Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη φθινοπωρινή δέσμη μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2026, θέτοντας ως κεντρικό στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ μέσω υψηλότερης παραγωγικότητας, καινοτομίας και στοχευμένων επενδύσεων, σε ένα περιβάλλον αυξημένων γεωπολιτικών και δημοσιονομικών πιέσεων.
Η δέσμη δρομολογεί τον νέο κύκλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ο οποίος θα βασιστεί σε ενισχυμένη ανάλυση, βαθύτερο διάλογο με τα κράτη μέλη και μεγαλύτερη έμφαση στην εφαρμογή των συστάσεων. Η εαρινή δέσμη του 2026 θα εξειδικεύσει πολιτικές προτάσεις ανά χώρα, στηριζόμενη στις ήδη συμφωνημένες συστάσεις του 2025.
Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις 2025, η οικονομία της ΕΕ εμφανίζει μέτρια ανάπτυξη, στηριζόμενη στην εγχώρια ζήτηση, τις επενδύσεις, την ισχυρή αγορά εργασίας και την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Ωστόσο, η Επιτροπή προειδοποιεί για επίμονα διαρθρωτικά προβλήματα, όπως χαμηλή παραγωγικότητα, δημογραφική γήρανση και αυξανόμενο βάρος για τα δημόσια οικονομικά από άμυνα και πράσινο/ψηφιακό μετασχηματισμό.
Δημοσιονομική συμμόρφωση και προϋπολογισμοί 2026
Στο πλαίσιο του Εξαμήνου, η Επιτροπή αξιολόγησε τη συμμόρφωση όλων των κρατών μελών με το αναθεωρημένο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, με επίκεντρο την εξέλιξη των καθαρών δαπανών, τον νέο βασικό δείκτη της οικονομικής διακυβέρνησης.
Για 17 χώρες της ζώνης του ευρώ εκδόθηκαν γνώμες επί των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2026:
- 12 κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Κύπρος, η Ελλάδα, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, κρίνονται συμμορφούμενα και καλούνται να συνεχίσουν τις πολιτικές τους όπως προγραμματίστηκαν.
- 3 χώρες (Κροατία, Λιθουανία, Σλοβενία) θεωρούνται ότι διατρέχουν κίνδυνο μη συμμόρφωσης και καλούνται να προσαρμόσουν τις δημοσιονομικές τους επιλογές στην εθνική διαδικασία προϋπολογισμού.
- Μάλτα και Κάτω Χώρες αξιολογούνται με κίνδυνο σημαντικής μη συμμόρφωσης και καλούνται σε πιο ουσιαστικές διορθωτικές κινήσεις.
Για τα υπόλοιπα κράτη μέλη, η Επιτροπή αξιολόγησε τις δημοσιονομικές εξελίξεις και προοπτικές: επτά θεωρούνται συμμορφούμενα, ενώ τρία (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ισπανία) κρίνονται ότι διατρέχουν κίνδυνο μη συμμόρφωσης.
Διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος και Φινλανδία
Για τα εννέα κράτη μέλη που ήδη τελούν υπό διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία), η Επιτροπή αποφάσισε αναστολή περαιτέρω βημάτων στο παρόν στάδιο, χωρίς όμως λήξη της διαδικασίας. Οι κυβερνήσεις παραμένουν δεσμευμένες από τις ισχύουσες συστάσεις, με επανεκτίμηση να προβλέπεται την άνοιξη του 2026, όταν θα είναι διαθέσιμα τα τελικά στοιχεία για το 2025.
Παράλληλα, η Επιτροπή εκπόνησε έκθεση βάσει του άρθρου 126(3) της Συνθήκης για Γερμανία και Φινλανδία, καταλήγοντας ότι για τη Φινλανδία συντρέχουν οι προϋποθέσεις έναρξης νέας διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Μετά τη γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής, η Κομισιόν θα εξετάσει εισήγηση προς το Συμβούλιο για επίσημη έναρξη ΔΥΕ.
Σύσταση για τη ζώνη του ευρώ: δημοσιονομική ισορροπία και επενδύσεις
Η ειδική σύσταση για την οικονομική πολιτική της ζώνης του ευρώ εστιάζει σε:
- Δημοσιονομική βιωσιμότητα, με τήρηση των συνιστώμενων πορειών καθαρών δαπανών και συνολικά ουδέτερο δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2026.
- Επαναπροτεραιοποίηση δαπανών προς στρατηγικές επενδύσεις, κυρίως σε άμυνα, πράσινη μετάβαση, ψηφιακή οικονομία και καινοτομία.
- Ολοκλήρωση των εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έως 31 Αυγούστου 2026, με πλήρη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
- Ενίσχυση αγορών εργασίας, μέσω αναβάθμισης δεξιοτήτων, βελτίωσης εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων, αύξησης συμμετοχής, αντιμετώπισης της φτώχειας και βελτίωσης της προσιτότητας στέγασης, με παράλληλη σύνδεση μισθολογικών αυξήσεων με την παραγωγικότητα.
- Απλούστευση κανονισμών και εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς, ώστε να ενισχυθεί η κλίμακα και η αποδοτικότητα των επιχειρήσεων.
- Ανάπτυξη μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης ψηφιακού ευρώ, ενίσχυσης του διεθνούς ρόλου του ενιαίου νομίσματος και καλύτερης διοχέτευσης του υψηλού ευρωπαϊκού αποταμιευτικού πλεονάσματος σε παραγωγικές επενδύσεις.
Νέα σύσταση για το ανθρώπινο κεφάλαιο
Για πρώτη φορά, η Επιτροπή προτείνει οριζόντια σύσταση για το ανθρώπινο κεφάλαιο, καλώντας όλα τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν επειγόντως τις διαρθρωτικές αδυναμίες σε δεξιότητες και εκπαίδευση.
Μεταξύ άλλων, ζητείται:
- προτεραιότητα σε δεξιότητες για στρατηγικούς τομείς (καθαρή μετάβαση, κυκλική οικονομία, βιομηχανική απανθρακοποίηση, υγεία, βιοτεχνολογία, αγροδιατροφή, βιοοικονομία, άμυνα, διάστημα),
- ενίσχυση προγραμμάτων STEM και αντιστροφή της αρνητικής τάσης στις βασικές δεξιότητες,
- κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων για επένδυση στους ανθρώπους,
- αξιοποίηση ποιοτικών, έγκαιρων δεδομένων για την πρόβλεψη μελλοντικών αναγκών σε επαγγέλματα και δεξιότητες.
Μακροοικονομικές ανισορροπίες και επιτήρηση χωρών
Η Έκθεση Μηχανισμού Επαγρύπνησης (AMR) εντοπίζει χώρες που χρειάζονται εμπεριστατωμένη επισκόπηση για πιθανές μακροοικονομικές ανισορροπίες. Για το 2026, τέτοιες επισκοπήσεις θα γίνουν για:
- Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Σλοβακία, Σουηδία
- Ρουμανία, η οποία είχε χαρακτηριστεί με υπερβολικές ανισορροπίες το 2025.
Οι αναλύσεις θα ολοκληρωθούν το πρώτο εξάμηνο του 2026, με τα συμπεράσματα να ενσωματώνονται στην εαρινή δέσμη του Εξαμήνου.
Παράλληλα, η νέα Ευρωπαϊκή Μακροοικονομική Έκθεση εξετάζει:
- τις προκλήσεις παραγωγικότητας,
- τα τρωτά σημεία εντός της ΕΕ,
- την ανάγκη ενίσχυσης της βιομηχανικής βάσης μέσω συντονισμένων δημόσιων συμβάσεων,
- τον ρόλο των αυξημένων αμυντικών δαπανών και της Ε&Α για τη μακροχρόνια ανάπτυξη.
Εποπτεία μετά τα προγράμματα και αγορά εργασίας
Η Επιτροπή δημοσίευσε εκθέσεις εποπτείας μετά το πρόγραμμα για Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρο και Πορτογαλία, καταλήγοντας ότι όλες διατηρούν την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους που απορρέει από τα προγράμματα χρηματοδοτικής στήριξης.
Παράλληλα, η πρόταση κοινής έκθεσης για την απασχόληση δείχνει ότι οι αγορές εργασίας της ΕΕ παραμένουν συνολικά ανθεκτικές, αλλά αναδεικνύει:
- βραδεία αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας,
- σημαντικές ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων,
- κινδύνους για την κοινωνική σύγκλιση σε εννέα κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Ρουμανία.
Επόμενα βήματα
Η φθινοπωρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα συζητηθεί σε Ευρωομάδα και Συμβούλιο, με στόχο την έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών. Η Επιτροπή θα ξεκινήσει παράλληλα διάλογο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενόψει των επόμενων σταδίων του κύκλου, συμπεριλαμβανομένων των εαρινών ειδικών συστάσεων ανά χώρα.
