Η επόμενη κρίση στην παγκόσμια αγορά εργασίας δεν αφορά την αντικατάσταση των εργαζομένων από την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά την αποτυχία προετοιμασίας των νέων για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος. Όπως σημειώνει ο Michael Sheldrick, τα πανεπιστήμια και τα εκπαιδευτικά συστήματα εξακολουθούν να εκπαιδεύουν για τον κόσμο του παρελθόντος, ενώ η αγορά εργασίας μετασχηματίζεται ραγδαία.
Στις ετήσιες συναντήσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγκτον, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ajay Banga, προειδοποίησε για μια επικείμενη δημογραφική και εργασιακή κρίση: μέσα στα επόμενα 10-15 χρόνια, 1,2 δισεκατομμύρια νέοι θα μπουν στην αγορά εργασίας, αλλά θα υπάρχουν μόλις 400 εκατ. διαθέσιμες θέσεις. «Τέσσερις νέοι θα εισέρχονται στην αγορά εργασίας κάθε δευτερόλεπτο», τόνισε.
Παράδοξο: Υπάρχουν θέσεις εργασίας, αλλά όχι δεξιότητες
Ακόμη και σε χώρες με υψηλή τεχνολογική πρόοδο, οι εργοδότες δηλώνουν ότι δεν μπορούν να βρουν κατάλληλα καταρτισμένους εργαζόμενους. Έρευνα του Hult International Business School σε 1.600 στελέχη στις ΗΠΑ έδειξε ότι το 98% των εργοδοτών αντιμετωπίζει δυσκολία στην εξεύρεση ταλέντων, αλλά το 89% αποφεύγει να προσλάβει νέους αποφοίτους λόγω έλλειψης εμπειρίας και δεξιοτήτων.
Αυτό καταδεικνύει ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά η ετοιμότητα των αποφοίτων.
Τα πανεπιστήμια μένουν πίσω – η τεχνολογία τρέχει
Η Tiara Pathon, επικεφαλής κατάρτισης τεχνητής νοημοσύνης της Microsoft στην Αφρική, αναφέρει ότι τα προγράμματα σπουδών ανανεώνονται πολύ αργά, ενώ οι ανάγκες της αγοράς αλλάζουν πολύ πιο γρήγορα. Στη Νότια Αφρική, όπου η ανεργία των νέων αγγίζει το 60%, η Microsoft κατάφερε να εκπαιδεύσει 1,2 εκατ. πολίτες σε δεξιότητες AI μέχρι τον Ιούνιο 2025, νωρίτερα από τον στόχο της.
Ωστόσο, η ίδια σημειώνει πως αυτά τα προγράμματα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα πανεπιστήμια, αλλά να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με αναγνωρισμένα πιστοποιητικά, πιο ευέλικτες δομές και σύνδεση με τις ανάγκες της βιομηχανίας.
Τα πανεπιστήμια μπροστά στην επόμενη μεγάλη αλλαγή
Ορισμένα ιδρύματα αρχίζουν να υιοθετούν σύντομα προγράμματα 16–40 ωρών σε AI, κυβερνοασφάλεια, ανάλυση δεδομένων, με αξιολόγηση που βασίζεται όχι στις εξετάσεις αλλά στην ετοιμότητα για εργασία.
Παράλληλα, εργαλεία όπως το ChatGPT και μικρά γλωσσικά μοντέλα AI μπαίνουν σταδιακά στην εκπαίδευση, όχι ως απαγορευμένα μέσα, αλλά ως εργαλεία ενίσχυσης της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας.
Το διακύβευμα: απασχολήσιμη ή χαμένη γενιά;
Ο Ajay Banga προειδοποιεί ότι αν οι χώρες δεν κινηθούν άμεσα για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, επενδύσεις και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ο κόσμος κινδυνεύει να βρεθεί μπροστά σε μια γενιά εκπαιδευμένων αλλά ανέργων νέων, με κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις.
Η λύση, όπως σημειώνουν ειδικοί, βρίσκεται σε συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων – στην εκπαίδευση που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας, όχι της προηγούμενης δεκαετίας.
