤΩΣ ΚΑΚΑΑΑ. Παίζει με τη φωτιά!” έγραψε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social.
Την Κυριακή, ο Τραμπ σε άλλη του ανάρτηση εξέφρασε την πεποίθησή του πως ο Πούτιν έχει τρελαθεί “εντελώς”, αφού το Κρεμλίνο εξαπέλυσε τη μεγαλύτερη -κατά τον τριετή πόλεμο- επίθεση με drones και πυραύλους εναντίον της Ουκρανίας.
Ακολούθησαν απαντήσεις από “φιλο-Κρεμλινικούς” λογαριασμούς στη ρωσική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης VKontakte. Μερικοί είπαν ότι ο Τραμπ πάσχει από άνοια, άλλοι τον αποκάλεσαν “κλόουν”.
Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας και στενός σύμμαχος του Πούτιν, αντέδρασε στις αναρτήσεις του Τραμπ, γράφοντας στο Χ: “Όσον αφορά τη φράση του Τραμπ για τον Πούτιν ότι “παίζει με τη φωτιά” και την αναφορά σε “όντως κακά πράγματα” που συμβαίνουν στη Ρωσία, γνωρίζω μόνο ένα όντως κακό πράγμα: τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ελπίζω ο Τραμπ να το καταλαβαίνει αυτό”.
Τα λόγια έχουν μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι νομίζει ο Τραμπ
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ επιδίδεται σε ένα παραλήρημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακόμη και πριν εισέλθει στην πολιτική, ο Τραμπ χρησιμοποιούσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την άμεση επικοινωνία του με τις μάζες και να προκαλέσει τους αντιπάλους του. Επιστρέφοντας στον Λευκό Οίκο, αυτή η πρακτική του συνεχίζεται ακόμα πιο έντονα.
“Ο Τραμπ έχει αναλάβει να σπείρει τη διχόνοια στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως σε αυτήν που ελέγχει περισσότερο, τη Truth Social”, εξήγησε η Δρ Juliana Kirschner, λέκτορας στη Σχολή Επικοινωνίας και Δημοσιογραφίας Annenberg του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.
Η ίδια δήλωσε ότι τέτοιου είδους αυθόρμητα σχόλια από οποιονδήποτε βρίσκεται σε πολιτική θέση δεν θα έπρεπε να είναι αποδεκτά, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για όσους βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο της κυβέρνησης.
“Δημοσιοποιεί τις διαφωνίες μεταξύ κρατών με αυθαίρετο τρόπο”, προειδοποίησε η Kirschner. “Είναι δύσκολο να ασκήσεις διπλωματία όταν όλα τα άπλυτα -πραγματικά ή μη- βγαίνουν στη φόρα. Πολλοί απ’ τους χρήστες που βλέπουν αυτά τα μηνύματα είναι έτοιμοι να συμφωνήσουν με ό,τι πει ο πρόεδρος, τα μηνύματά του, ανεξάρτητα από την προβληματική σχέση τους με την πραγματικότητα, αποκτούν δυναμική και τα βλέπουν και άλλοι”.
Δεν θα φέρει τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων
Τα ξεσπάσματα του Τραμπ εναντίον της Ρωσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχουν απήχηση στους υποστηρικτές του. Ωστόσο, είναι απίθανο να σταματήσουν τις αεροπορικές επιδρομές του Πούτιν κατά της Ουκρανίας και δεν θα φέρουν τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
“Η τελευταία έκρηξη του Ντόναλντ Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social -αποκαλώντας τον Βλαντιμίρ Πούτιν “τρελό”– δεν πρόκειται να ανακόψει τα ρωσικά στρατεύματα ούτε να αλλάξει την πολιτική του Κρεμλίνου”, ανέφερε η γεωπολιτική αναλύτρια Irina Tsukerman, πρόεδρος της εταιρείας αξιολόγησης κινδύνων Scarab Rising. “Αλλά αυτό που κάνει ο Τραμπ, και δημιουργεί ανησυχία, είναι να ανάβει το φιτίλι στη διπλωματία, να υπονομεύει το κύρος της προεδρίας και να “θολώνει” τη λεπτή γραμμή διαχωρισμού μεταξύ του τι είναι ‘στάση’ και τι ‘πρόκληση’ σε έναν κόσμο όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κινούνται γρηγορότερα από τους πυραύλους και καμιά φορά χτυπούν και πιο δυνατά”.
Η Tsukerman πρόσθεσε ότι η αγανάκτηση του Κρεμλίνου με τον Τραμπ ήταν αναμενόμενη. Δεν την θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική, αφού ο Πούτιν έχει αντεπεξέλθει από χειρότερες προσβολές από δυτικούς ηγέτες και στελέχη της εγχώριας αντιπολίτευσης.
“Αυτό που έχει σημασία είναι η υπονόμευση του πολιτικού πνεύματος από έναν πρόεδρο, ο οποίος φαίνεται να αντιμετωπίζει τη γεωπολιτική σαν reunion των “Real Housewives”: αντιδραστικά και… ένα tweet μακριά από την κατάρρευση”, πρόσθεσε η Tsukerman.
Ο “πόλεμος των λέξεων” έχει οδηγήσει σε πραγματικούς πολέμους!
Ως εργολάβος ακινήτων που έγινε σταρ του ριάλιτι και πολιτικός, ο Τραμπ συχνά εστιάζει στην “Τέχνη της Συμφωνίας”, ενώ είναι εντελώς άσχετος με την “Τέχνη του Πολέμου”, και σίγουρα δεν είναι μελετητής της Ιστορίας. Ο Τραμπ πιθανόν δεν γνωρίζει ότι η δημοσιοποίηση ενός τηλεγραφήματος που αναφερόταν στον κενό θρόνο της Ισπανίας, προκάλεσε πόλεμο μεταξύ Πρωσίας και Γαλλίας το 1870.
Οι διπλωματικές σχέσεις Ανατολής και Δύσης πέρασαν από σοβαρή κρίση μετά την ομιλία του Σοβιετικού ηγέτη Νικήτα Χρουστσόφ προς τους Δυτικούς πρεσβευτές στην πολωνική πρεσβεία στη Μόσχα τον Νοέμβριο του 1956, όταν είπε: “Είτε σας αρέσει είτε όχι, η ιστορία είναι με το μέρος μας. Θα σας θάψουμε!” Οι απεσταλμένοι 12 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, μαζί με το Ισραήλ, εγκατέλειψαν την αίθουσα, θεωρώντας τη φράση αυτή… απειλή.
Ωστόσο, διάφοροι ιστορικοί έχουν υποστηρίξει ο Ρώσος ηγέτης παρερμηνεύθηκε. Δεν ήταν απειλή, αλλά ένα λογοπαίγνιο ότι ο μαρξισμός θα αντέξει περισσότερο από τον καπιταλισμό, όπως στη φράση: “Η ιστορία είναι με το μέρος μας. Θα δώσουμε το ‘παρών’ στην κηδεία σας”.
Τα σχόλια του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να έχουν παρόμοιο αποτέλεσμα.
“Ο Τραμπ θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν πόλεμο με τη Ρωσία, ακόμη και αν δεν θέλει να εμπλακεί σε αυτόν. Η ρητορική του μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα, ανεξάρτητα από τις προθέσεις του”, σχολίασε η Kirschner.
“Δεν αποκλείεται η επιθετική ρητορική του Τραμπ να οδηγήσει σε σύγκρουση κρατών, όχι απαραίτητα μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας. Η επίδραση από τη στάση του Τραμπ υποδηλώνει ότι και άλλοι πολιτικοί παράγοντες θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα του ή/και σύμμαχοί μας θα μπορούσαν να νιώσουν απειλή από τον παραμικρό αρνητικό υπαινιγμό του προέδρου”, συνέχισε η Kirschner.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι ένα διπλωματικό εργαλείο
Ο Τραμπ δεν είναι ο μόνος πολιτικός που χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προωθήσει την ατζέντα του, αλλά τα social media απέχουν πολύ από το να αποτελούν ένα αποτελεσματικό εργαλείο στη διπλωματία. Τα αυθόρμητα σχόλια σπάνια βοηθούν, σίγουρα όμως μπορούν να κάνουν τα πράγματα χειρότερα.
Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμάται η δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά όταν στο επίκεντρο βρίσκονται διχαστικά μηνύματα.
“Έρευνες έχουν δείξει εδώ και καιρό ότι οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τείνουν να έχουν πολωτική επίδραση στους χρήστες ιδίως σε πολιτικά ζητήματα”, τόνισε η Kirschner. “Στους χρήστες είτε αρέσει το περιεχόμενο είτε όχι. Σε κάθε περίπτωση, τα μηνύματα ενισχύονται μέσω της πόλωσης των χρηστών και τα βλέπουν ακόμη περισσότεροι χρήστες, ανεξάρτητα από τη διπλωματική ή προβληματική φύση των μηνυμάτων”.
Λιγότερο Τσώρτσιλ, περισσότερο Σιν
Στον Λευκό Οίκο ίσως πιστεύουν ότι η έντονη ρητορική του Τραμπ θα έχει κάποια απήχηση στη Ρωσία. Η Δανία δεν πρόκειται να πουλήσει ή να μεταβιβάσει την κυριότητα της Γροιλανδίας στις ΗΠΑ και ο Καναδάς δεν ενδιαφέρεται να γίνει η 51η Πολιτεία, παρόλο που ο Τραμπ χρησιμοποίησε τα social media για να προβάλει τα επιχειρήματά του.
Όχι πως η ένταση του Τραμπ θα αλλάξει τους πολεμικούς στόχους της Μόσχας ούτε θα διαταράξει τον μηχανισμό της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
“Ο Πούτιν δεν αναπροσαρμόζει τη στρατηγική του με βάση τις δυτικές προσβολές – αν μη τι άλλο, τρέφεται από αυτές”, σημείωσε η Tsukerman. “Για το Κρεμλίνο, τα σχόλια του Τραμπ συνάδουν με το αφήγημα περί δυτικής παρακμής και αστάθειας – απόδειξη ότι ακόμη και οι λεγόμενοι “σκληροί τύποι” της Αμερικής δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα συναισθήματά τους. Η Μόσχα μπορεί να είναι απομονωμένη, αλλά στο παιχνίδι της παραπληροφόρησης παραμένει ισχυρός παίκτης, και το ξέσπασμα του Τραμπ είναι εκμεταλλεύσιμο για προπαγανδιστικούς σκοπούς”.
Ακόμα χειρότερα, ο Τραμπ μπορεί να χάσει την αξιοπιστία του.
“Η εικόνα του -που έχει ήδη πληγεί από νομικά προβλήματα, ρήξεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ και ένα ζοφερό παγκόσμιο τοπίο- δέχεται τώρα άλλο ένα χτύπημα, αφού οι χλευασμοί “εφηβικού” τύπου μετατρέπονται σε εξωτερική πολιτική”, ανέφερε η Tsukerman. “Ηγεσία δεν σημαίνει να συμπαθείς τους εχθρούς σου, αλλά να τους διαχειρίζεσαι. Και το να αποκαλείς δημόσια έναν οπλισμένο αντίπαλο με πυρηνικά… ‘τρελό’ δεν θυμίσει τόσο Ουίνστον Τσόρτσιλ, όσο Τσάρλι Σιν”.
Το να αποκαλέσει ο Τραμπ τον Πούτιν “τρελό” μπορεί να μην πυροδοτήσει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά δεν θα σταματήσει και τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
“Υπονομεύει τη διπλωματία υψηλού επιπέδου και την υποβιβάζει σε viral περιεχόμενο”, προειδοποίησε η Tsukerman. “Αργά, αλλά σταθερά καταρρέουν τα κιγκλιδώματα που κάποτε χώριζαν την πολιτική σκηνή από το γεωπολιτικό πεδίο πολέμου”.
