Μεγάλη αποκλιμάκωση των μισθολογικών αυξήσεων προβλέπεται στην Ευρωζώνη το 2026, με βάση τον δείκτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που καλύπτει τις ενεργές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (wage tracker).
To πιο σημαντικό της έκθεσης που δημοσίευσε η ΕΚΤ δεν είναι πόσες θα είναι οι αυξήσεις, αλλά ότι στην Ευρωζώνη μόνο ποσοστό 49% των μισθωτών, την περίοδο 2013-2024, καλύπτονταν από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Από τα στοιχεία που καταγράφονται φαίνεται το χαμηλό το ποσοστό κάλυψης των Ελλήνων εργαζόμενων, που είναι στο 10,7% και το επίπεδο των εργασιακών σχέσεων που επικρατεί στη χώρα για τους μισθωτούς. Η έκθεση δεν δίνει αναλυτικά στοιχεία για όλες τις χώρες, αλλά είναι γνωστό ότι στην Κύπρο μόλις το 45% των μισθωτών καλύπτεται από το επίπεδο των συλλογικών συμβάσεων, έναντι 90% τη δεκαετία του ’90.
Οι κύριες συμβάσεις που συνομολογούνται στην Κύπρο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων αφορούν τους εργαζόμενους στο δημόσιο και ημικρατικό τομέα, κλάδους του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, όπως είναι οι τράπεζες η ξενοδοχειακή και η οικοδομική βιομηχανία. Να σημειώσουμε ότι υπάρχει η ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041/ΕΕ που προωθεί τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθών, ώστε να αυξηθεί το ποσοστό στων εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας στο 80%.
Στα κράτη μέλη στα οποία το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις είναι κάτω από 80% η οδηγία επιβάλει στα κράτη να θεσπίσουν ένα πλαίσιο προώθησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων είτε μέσω νόμου, μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους είτε με συμφωνία με αυτούς.
Τα διαθέσιμα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΚΤ δείχνουν την ανομοιομορφία που υπάρχει στον εργασιακό χώρο της Ευρωζώνης ως προς την κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις. Για παράδειγμα στο Βέλγιο την περίοδο 2013-2024 το ποσοστό των εργαζομένων με κάλυψη συμβάσεων ήταν στο 37,7%, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό μετά την Ελλάδα. Ακολουθεί η Γερμανία, με το ποσοστό να αυξάνεται στο 41,9%. Το 48,7% των μισθωτών στην Ιταλία καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις και στην Γαλλία ανέρχεται στο 52,1%. Υπάρχουν όμως και χώρες που εφαρμόζουν σε μεγάλη έκταση τις συμβάσεις με το ποσοστό να είναι άνω του 60%. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που παρουσιάζει η ΕΚΤ, ξεχωρίζει η Ολλανδία με το 64,1% των εργαζομένων να καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις, ακολουθεί η Ισπανία με 62,1% και η Αυστρία με 60,6%.
Η ΕΚΤ αναφέρει ότι το σύστημα παρακολούθησης μισθών είναι μία από τις πολλές πιθανές πηγές που μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση των πιέσεων στους μισθούς στη ζώνη του ευρώ. Σημειώνεται ότι το σύστημα παρακολούθησης μισθών της ΕΚΤ για το πρώτο εξάμηνο του 2026 αναμένεται να γίνει πιο ολοκληρωμένο καθώς υπογράφονται νέες μισθολογικές συμβάσεις, αυξάνοντας τον δείκτη κάλυψης εργαζομένων από τα τρέχοντα σχετικά χαμηλά επίπεδά του. Σύμφωνα με τον δείκτη μισθολογικών τάσεων της ΕΚΤ (ECB Wage Tracker) οι μισθοί στην ευρωζώνη προβλέπεται ότι θα αυξηθούν με ετήσιο ρυθμό μόλις 1,7% στο πρώτο τρίμηνο του 2026, από το ψηλό σημείο 5,2% που είχε καταγραφεί στο τέλος του 2024.
Η μεθοδολογία παρακολούθησης μισθών χρησιμοποιεί μια προσέγγιση διπλής συγκέντρωσης. Πρώτον, συγκεντρώνει τις εξαιρετικά λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και κατασκευάζει τους δείκτες παρακολούθησης σε επίπεδο χώρας χρησιμοποιώντας πληροφορίες σχετικά με την κάλυψη των εργαζομένων. Δεύτερον, χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να κατασκευάσει το συνολικό μέγεθος για τη ζώνη του ευρώ χρησιμοποιώντας χρονικά μεταβαλλόμενους συντελεστές στάθμισης με βάση τις συνολικές αποδοχές των εργαζομένων.
